دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
4
4
2016
02
20
رویکرد آمریکا به کشمکش فلسطین _ اسراییل (2015-2001)
38
7
FA
رضا
سیمبر
استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه گیلان
interpolitics@guilan.ac.ir
احسان
اعجازی
دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه گیلان
ejazi@phd.guilan.ac.ir
در این مقاله سعی بر آن است که تأثیر سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا بر مناقشه اسراییل و فلسطین در یک دهه اخیر مورد بررسی قرار بگیرد. پرسش اصلی این مقاله این است که سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در دوران ریاست جمهوری «جرج دبلیو بوش» و «باراک اوباما» چه تأتیری بر حل وفصل مناقشه بین فلسطین و اسراییل داشته است؟ با توجه به اینکه در این مناقشه شش مولفه مهم امنیت، اختلافات سرزمینی و مرزی، مسئله آوارگان فلسطینی، اسکان یهودیان در شهرک ها، آب و بیت المقدس نقش دارند، سیاست خارجی آمریکا در ارتباط با شش موضوع مذاکرات صلح، کمک های اقتصادی و نظامی، لابی یهودیان در کنگره، امنیت، شهرک های اسراییلی و آوارگان فلسطینی مورد ارزیابی قرار گرفته است. همچنین برای یافتن پاسخ سوال اصلی با به کارگیری یک روش مقایسه ای، سیاست خارجی دولت جرج بوش با سیاست خارجی باراک اوباما در قبال مناقشه فلسطین- اسراییل مقایسه شده و درپایان این گونه نتیجه گیری شده است که سیاست خارجی آمریکا در مواجهه با این مناقشه نه یک صلح پایدار به وجود آورده است و نه منجر به یک جنگ تمام عیار شده است، بلکه عامل ثبات در وضعیت این مناقشه بوده است.
سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا,اسراییل,فلسطین,مناقشه
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1572.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1572_71217e01691c0159dd9d2b949dd85815.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
4
4
2016
02
20
افراز مرزهای دریایی ایران در خلیج فارس با تاکید بر میادین مشترک نفت و گاز
71
39
FA
اصغر
جعفری ولدانی
دانشیار گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی
rjvemail@yahoo.com
اهمیت خلیج فارس به علت وجود ذخایر نفت و گاز آن است. بهره برداری از میادین نفت و گاز مشترک، مستلزم افراز مرزهای دریایی است. در این راستا مرزهای دریایی ایران با عربستان، بحرین، قطر، عمان و امارات عربی متحده (دبی) افراز گردیده و سهم هر یک از میادین مشترک مشخص گردیده است. موضوعی که کمتر مورد توجه قرار گرفته و تأکید این مقاله بر آن است امتیازات ویژه ای است که ایران هنگام افراز مرزهای دریایی خود به برخی از کشورهای عربی داده است که امروز آثار زیان بار آن مشخص شده است. در این میان مرزهای دریایی ایران با عراق و کویت به علت ویژگی های ژئوپولیتیکی افراز نشده و بهره برداری از میادین مشترک متوقف مانده است. مشکلات ژئوپولیتیکی که سبب این مسأله شده و دکترین ها و الگوهایی که می تواند به حل این مشکلات کمک کند، در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به فضای مناسبی که در روابط ایران و عراق بوجود امده، ضروری است که این مرزها افرازگردد تا امکان بهره برداری از میادین مشترک فراهم شود.
مرزهای دریایی,فلات قاره,حوزه های نفتی و گازی مشترک,ویژگی های ژئوپولیتیکی مرزها
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1573.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1573_91a3402b9dc54468530d3bbacefb7de2.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
4
4
2016
02
20
گذار از کلانشهرها به شهرهای جهانی، مقتضیات محیطی جهانشهری و زیستمان حکمروایی خوب
101
73
FA
محمدتقی
قزلسفلی
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه مازندران
m.t.ghezel@gmail.com
مرتضی
قورچی
استادیار دانشگاه شهید بهشتی
mghurchi@yahoo.com
صبا
معاش ثانی
کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه مازندران
maashesani.s@gmail.com
با عنایت به ظهور فضای زیستمانی جهانشهری، عصر جهانیشدن به معنای گذار از شهرهای کلان به سوی صورت جدیدی از شهر است که با عنوان «شهرهای جهانی» از آن یاد میکنند. به این ترتیب این پرسش مطرح است که شهرهای آینده در عصر جهانیشدن فزاینده چه هویتی پیدا میکنند و چه سازوکاری برای مدیریت این شهرها باید در نظر گرفت. بر این اساس، نویسندگان به طرح این پرسش اساسی پرداختهاند که زمینهها و ویژگیهای تعیینکننده در گذار به عصر شهرهای جهانی چیست؟ در پاسخ، مقاله این فرضیه را به بحث گذاشته است که چگونه رویکرد موسوم به تفکر ارتباطی به فضای متنی (زیستمانی) سبب شده شهرهای جهانی به عنوان کانون قدرت و ثروت در جهانیشدن معاصر مطرح شوند. شهرهایی چون نیویورک، لندن، توکیو و فرانکفورت از جملۀ این پدیدهها هستند که با شاخصهای گوناگونی تعریف شدهاند. لذا ضمن بحث دربارۀ زمینههای این گذار، مولفههای عمدۀ شهرهای جهانی مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله از چارچوب نظریۀ تفکر ارتباطی در جغرافیای سیاسی و از روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از اسناد کتابخانهای و برخی آمار برای اثبات فرضیه بهره برده است.
جهانیشدن,شهرهای کلان,شهرهای جهانی,جغرافیای سیاسی,قدرت
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1574.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1574_18ddd6743938b297ffac20609e65de27.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
4
4
2016
02
20
بررسی عوامل گسترش جریانات تکفیری در خاورمیانه (2015-2011)
128
103
FA
سید امیر
نیاکوئی
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه گیلان
niakoie@yahoo.com
با شروع قیام های عربی، بسیاری از محققان به شکل گیری دموکراسی و قدرت گیری جریانات دموکراتیک مسلمان در جهان عرب امیدوار بودند و از آن سخن می گفتند با این حال دیری نپایید که خوش بینی ها عملا رنگ باخت و جریانات دموکراتیک اسلام گرا در کوران حوادث و تحولات جا ماندند و در عوض گروه های تکفیری موفق به گسترش و بسط حوزه نفوذ خود شدند به گونه ای که در کمتر از چهار سال پس از آغاز بیداری عربی، ده ها گروه نظامی و شبه نظامی تکفیری شکل گرفتند طوری که هم اکنون بخشهای وسیعی از سوریه و عراق در دست جریاناتی مانند داعش و النصره و یا گروههای تکفیری همسو قرار دارد. پرسشهای اصلی که این پژوهش مطرح می کند، چنین است: چه عواملی زمینه گسترش جریانات تکفیری و افراط گرایی مذهبی را پس از آغاز جنبش های موسوم به بهار عربی ایجاد نمود؟ البته با توجه به این که مهد جریانات تکفیری در عراق و سوریه قرار دارد، این پژوهش به علل گسترش جریانات تکفیری در منطقه عراق و سوریه می پردازد. نویسنده برای پاسخ به پرسش تحقیق از رویکرد سطح تحلیل بهره گرفته و علل این پدیده را در سه سطح ملی، منطقه ای و بین المللی واکاوی می نماید. یافته های پژوهش حاکی از آن است که فرقه گرایی و بحران دموکراسی در سطح ملی، رقابت های ژئوپولیتیکی و هویتی در سطح منطقه ای و انفعلال نسبی قدرت های بزرگ به ویژه ایالات متحده در سطح بین المللی زمینه گسترش یافتن جریانات تکفیری در عراق و سوریه را فراهم نموده است. گسترش یافتن جریانات فوق نیز عملا باعث گسترش بحران ها و منازعات در خاورمیانه و تسری پیامدهای آن به جهان غرب شده و لذا زمینه نقش آفرینی و تحرک بیشتر بازیگران بین المللی را فراهم می آورد.
افراط گرایی,خاورمیانه,جریانات تکفیری,عراق,سوریه
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1575.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1575_f4a2b7762accdab93ebdb60e2fe4ca88.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
4
4
2016
02
20
قدرت نرم و جایگاه چین در نظام جهانی
164
129
FA
علی اکبر
جعفری
استادیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه مازندران
دیان
جانباز
مدرس گروه علوم سیاسی دانشگاه مازندران
dayan_janbaz@yhoo.com
در سده بیست و یکم شاهد چهره های جدید ی از قدرت هستیم که حکومت ها برای ارتقاء جایگاه جهانی، منطقه ای و حتی داخلی خود از آن استفاده می نمایند. به عبارت دیگر، جهانی شدن و تحولات تکنولوژیک عصر جدید ضمن تغییر نظم سلسله مراتبی گذشته و شکل دهی هویت های جدید، بر قدرت، اولویت ها و منافع دولت ها و افراد و در نتیجه امنیت بین الملل تاثیر شگرفی بر جای گذاشته اند. یکی از نمودهای این تحولات ظهور بعد جدیدی از قدرت تحت عنوان «قدرت نرم» در عرصه ی قدرت دولت هاست که بر تاثیر علی ایده ها و «نفوذ بر قلوب و اذهان» تاکید دارد. در این راستا، کشور چین به طور فزایندهای از این شکل قدرت در سیاست خارجی و در نتیجه تغییر جایگاه خود در نظام جهانی استفاده نمودند. بنابراین، فرض مقاله این است که ابعاد قدرت نرم، عملکرد مثبتی بر بهبود جایگاه چین در نظام جهانی داشته است
قدرت نرم,چین,بعد فرهنگی,بعد سیاسی,بعد علمی,بعد اقتصادی,جایگاه بین المللی
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1576.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1576_f62e382488c37fabe1cca0839e73adbf.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
4
4
2016
02
20
نگاهی ایرانی به فهم موانع و ناکامی در روابط تهران - باکو
202
165
FA
سعید
وثوقی
استادیار گروه روابط بین الملل دانشگاه اصفهان
sabanco@yahoo.com
مسعود
رضایی
دکتری روابط بینالملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان
روابط آذربایجان با ج. ا. ایران تحت تأثیر وجهه آن به عنوان کشوری شیعی و تحت حاکمیت یک دولت سکولار فعال شکل گرفته است. در این میان، بیش از آنکه عوامل جغرافیا، مذهب و قومیت باعث تقویت روابط شده باشد، از آن ممانعت کرده است. این کشور در اغلب مواقع، نقش مخالف ایران را در منطقه ایفا میکند و بهرغم جمعیت عمدتاً شیعه، حکومتی غربگرا دارد و شدیداً تلاش میکند تا به آن چیزی که ایران نیست، تبدیل شود. بررسیِ کلیِ روابط خارجی آذربایجان در ارتباط با ایران نشان میدهد که این روابط عموماً مبتنی بر حسن همجواری بوده و از نظر تجاری در سطحی نه چندان مطلوب قرار دارد؛ اما در کنار آن، به لحاظ سیاسی و همچنین از بعد امنیتی دارایِ چالشهایی بوده است. عوامل و دلایل متعددی در این ارتباط دخیل و موجبات واگرایی دو کشور را در قالب یک نظام معنایی منفی فراهم آورده است. اما در این مقاله، مشخصاً از «زاویۀ دید ایران» به این روند نگریسته میشود و در این راستا، مسائلی همچون قومگرایی، برخی تحرکات ضدایرانیِ باکو، چالشهای رژیم حقوقی و نظامیگری در قلمرو خزر، و همکاریهای پر ابهام آذربایجان با اسرائیل و همچنین آمریکا از جمله عوامل مؤثر در این قضیه محسوب میشوند که ایران نیز نسبت به آنها حساسیت ویژهای دارد. نظر به این مهم، مقالۀ حاضر، ضمن بررسیِ متغیرهای اثرگذار در ناکامی روابط دو کشور، بهگونهای توصیفی - تحلیلی به واکاوی و تبیین مجموعه عوامل مورد ادعا در این خصوص میپردازد
ایران,قفقاز جنوبی,آذربایجان,آمریکا,دریای خزر,قوم گرایی,اسرائیل
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1577.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1577_3ba2f139416d9a640942d625307f5ba8.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
4
4
2016
02
20
افول قدرت نرم امریکا؛ شاخصها و مؤلفهها
240
203
FA
علی
آدمی
استادیار گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی
salehi84@yahoo.com
سیده مهدیه
قرشی
کارشناسی ارشد روابط بین الملل
mahdiyehghorash@yahool.com
امریکا به عنوان بزرگترین و قدرتمندترین اقتصاد پیشرفته در جهان معرفی شده است، اما در چند سال گذشته و با توجه به ناپایداری وضعیت اقتصادی در جهان و به دنبال آن مواجهه امریکا با کسری بودجه و بدهی خارجی و همچنین ظهور اعتراضات مردمی در این کشور به شرایط نابرابر اقتصادی حاکم بر جامعه امریکا، اعمال سیاست خارجی یک جانبهگرایانه این کشور در جریان جنگهای عراق و افغانستان و نیز مداخلهگری امریکا در بحرانهای خاورمیانه موجب شد تا برخی از نظریهپردازان، قدرت امریکا را در حوزه نرم به چالش کشیده و زمینههای افول آن را تبیین کنند. این نوشتار در پاسخ به این پرسش که شاخصها و دلایل افول قدرت نرم امریکا چیست، بر اساس نظریه قدرت نرم جوزف نای این فرضیه را دنبال میکند که اگرچه امریکا از پتانسیلهای بالقوه و بالفعل خود در اجرای سیاستهایش استفاده کرده و در پی افزایش نفوذش در شکل اقناع دولتها و ملتهای جهان است، اما اجرای سیاستهای داخلی و خارجی ناسازگار با اولویتهای ارزشی و فرهنگی مورد ادعای این کشور، قدرت اقناعکنندگی آن را رو به افول کشانده است. نگارندگان با بهرهگیری از روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از آمار در صدد بررسی فرضیه مورد نظر میباشند.
قدرت نرم,سیاست خارجی,آمریکا,جوزف نای,فرهنگ,قدرت سخت
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1578.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1578_fc5674bbdb24ffd32da19a952142b436.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
4
4
2016
02
20
امکانسنجی شکل گیری اقلیم کُردی در شمال سوریه
278
241
FA
اسکندر
مرادی
کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران
ضیا الدین
صبوری
پژوهشگر روابط بین الملل و دبیر انجمن ایرانی روابط بین الملل
شیلان
خاکی
کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه مفید، واحد تهران، ایران
عبدالمطلب
جوانمردی
کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران
خاورمیانه ای که در سال 1916میلادی براساس معاهده "سایکس-پیکو" ترسیم شد؛ در شرایطی وارد هزاره سوم میلادی میشود که هنوز هم مانند جزیرهای توسعه نیافته و ناامن در جهان باقی مانده است. در این میان، اکراد به عنوان بزرگترین ملت بدون دولت جهان، همواره هم تأثیرگذار و هم تأثیرپذیر از این بحرانها بودهاند. وقوع بهار عربی باعث ایجاد شرایط جدیدی شده است که کُردها را نیز وارد دوران جدیدی از زندگی سیاسی و اقتصادی کرده است. این شرایط جدید ضرورت انجام پژوهشهایی مستقل و علمی در باب جایگاه اکراد در ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه را بیش از پیش پر اهمیت کرده است. در این پژوهش که با استفاده از روش تبیینی به رشته تحریر درآمده و روش گردآوری دادههای آن بصورت کتابخانهای است؛ با استفاده از رویکرد سازه انگاری، به دنبال اثبات این ارزیابی این فرضیه است که به رغم تشکیل کانتون سه گانه(جزیره، عفرین وکوبانی) و باتوجه به موانع ساختاری داخلی و خارجی و نقش مؤثر بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای، تشکیل اقلیم کُردی در سوریه در وضعیت کنونی مبهم است اما در عین حال بازگشت به وضعیت قبل از2010 میلادی نیز غیرممکن است.
اقلیم کُردی,سوریه,سازه انگاری,خاورمیانه,کُردها
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1579.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1579_65c9b71a957f9abf4feea33a3a5f7169.pdf