برسازی امنیتی فعالیت هسته ای ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

2 دانش آموخته روابط بین الملل دانشگاه اصفهان

چکیده


برنامه هسته ­ای جمهوری اسلامی ایران از سال 2002 تاکنون از مهم­ترین مباحث مطرح در سطح بین­المللی است. از زمان مطرح شدن این برنامه، کشورهای غربی و در راس آنها ایالات­متحده، واکنش شدیدی علیه این برنامه ابراز و به تبع آن رسانه­های غربی و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز سعی در بزرگنمایی و تهدید جلوه دادن آن دارند. لذا نوشتار حاضر به تببین و بررسی کنش کلامی رسانه­های غربی و آژانس بین­المللی انرژی اتمی در امنیتی ساختن و بزرگنمایی برنامه هسته­ای جمهوری اسلامی ایران در طی ده سال گذشته پرداخته­است. این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش­ها می­باشد: رویکرد رسانه­های غربی و آژانس بین­المللی انرژی اتمی در امنیتی ساختن فعالیت هسته­ای ایران چگونه است؟ چرا روزنامه­های پر مخاطب غرب و آژانس بین­المللی انرژی اتمی از واژگان و عباراتی حاوی بار منفی برای بزرگنمایی برنامه هسته­ای ایران استفاده می­کنند؟ فرضیه نوشتار بیان می­کند که رسانه­های غربی و آژانس در برساختگی بار امنیتی برنامه هسته­ای ایران نقش موثری داشته­اند. این رسانه­ها و آژانس با انتخاب واژگان و عبارات حاوی بار منفی، به عنوان ابزاری برای امنیتی ساختن برنامه هسته­ای ایران، در تلاش ا ند که فضای ذهنی مخاطبان و بازیگران منطقه­ای و جهانی را از برنامه هسته­ای ایران منفی نمایند. در این پژوهش به روش تحلیل محتوا، تعدادی از سرمقاله­های چهار روزنامه پرمخاطب واشنگتن پست، گاردین ، وال استریت ژورنال، دیلی تلگراف و اسناد صادره توسط آژانس بین­المللی انرژی هسته­ای مورد بررسی قرار گرفته و همچنین در این پژوهش از مکتب کپنهاگ به عنوان چارچوب تئوریک استفاده شده ­است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Securitization of Iran’s Nuclear Program (2003-2013)

نویسندگان [English]

  • Ali Omidi 1
  • Saeedeh Moradifar 2
چکیده [English]

Since 2002, Iran's nuclear program has been the most important topics in international level. Since the introduction of this program, led by the United States and other Western countries, a backlash against it has been started and consequently the Western media and the International Atomic Energy Agency have aggrandized it and have tried to show it as threat. The aim of this paper is to study the role of Western media and the International Atomic Energy Agency on securitization and aggrandizement of Iranian nuclear program to their audience in the past ten years. This study seeks to answer the questions; how were the Western media and International Atomic Energy Agency's approach in securitization of Iran’s nuclear activities? Why top Western newspapers and International Atomic Energy Agency have used negatively charged words and phrases to show Iranian peaceful nuclear program as threat? The Research hypothesis states that the selected Western media editorials (Wall Street Journal, Guardian, Washington Post, and Daily Telegraph) as well as IAEA have tried to construct a connection between world security and Iran's nuclear program. The questions and hypothesis would be evaluated in a cross-sectional manner. In this study, the Copenhagen school is used as a theoretical framework.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Copenhagen School
  • Securitization
  • Iran’s nuclear program
  • IAEA
ایزدی، جهانبخش(1389)، دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران (سیاست خارجی، انرژی، هسته­ای)، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقاتی بین­المللی ابرار معاصر تهران، چاپ نخست.
بوزان، باری و الی ویور و پاپ دو ویلد(1392)، چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت، ترجمه، علیرضا طیب، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ دوم.
بوزان، باری و الی ویور(1388)، مناطق و قدرت­ها، ترجمه، رحمن قهرمانپور، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول
شیهان، مایکل(1388)، امنیت بین­الملل، ترجمه، جلال دهقانی فیروزآبادی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول.
عبداله خانی، علی(1383)، نظریه­های امنیت، مقدمه ای بر طرح ریزی دکترین امنیت ملی(1)، تهران، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین­المللی ابرار معاصر تهران، جلد اول، چاپ نخست.
عبداله خانی، علی(1389)، نظریه­های امنیت، تهران، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین­المللی ابرار معاصر تهران، چاپ اول.
گلشن پژوه، محمود رضا(1387)، پرونده هسته­ای ایران روندها و نظرها، جلد چهار، تهران: موسسه فرهنگی مطالعاتی و تحقیقاتی بین المللی ابرار معاصر تهران، چاپ نخست.
ابراهیمی، نبی الله (1386)، «تاملی بر مبانی و فرهنگ مکتب کپنهاک»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 21، شماره 2، صص 458-439.
احدی، افسانه(1388)، «برنامه هسته­ای ایران از نگاه دیپلماسی عمومی»، فصلنامه راهبرد، سال 18، شماره 51، صص 270-249.
اکوانی، حمداله(1391)، «زبان و هویت در میدان رسانه­ای غرب: ایران به مثابه (دیگری)»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 51، صص 52- 29.
امیدی، علی و آرزو نصری(1386)، «حقوق بین­الملل و برنامه هسته­ای ایران»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 21، شماره 2، صص 294- 263.
ایزدی، فواد و حسین مهربانی فر و رامین چابکی و مهدی متین جاوید(1392)، «ایران هراسی در آمریکا؛ بازنمایی شرق­شناسی از برنامه هسته­ای ایران در مستند ایرانیوم»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال 10، شماره 35، صص91- 69.
بیچرانلو، عبدالله(1388)، «بازنمایی اسلام و ایران در رسانه­های غرب»، فصلنامه رسانه، شماره 77، صص 94- 79.
جعفری، علی اکبر(1388)، «اتحاد آمریکا- اسرائیل و مبارزه با سلاح­های کشتار جمعی در خاورمیانه»، فصلنامه سیاست، شماره 3، صص 154- 131.
دعاگویان، داود(1387)، «بازی­های زبانی در گفتمان­های هسته ای گروه 1+5 با ایران»، فصلنامه رسانه، شماره 76، صص 58-41.
دهقانی فیروزآبادی، جلال و یوسف قرشی(1391)، «نظریه و روش در مطالعات امنیتی کردن»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 11، شماره 4، صص 42-7.
رودلف، پیتر(1384)، «سیاست آمریکا در قبال ایران: وضعیت، گزینه­ها و سناریوها»، بولتن ویژه، تهران: موسسه فرهنگی مطالعاتی و تحقیقاتی بین المللی ابرار معاصر تهران.
سعیدی، روح الامین(1390)، «رسانه­ها و برساختگی مفاهیم امنیت و ناامنی؛ ملاحظاتی برای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، سال1، شماره 4، صص127- 154.
عسگری، یداله(1385)، «بررسی و تحلیل حقوقی عملکرد آژانس بین­المللی انرژی اتمی در مساله فعالیت­های هسته­ای ایران»، فصلنامه سیاست دفاعی، سال 14، شماره 55، صص60-35.
فتحی، محمد(1383)، «چالش ایران و آژانس بین­المللی انرژی اتمی»، ماهنامه گزارش، شماره 156، صص 28-22.
فرقانی، محمد مهدی و علی احمدی(1390)، «تصویرسازی فعالیت­های هسته­ای جمهوری اسلامی ایران در شبکه­های تلویزیونی بین­المللی»، فصلنامه پژوهش­های ارتباطی، سال 18، شماره 3، صص90-63.
قائم پناه، صمد(1385)، «تحلیل بحران ایران و آژانس بین­المللی انرژی اتمی بر اساس مکعب بحران»، فصلنامه خاورمیانه، شماره 47، صص 28- 20.
کوشا، سهیلا و محمد علی اسکندری(1390)، «چالش­های حقوقی ارجاع پرونده هسته­ای ایران به شورای امنیت و قطعنامه های تحریمی»، فصلنامه سیاست خارجی، شماره 101، صص 389- 379.
محسنی، سجاد و علیرضا صالحی(1390)، «اهداف آمریکا از امنیتی کردن فعالیت هسته­ای ایران (با نگاهی به مکتب کپنهاگ)» ، فصلنامه سیاست خارجی، سال 25، شماره 3، صص 634- 613.
نصری، قدیر(1390)، «تاملی نظری در یافته­ها و دشواری­های «باری بوزان» در بررسی امنیت»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 14، شماره 4، صص 134-105.
IEIA Anti Iranian Reselutions:
GOV/2003/69, 12 September 2003
GOV/2003/81, 26 November 2003
GOV/2004/21, 13 March 2004
GOV/2004/49, 18 June 2004
GOV/2004/79, 18 September 2004
GOV/2004/90, 29 November 2004
GOV/2005/64, 11 August 2005
GOV/2005/77, 24 September 2005
GOV/2006/14, 4 February 2006
GOV/2009/82 , 27 November 2009
GOV/2011/69, 18 November 2011
GOV/2012/50, 13 September 2012
Roe. Paul(2008), “Actor, Audience(s) and Emergency Measures: Securitization and the UK’s Decision To  Invade Iraq”, Security Dialogue, Vol. 39, No. 6, pp 615-635.
Kutchesfahani, sara(2006), “Iran’s nuclear challenge and European diplomacy”, European Security & Global   Governance, EPC Issue Paper No.46. pp 3-22.
Jutila, M (2006), “Desecuritizing Minority Rights: Against Determinism”, Security Dialogue, Vol. 37, No.2, pp  167-185
Stritzel, Holger (2007), "Towards a theory of securitization: Copenhagen and beyond", European Journal of  International Relations, Vol. 13, No. 3, pp 357- 383.
Williams . Micheal( 2003), “Words, Images, Enemies: Securitization and International Politics”, International  Studies Quarterly, Vol.47 ,pp 511–531.
Bilgin. P(2011), “The politics of studying securitization? The Copenhagen School in Turkey”, Security    Dialogue, Vol 42, No(4-5), pp 399–412.
Mcdonald . M(2008), “Securitization and the Construction of Security”, European Journal of International  Relations , Vol.14, No.4, PP 563–587.
Lo Yuk-ping . C . Thomas. N(2010), “How is health a security issue? Politics,responses and issues” , Health   Policy and Planning, Vol.25, pp 447–453.
Walker, Robin E & Annette  Seegers(2012), “ Securisation: the Case of Post United States Africa Policy, Scientia Militaria”, South African Journal of Military Studies, Vol.40, No.2, 2012, pp22-45.
Entessar, Nader(2009), “Iran’s Nuclear Decision-Making Calculus”, Middle  East Policy, Vol.16, No.2.  pp 26-  38.
Buzan. B. (1991) “New patterns of global security in the twenty-frst century” International Affairs ,vol, 6 No3.pp 43I-45I.