نقش بازیگران منطقه‌ای در رادیکالیزه ‌شدن نیروهای اجتماعی خاورمیانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترای علوم سیاسی دانشگاه تهران

3 کارشناسی ارشد مطالعات منطقه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس

چکیده

نیروهای اجتماعی خاورمیانه در سال‌های بعد از جنگ سرد، از تحرک امنیتی و کنش ژئوپلیتیکی برخوردار گردیده‌اند. این جنبش‌های اجتماعی نوین در بسیاری از کشورها ماهیت اتوپیاگرا دارند. براساس چنین ادراکی، هر نیروی اجتماعی می‌تواند بر معادلة قدرت راهبردی تأثیرگذار باشد. نقش‌یابی نیروهای اجتماعی زمینة لازم برای تحرک بازیگران منطقه‌ای را به‌وجود آورده است. بازیگران منطقه‌ای همانند ایران، عربستان، ترکیه و اسرائیل را می‌توان در زمرة بازیگرانی  دانست که نقش رقابتی در سیاست منطقه‌ای ایفا می‌کنند. نقش رقابتی بازیگران منطقه‌ای در ائتلاف با رقابت قدرت‌های بزرگ به‌ویژه آمریکا، روسیه و اتحادیة اروپا منجر به تشدید رقابت‌های منطقه‌ای در خاورمیانه شده است. هر گروه از بازیگران تلاش دارند تا رقابت‌های سیاسی و راهبردی خود را در قالب «جنگ نیابتی» سازماندهی نمایند. برخی از بازیگران همانند عربستان و اسرائیل در صدد رادیکالیزه‌کردن نیروهای اجتماعی خاورمیانه می‌باشند. علت آن را باید در تلاش آنان برای تغییر در موازنة قدرت منطقه‌ای دانست. در این فرآیند، زمینه برای اثربخشی بازیگران منطقه‌ای در بحران‌های منطقه‌ای به‌وجود آمده است. چنین فرآیندی را باید بخشی از سازوکارهای کنش نامتقارن نیروهای اجتماعی براساس مداخله و اثربخشی نیروهای منطقه‌ای و بین‌المللی دانست. در این فرآیند، نشانه‌هایی از رادیکالیزه‌شدن نیروهای اجتماعی در برابر تهدیدات متعارف شکل می‌گیرد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Regional Actors in Radicalization of Social Forces in the Middle East

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Motaghi 1
  • Marjan Kohkheail 2
  • Ali Asghar Mosapasandi 3