دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
6
4
2018
02
20
مفهوم حق توسعه در روابط بین الملل از نگاه نظریه پسا استعماری
7
40
FA
امیر محمد
حاجی یوسفی
0000-0001-8795-5018
دانشگاه شهید بهشتی
دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی
معاون آموزشی
am-yousefi@sbu.ac.ir
رضا
غائبی
دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی
ghaebi@yahoo.com
10.22124/wp.2018.2788
موضوع حق توسعه یکی از مناقشه برانگیزترین مفاهیم رایج در مباحث حقوق بشری در روابط بین الملل به شمار می رود که دهه هاست مناقشه ای دو قطبی را در دو سطح ایدئولوژیک و سیاسی –دیپلماتیک بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه (جهان سوم) ایجاد کرده است. تا کنون عمده مباحث علمی و سیاسی در این خصوص متمرکز بر دو موضوع اصلی بوده است، اول منازعه بر سر مفهوم سازی و چارچوب بندی توسعه به عنوان یک حق بشری و دوم مشکلاتی که در راه اجرای حق توسعه در دو دهه گذشته به رغم روند رو به رشد پذیرش آن، بوجود آمده است. مقاله حاضر تلاش دارد تا با به خدمت گرفتن نظریه پسااستعماری در روابط بین الملل، نگاهی نو به این موضوع داشته و به این سوال پاسخ دهد که مفهوم حق توسعه بر چه مبنا و با چه اهدافی از سوی کشورهای جهان سوم معرفی و روند تکاملی خود را طی کرده است؟ فرضیه اصلی ما این است که حق توسعه در سطح بین المللی به عنوان ابزار جنگ لفظی و زبان مقاومت برای مخالفت با نظام هژمونیک اقتصاد بین الملل و یک وسیله مهم برای نیل به توانمند سازی اقتصادی و توزیع عادلانه منابع جهانی و در سطح ملی به عنوان زبان قدرت برای حفظ حاکمیت ملی و مشروعیت بخشیدن به دستورکار سیاسی و اقتصادی، از سوی دولتهای جهان سوم طرح و مورد استفاده قرار گرفته است.
حق توسعه,مطالعات پسا استعماری,مقاومت,قدرت,جهان سوم
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2788.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2788_583d0fa621c63e88ca75d8298c449d1d.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
6
4
2018
02
20
چشم انداز روابط ایران و آمریکا تا سال 2030 : سناریوهای ممکن
41
65
FA
محمدرضا
چیت سازیان
دانشجوی دکتری روابط بین الملل، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم اداری و اقتصاد
mohamad534_2005@yahoo.com
نوذر
شفیعی
0000-0001-7747-6697
استادیار روابط بین الملل، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، گروه علوم سیاسی
n.shafiee@ase.ui.ac.ir
10.22124/wp.2018.2789
روابط ایران و آمریکا در بیش از سه دهه گذشته چالش های بسیاری را پشت سر گذاشته است. در واقع دو کشوری که روزی متحد استراتژیک لقب گرفته بودند امروز به دشمنان یکدیگر بدل شدهاند. آنچه روابط دو کشور را با پیچیدگی های بیشتری مواجه ساخته روی کار آمدن دولتی در آمریکاست که سیاست خارجی آن در جهت خصومت هرچه بیشتر با ایران جهت گیری شده است. به همین دلیل آینده روابط ایران و آمریکا و نحوه رویارویی تهران و واشنگتن ظرف سال های آینده نیز با ابهام بیشتری روبرو خواهد بود. بر این اساس، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که آینده روابط ایران و آمریکا تا سال 2030 به چه سمت و سویی سوق پیدا میکند؟ با در نظر گرفتن دیدگاه الکساندر ونت و با توجه به فرهنگ سه گانه آنارشی چند فرضیه به روش توصیفی- تحلیلی در قالب سناریو قابل طرح است. یک فرضیه این است که با توجه به برخی الزامات استراتژیک و منطقهای، محتمل ترین سناریو دوستی دو کشور تا سال 2030 است. فرضیه دیگر رقابت تهران با واشنگتن را در قالب بازی های بزرگ قدرت در عرصه بین المللی، رقابت آمیز پیش بینی میکند. فرضیه سوم نیز با مبنا قرار دادن تعارض ایدئولوژیک ایران و امریکا ، تداوم دشمنی دو کشور را محتمل ترین سناریو میداند. یافتههای تحقیق که به روش توصیفی – تحلیلی بدست آمده حکایت از آن دارد که آینده روابط ایران و آمریکا تا سال 2030 آمیزهای از رقابت و دشمنی خواهد بود.
سازه انگاری,فرهنگ کانتی,فرهنگ هابزی,فرهنگ لاکی
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2789.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2789_6c200e65de5b8cca6adc5d1d595a37af.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
6
4
2018
02
20
ارزیابیِ انتقادی نگاه مکتب انگلیسی به «گسترش جامعة بینالمللی»
67
108
FA
روح اله
طالبی آرانی
استادیار دانشگاه شهید بهشتی
aranipolitics@gmail.com
10.22124/wp.2018.2790
«جامعه بینالمللی» مفهوم کانونیِ مکتب انگلیسی است، که پژوهندگانِ آن از سه منظر بدان نگریستهاند: ساختاری؛ نهادی؛ و تاریخی. در رویکرد تاریخی به «جامعه بینالمللی»، گسترش تاریخیِ جامعه بین المللی مطرح شده است. در این نوشتار، در ابتدا، برداشت کلاسیک مکتب انگلیسی درباره گسترشِ جامعه بینالمللی به طور اجمالی معرفی می گردد. سپس از طریق تحلیل محتوای آثار دانشپژوهان مکتب انگلیسی، تلاش میشود سیرتحول سیر تطور آرای آنها درباره گسترش جامعه بینالمللی بازشناسی شود. در این چارچوب، استدلال میشود که از همان ابتدای طرحِ انگارة گسترش جامعه بینالمللی، دو نسلِ متمایز از شرحها/نقدکاویها در درون مکتب انگلیسی بر گسترش جامعه بینالمللی سربرآورده اند: نخست، آنهایی که برداشت کلاسیک درباره گسترش جامعه بینالمللی را مفروض گرفته اند؛ و دوم، آنهایی که با ارایۀ بدیل مفهومی در چارچوب مکتب انگلیسی عملاً کوشیده اند گامی به فراسوی برداشت کلاسیک درباره گسترش جامعه بینالمللی بردارند. نویسنده، پس از ارزیابیِ دیدگاه های این دونسل، به این جمع بندی می رسد که کفایت و کمالیافتگیِ گسترش جامعه بینالمللی مستلزمِ ورود به عرصهای فراتر از نظریه مکتب انگلیسی در روابط بین الملل است. در پایان، پس از ارزیابیِ انتقادی این دو نسل، تلاش میشود که در قالب نوعی جمعبندی، استدلال نگارنده دربارۀ امکانهای پژوهشِ نظریِ برآمده از نتایجِ این نوشتار پیش روی خواننده قرار گیرد.
جامعه بین المللی,گسترش,مکتب انگلیسی,جامعه شناسی تاریخی
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2790.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2790_9034b9c0b9370886118387a5b9473f0f.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
6
4
2018
02
20
جدال های امنیتی ایران-عربستان از منظر اقتصاد سیاسی بین الملل
109
125
FA
رضا
رحمدل
نویسنده مسئول، دکتری روابط بین الملل دانشگاه گیلان و مدرس دانشگاههای تربت حیدریه، چناران، قوچان و فاروج
reza_rahmdel1356@yahoo.com
رضا
سیمبر
0000-0001-5111-1075
استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه گیلان
rezasimbar@hotmail.com
احمد
جانسیز
0000-0002-1848-2023
استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه گیلان
jansiz@yahoo.com
10.22124/wp.2018.2791
جدالهای ایران-عربستان مجالی نو برای مداقهای ژرف تر به تعارضهای منطقه ای و بینالملل و با هدف ترسیم چشم اندازی نو نظم و نسق یافت. دغدغه این سطور چنین پدیدار شد؛ فرایندهای منازعه میان ایران-عربستان از منظر اقتصاد سیاسی بینالملل چگونه صورت بندی میگردد؟ آیا جدال صرفا یک مساله هویتی-فرقه ای است؟ نگارش این مجال با این فرضیه نظم خود را یافت که فرایندهای متعارض اقتصاد سیاسی و نو مرکانتلیسم دولتی، مالیه بینالملل و تکنیکال تولید فرامدرن و شرکت های چند ملیتی پس از کنفرانس برتن وودز استعداد ایجاد چالش امنیتی میان دولت ها را بیش از گذشته فراهم کرده است. به سخن دیگر دیگر دولت ها اینک به مثابه گذشته حاکم بلامنازعه نظام بین الملل نیستند و پارامترهای اقتصادی در ایجاد گسل ها بسیار اثرگذار هستند. تضادهای ایران-عربستان هم خارج از این تقارن نبوده و تنشها ناشی از تعارض ساختار و اقتصادی سیاسی نظام بینالملل ناشی گشته است؛ بدین قرارکه منافع هژمون (آمریکا) در همپوشانی با سرمایهداری بین المللی (تسلیحاتی، نفت، فناوری، تجارت اینترنتی و غیره...) باعث تعارض میان ایالات متحده و بازیگران کلیدی در مناطق (ایران) خواهد شد. متعاقب این رویداد آمریکا برای حفظ موازنه و تامین منافع شرکتهای چند ملیتی فرامدرن و هژمون بازارکوشش خود را بر جلوگیری از نسج یافتن قدرتی نو ظهور در خاورمیانه معطوف خواهد کرد. پی آمد گسترش تضاد ساختاری میان قدرت منطقه ای (ایران) و هژمون منازعه نیابتی میان ایران-عربستان درشکل هویتی نیابتی محتمل خواهد بود.
اقتصاد سیاسی,جدال امنیتی,مرکانتلیسم,هژمون,هویت فرقه ای
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2791.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2791_dd2e4f9ebb85dc77db06304ebc024769.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
6
4
2018
02
20
هستیشناسی مفهوم آنارشی در نظریات خردگرا و تاملگرا در روابط بین الملل
127
155
FA
لیلا
مروتی
دانشآموخته کارشناسی ارشد روابط بینالملل دانشگاه علامه طباطبایی
morovati1990@gmail.com
سید جلال الدین
دهقانی فیروزآبادی
استاد گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی
10.22124/wp.2018.2792
مفهوم آنارشی از جمله مفاهیم کلیدی در روابط بینالملل محسوب میشود، از این رو، تمامی نظریههای روابط بینالملل درصدد تبیین و ارائه معنا و تعریف منسجمی از آن هستند. اما همواره نظریات روابط بینالملل فاقد برداشت مشترکی از آنارشی هستند و در میان آنها درخصوص آنارشی اجماعی وجود ندارد. این برداشتهای مختلف به دلیل تفاوت در مبانی فرانظری و بالاخص موضع هستیشناختی نظریات میباشد. در این مقاله سعی میشود جایگاه آنارشی در نظریات خردگرا و بازتابگرا مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین، این مقاله به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که آنارشی در نظریات خردگرا و بازتابگرا در روابط بینالملل بر چه نوع هستیشناسی استوار است و چه ماهیتی دارد؟ پاسخ به این سؤال به عنوان فرضیه پژوهش اینگونه مطرح میشود که آنارشی در نظریههای خردگرا بر هستیشناسی مادی استوار است و ماهیتی نسبتاً ثابت و تغییرناپذیر دارد. و در نظریههای بازتابگرا بر هستیشناسی غیرمادی و اجتماعی استوار است و ماهیتی متغیر دارد. خردگرایان، به علت هستیشناسی اثباتگرا، آنارشی را ذاتیِ روابط بینالملل و واقعیتی ثابت و تغییرناپذیر میدانند. بازتابگرایان نیز به علت تأکید بر موضع هستیشناختی فرااثباتگرا، آنارشی را برساختهای میدانند که ماهیتی متغیر و سیال دارد. در این مقاله، نظریههای نئورئالیسم و نئولیبرالیسم در قالب نظریات خردگرا و نیز نظریههای پستمدرنیسم و سازهانگاری در دسته نظریات بازتابگرا قرار میگیرند
هستیشناسی,آنارشی,خردگرایی,تآمل گرایی,سیاست بین الملل
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2792.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2792_b594a8923402b9f39ed7de320e77b1e8.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
6
4
2018
02
20
برگزیت و پیامدهای حقوقی، ژئوپلیتیکی و سیاسی- امنیتی آن
157
185
FA
حبیب اله
ابوالحسن شیرازی
دانشیار گروه روابط بین الملل و عضو هیات علمی واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
10.22124/wp.2018.2793
خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا که در پی یک همهپرسی در سال ۲۰۱۶ رخ داده پیامدهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در پی خواهد داشت و <em>برگزیت</em> میتواند اثرات مهمی در آینده اتحادیه اروپا بگذارد. <em>برگزیت</em> اثرات کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت بر بریتانیا، اتحادیه اروپا و کل جهان خواهد گذاشت همان گونه که در کوتاه مدت، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، شوکهای فراوانی بر اقتصاد و بازارها واردکرد و موج جدیدی از ملی گرایی افراطی و حملات علیه مهاجران و اقلیت های نژادی را پدید آورد. در میان مدت، <em>برگزیت</em> میتواند واکنش دولتها و مردم کشورهای دیگر را برانگیزد و آن ها نیز خواهان همه پرسی برای خروج از اتحادیه اروپا بشوند که نشانگان آن در کشورهایی همچون ایتالیا، یونان و هلند آشکار شده است. با ادامه این روند، یورو، واحد پول مشترک اتحادیه اروپا بیشتر متاثر می شود و این موضوع میتواند ماهیت یورو را تغییر دهد و کاهش سرمایهگذاری در این منطقه را به دنبال داشته باشد که حاصلی جز رکود برای اروپا و جهان نخواهد داشت. سوال اصلی این مقاله آن است که خروج بریتانیا از منظر حقوقی، ژئوپلیتیکی و سیاسی پیامدهای سیاسی و امنیتی چه تاثیراتی بر آینده اتحادیه اروپا خواهد داشت؟ فرضیه بدین ترتیب قابل طرح می باشد که خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا باعث خواهد شد تا این سازمان برای چندین سال با چالش چگونگی سازش با شرایط جدید در ابعاد حقوقی، ژئوپلیتیکی سیاسی، اقتصادی، تجاری مواجه باشد
بریتانیا,اتحادیه اروپا,برگزیت,جدایی,همگرایی
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2793.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2793_8253e5772318053954036c0322f17433.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
6
4
2018
02
20
برداشت از «نقش ملی» و تأثیر آن در تحول سیاست خارجی ایران
187
211
FA
سید زکریا
محمودی رجا
دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی
s.z.mahmodi@gmail.com
حسین
سیاپوشی
دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی
b.fallah88@gmail.com
10.22124/wp.2018.2794
هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل عوامل تاثیر گذار در جهتگیریهای سیاست خارجی ایران و نقش آن در تحقق یافتن اهداف ملی است. عوامل سازنده، تغییردهنده، استمرار و تغییر سیاست خارجی ایران، تعاطی و تقابل این کشور با سایر کشورها یکی از مسائل مهم و کلیدی برای افزایش یا کاهش جایگاه، نفوذ، اقتدار و مشارکت فعال در سطح منطقه و جهان است. پژوهش حاضر میکوشد با استفاده از ابزارهای تحلیلی که «نظریه نقش» در سیاست خارجی ارائه میدهد، به این سؤال اصلی پاسخ دهد که چگونه سیاست خارجی دولتها بر مبنای «برداشت از نقش ملی» شکل میگیرد و این برداشتها چه تأثیری در تحول سیاست خارجی و درنتیجه چه نقشی در دستیابی به اهداف کلان ملی دارد؟ فرضیه اصلی مقاله این است که برداشتهای متفاوت از نقش ملی توسط گفتمانهای تجربهشده در ایران، به اجرای سیاست خارجی متفاوت و گاها متعارض منجر شده است. و درنهایت به این نتیجه میرسیم که تشتت در «برداشت از نقش ملی»، منجر به عدم استفاده مطلوب از ابزار «سیاست خارجی» جهت تحقق اهداف ملی خواهد شد.
سیاست خارجی,نقش ملی,نظریه نقش,اهداف ملی
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2794.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2794_cccc2094e7cd25a5725f26bdc714e5b2.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
6
4
2018
02
20
حکمرانی مطلوب؛ سازوکار ایجاد توانمندی در تحقق توسعه
213
236
FA
امیر
محمودی
حقوق،حقوق و علوم سیاسی،ازاد کرج،کرج،ایران
amirmahmoody@gmail.com
علیرضا
آرش پور
گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد،ایران؛
استادیار گروه حقوق، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
a_arashpour@yahoo.com
10.22124/wp.2018.2795
شاخص های حکمرانی مطلوب با توسعه در ابعاد مختلف، به ویژه توسعه اقتصادی، ارتباط مثبت و معناداری دارد. یکی از دلایل رشد منفی اقتصادی در چند سال گذشته، کم توجهی به شاخص های حکمرانی مطلوب بوده است. شاخص های متعددی را در این زمینه می توان احصاء و مورد ارزیابی قرار داد. شاخص های شش گانه ارائه شده توسط نهادهای بین المللی برنامه توسعه سازمان ملل متحد و بانک جهانی عبارتند از: حق اظهار نظر و پاسخگویی، ثبات سیاسی و پرهیز از خشونت ، اثر بخشی حکومت ، کیفیت قوانین و مقررات، حاکمیت قانون و کنترل فسادشاخص هایی که از یک طرف می توان آنها را به عنوان معیاری برای سنجش میزان توسعه دانست و از سوی دیگر می توانیم بگوییم توسعه را برآیند توجه به این شاخص ها می باشد. بنابراین ارتباط موثر این شاخص ها با مفاهیم توسعه امری انکار ناپذیر است.از این رو در این مقاله با استفاده از آمار و اطلاعات رسمی سعی بر تجزیه و تحلیل این شاخص ها و بررسی تاثیر آنها بر اقتصاد ایران شده است.
حکمرانی خوب,توسعه اقتصادی,شاخص های اقتصادی
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2795.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2795_5f4da5e7e249876972b57c3a615b6110.pdf
دانشگاه گیلان (با مشارکت انجمن ایرانی روابط بین الملل)
سیاست جهانی
2383-0123
2538-4899
6
4
2018
02
20
بهبود جایگاه رقابتی گردشگری ایران در مناطق آسیای میانه، قفقاز و خاورمیانه
237
263
FA
محمد
طالقانی
0000-0001-6086-348X
دانشیار گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
m.taleghani454@yahoo.com
مهران
مهدی زاده
0000-0003-2507-018X
کارشناس ارشد مدیریت صنعتی دانشگاه گیلان، مدرس دانشگاiه های پیام نور و علمی کاربردی استان گیلان، رشت، ایران
mehranmehdizade@yahoo.com
10.22124/wp.2018.2796
صنعت گردشگری، صنعتی جهانی بوده و به عنوان یک کسبوکار بزرگ تلقی شده و امروزه از توسعه آن با توجه به نقش مهمی که در توسعه اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و تقویت تعاملات بینالمللی یک کشور دارد، استقبال میشود؛ همچنین این صنعت برای ایران که علیرغم داشتن جاذبههای متنوع گردشگری، به درآمدهای نفتی وابسته است، مهم و ضروری است. با این حال، گردشگری ایران در رقابت با کشورهای آسیای میانه، قفقاز و خاورمیانه با تهدید جدی مواجه است؛ به طوری که براساس گزارش مجمع جهانی اقتصادی در سال 2017، ایران در بین کشورهای خاورمیانه رتبه 7 از 10 و در بین کشورهای آسیای میانه و قفقاز رتبه 7 از 9 و به طور کلی رتبه جهانی 93 از 136 کشور را کسب کرد. بنابراین هدف پژوهش حاضر تبیین جایگاه رقابتی گردشگری ایران در بین کشورهای رقیب همسایه بر اساس شاخصهای جهانی رقابتپذیری گردشگری و ارائه راهکارهای بهبود جایگاه ایران، در نظر گرفته شد. بر این اساس، ابتدا از طریق مطالعات کتابخانهای، شاخصهای جهانی رقابتپذیری گردشگری از گزارش مجمع جهانی اقتصاد احصاء گردید؛ دوم با بهرهگیری از رویکرد تحلیلی، جایگاه گردشگری ایران در بین کشورهای مورد مطالعه بر اساس 5 شاخص اصلی و 14 شاخص فرعی تبیین؛ و در نهایت، راهکارهایی برای بهبود گردشگری ایران مبتنی بر استراتژیهای توسعه ارائه شد.
استراتژی های بهبود,رقابت پذیری گردشگری,ایران,کشورهای آسیای میانه,قفقاز و خاورمیانه
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2796.html
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2796_6692b056f3965814957b23d2f4ad9a1b.pdf