2024-03-29T18:18:25Z
https://interpolitics.guilan.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=44
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1393
3
4
تحلیل سازه انگارانه روابط مصر و اسرائیل
ارسلان
قربانی
حسینعلی
توتی
روابط مصر و اسرائیل از زمان تشکیل رژیم صهیونیستی همواره با فرازوفرودهای متعددی روبرو بوده است. طی سالها مصر رهبری جهان عرب را در رابطه با منازعه اسرائیل و فلسطینیها بر عهده داشته است و همین مسئله بر اهمیت این کشور برای اسرائیل در خاورمیانه افزوده است. در دوره طولانی ریاست جمهوری حسنی مبارک روابط مصر و اسرائیل در زمینههای سیاسی، اقتصادی و امنیتی گسترش یافت. پس از گسترش موج اعتراضات سیاسی و اجتماعی در کشورهای عربی از سال 2011 به بعد و با آغاز اعتراضات گسترده مردمی در مصر، حسنی مبارک از صحنه سیاست داخلی این کشور مجبور به کنارهگیری شد و در اولین انتخابات ریاست جمهوری پس از خیزشهای اسلامی اخوان المسلمین بهعنوان باسابقهترین گروه اسلامگرای مصر این منصب را در اختیار گرفت. با توجه به اینکه سیاست خارجی هر کشور در راستای سیاست داخلی آن تنظیم میگردد، به قدرت رسیدن اخوان المسلمین طبیعتاً سیاست خارجی مصر را به طور عام و رابطه دو جانبه با اسرائیل را به طور خاص تحت تأثیر قرار داد. این مقاله به بررسی روابط مصر و اسراییل با تاکید بر نقش اخوان المسلمین مصر در دوره پس از مبارک پرداخته است.
مصر
اسرائیل
خیزشهای اسلامی
اخوان المسلمین
رویکرد سازهانگاری
2015
02
20
7
28
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_129_f579a75480624ce91523e76f86275326.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1393
3
4
قلمرو سازی گفتمانی در ژئوپلیتیک
رسول
افضلی
مرجان
بدیعی ازنداهی
یاشار
ذکی
وحید
کیانی
قلمرو سازی در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک بهعنوان یکی از مباحث پایهای به شمارمی رود. قلمروسازی، یک ساختار سیاسی انسانساخت است که در پی تقسیمبندی فضا است. قلمرو سازی ذاتاً سیاسی و یا ماهیتاً مشاجره آمیز است و بدون تقسیم بیرحمانه فضا به بخشهای جداگانه و تخصیص انحصاری فضا وجود نداشته است. ازاینرو، قلمرو سازی یک فرایند هدفمند است و اهداف مختلفی مثل اقتصادی، امنیتی، هویتی، انگیزشی و یا حتی عاطفی را ممکن است دنبال نماید. اما قلمرو سازی گفتمانی «فرایندی است که بر مبنای آن افراد، گروهها یا کشورهای مسلط برای کنترل و مدیریت فضای جغرافیایی در راستای نظم سیاسی و ژئوپلیتیکی مطلوب خود، به تولید گفتمانهایی اقدام میکنند که در آن از اعمال قدرت صرف (قدرت سخت) برای کنترل فضا فراتر میروند، طوری که، کسانی که بر آنها اعمال قدرت میشود، خود متوجه چنین فرایندی نمیشوند (قدرت نرم)». با این تعریف، مقاله حاضر درصدد است تا با استفاده از عناصر سهگانه «فضا»، «قدرت» و «هویت» به تبیین چگونگی فرایند شکلگیری قلمرو سازی گفتمانی و با استفاده از طبقهبندی سهگانه: زمینه (دائمی یا موقتی)، چارچوب تحلیلی (تبیینی – تفسیری یا پساساختارگرا) و موضع سیاسی (جانبدارانه یا بیطرف)، به روش تحلیل گفتمان سیستماتیک و هدفمند در ژئوپلیتیک انتقادی دستیافته و درنهایت با دستگاه سهگانه «گفتمان»، «سیاست» و «هویت» لاکلا و موف به این نتیجه دست یابد که چگونه دانش ژئوپلیتیک انتقادی با استفاده از تحلیل گفتمان درک و ساخته میشوند
قلمروسازی گفتمانی
ژئوپلیتیک انتقادی
پساساختارگرایی
تحلیل گفتمان
2015
02
20
29
55
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_130_044c97a5b5bc391eb59c729c69f40d3a.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1393
3
4
راهبرد امنیتی ایران در مقابل تحرکات ژئوپلیتیکی آمریکا در خاورمیانه (2015- 2001)
سید امیر
نیاکویی
حسین
بهمنش
تحلیل و بررسی راهبرد امنیتی کشورها در نظام بین الملل همواره از دغدغه های دانشمندان سیاست بین الملل بوده است. یکی از نظریه های مطرح جهت تحلیل راهبرد امنیتی کشورها نظریه نوواقع گرایی کنت والتز است که از جنبه ای ساختاری و سیستمیک به این موضوع می پردازد. البته در گذر زمان محققان مختلفی به تعدیل وتقویت نظریه والتز پرداخته اند تا چارچوبی تحلیلی برای بررسی تطبیقی راهبرد امنیتی کشورها در دوره های مختلف یا در مقایسه با یکدیگر ارائه نمایند. نویسندگان در این مقاله قصد دارند با بهرهگیری از مدل تعدیل شده برت هنسن و پیتر تافت و آندرس ویول به بررسی راهبرد امنیتی ایران در مقابل تحرکات ژئوپلیتیکی آمریکا در خاورمیانه پس از یازدهم سپتامبر بپردازند. نگاهی اجمالی به راهبرد امنیتی جمهوری اسلامی ایران حاکی از آن است که راهبرد امنیتی این کشور در قبال حمله آمریکا به افغانستان ترکیبی از دنباله روی و موازنه نرم بوده در حالی که در اشغال عراق توسط آمریکا، موازنه نرم و در بحران کنونی سوریه، موازنه سخت وجه غالب راهبرد امنیتی ایران بوده است. بر این اساس، پرسش اصلی مقاله چنین است: راهبردهای امنیتی مختلف ایران در مقابل تحرکات ژئوپلیتیکی آمریکا در منطقه خاورمیانه را چگونه میتوان تبیین نمود؟ دوره زمانی این پژوهش پس از یازده سپتامبر 2001 بوده و سه واقعه حمله امریکا به افغانستان، اشغال عراق و تحرکات آمریکا در سوریه مورد توجه قرار گرفته اند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که امنیت نسبی و ایدئولوژی نسبی متغیرهای مستقلی میباشند که با بهره گیری تلفیقی از آنها میتوان راهبرد امنیتی ایران در وقایع فوق را تبیین نمود.
امنیت نسبی
ایدئولوژی نسبی
دنباله روی
موازنه
2015
02
20
57
89
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_131_b0760ec3e6e37d09b6dfc45c82434528.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1393
3
4
دیپلماسی آب، از منازعه تا همکاری
سید عباس
عراقچی
آب مادهای حیاتی و غیرقابل جایگزین است. تغییرات آب و هوایی، افزایش جمعیت وتغییر سبک زندگی موجب افزایش تقاضا برای آب و فشار برمنابع آب شیرین گردیده است. منابع آب درسراسرجهان در مرحله بحرانی است. با این حال شدت و ضعف آن در مناطق مختلف متفاوت است. مناطقی مانند خاورمیانه، ساحل در حاشیه صحرای بزرگ آفریقا و منطقه جنوب آفریقا بیشتردر معرض خطر کمبود آب هستند. به منظور شناخت وضعیت موجود و یافتن راه حلهای بحران آب، هیدروپلیتیک به عنوان یک دانش جوان وارد مطالعات دانشگاهی شده است. از آنجا که حل مشکلات ناشی از کمبود آب از عهده تک تک کشورها بر نمیآید، لذا همکاریهای دوجانبه و چندجانبه و بینالمللی در این زمینه اجتناب ناپذیراست. به این منظور دولتها نیازمند سیاست خارجی فعال، پویا و متناسب با شرایط جدید هستند. آب مجازی از دیگر راههای مدیریت چالشهای آب در قرن بیست و یکم در نواحی خشک و نیمه خشک به شمار میرود. آب مجازی به معنای واردات هوشمند مواد غذایی یا کالاهای آب بر، بر اساس اصل مزیت نسبی است. در این خصوص دو راهبرد کلی قابل ذکراست: 1- واردات کالاهای آببر؛ 2- تولید کالاهای آببر در مناطق پر آب با سرمایهگذاری مشترک کشورهای کم آب. این مقاله کوششی است به منظور ارائه راه حلهای عملی در جهت تطبیق کشور با شرایط جدید آب و هوایی و کمبود منابع آب.
آب
هیدروپلیتیک
منازعه
همکاری
سیاست خارجی
2015
02
20
91
119
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_132_6de1f770cb5dbc73ea907d294545d980.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1393
3
4
برسازی امنیتی فعالیت هسته ای ایران
علی
امیدی
سعیده
مرادی فر
برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران از سال 2002 تاکنون از مهمترین مباحث مطرح در سطح بینالمللی است. از زمان مطرح شدن این برنامه، کشورهای غربی و در راس آنها ایالاتمتحده، واکنش شدیدی علیه این برنامه ابراز و به تبع آن رسانههای غربی و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز سعی در بزرگنمایی و تهدید جلوه دادن آن دارند. لذا نوشتار حاضر به تببین و بررسی کنش کلامی رسانههای غربی و آژانس بینالمللی انرژی اتمی در امنیتی ساختن و بزرگنمایی برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران در طی ده سال گذشته پرداختهاست. این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسشها میباشد: رویکرد رسانههای غربی و آژانس بینالمللی انرژی اتمی در امنیتی ساختن فعالیت هستهای ایران چگونه است؟ چرا روزنامههای پر مخاطب غرب و آژانس بینالمللی انرژی اتمی از واژگان و عباراتی حاوی بار منفی برای بزرگنمایی برنامه هستهای ایران استفاده میکنند؟ فرضیه نوشتار بیان میکند که رسانههای غربی و آژانس در برساختگی بار امنیتی برنامه هستهای ایران نقش موثری داشتهاند. این رسانهها و آژانس با انتخاب واژگان و عبارات حاوی بار منفی، به عنوان ابزاری برای امنیتی ساختن برنامه هستهای ایران، در تلاش ا ند که فضای ذهنی مخاطبان و بازیگران منطقهای و جهانی را از برنامه هستهای ایران منفی نمایند. در این پژوهش به روش تحلیل محتوا، تعدادی از سرمقالههای چهار روزنامه پرمخاطب واشنگتن پست، گاردین ، وال استریت ژورنال، دیلی تلگراف و اسناد صادره توسط آژانس بینالمللی انرژی هستهای مورد بررسی قرار گرفته و همچنین در این پژوهش از مکتب کپنهاگ به عنوان چارچوب تئوریک استفاده شده است.
امنیتی ساختن
مکتب کپنهاگ
برنامه هسته ای ایران
2015
02
20
121
149
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_133_09685edcfb44d87a0b568a5f235fc3aa.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1393
3
4
روابط ایران و دژ منطقه ای شورای همکاری خلیج فارس
هادی
صادقی اول
جعفر
نقدی عشرت آباد
به موازات پیروزی انقلاب اسلامی در فوریه 1979 بازتاب منطقهای و بینالمللی این انقلاب با توجه به رخداد آن در منطقه حساس خاورمیانه اهمیت یافت. بازتاب این انقلاب برای برخی امیدوار کننده و برای برخی نیز نگرانکننده بود. در این بین کشورهای عربی منطقه که به لحاظ فرهنگی و اقتصادی ایران را رقیب خود میدانستند، درصدد مقابله با تاثیرات احتمالی انقلاب ایران برآمدند. یعنی اگر نمود اصلی برخورد مستقیم اعراب علیه ایران حمله نظامی رژیم عراق به ایران بود، اما نشان اقدام غیرمستقیم کشورهای عربی منطقه، شکلگیری ائتلافی منطقهای با عنوان شورای همکاری خلیج فارس در ماه مه 1981 در شهر ابوظبی امارات متحده عربی بود. البته اگرچه به موازات فاصله گرفتن از شرایط خاص انقلاب اسلامی، روابط ایران و شورای همکاری خلیجفارس دچار تغییر و تحولاتی گردید، اما در ادامه نیز دو طرف و خصوصاً کشورهای عرب منطقه رقابت را بر همکاری ترجیح دادند. با در نظر داشتن این مهم این جستار درصدد است با بهرهگیری از تئوری جامعه امن و نظریه دژ منطقهای الکس جی بلامی، مناسبات ایران و شورای همکاری خلیجفارس را به بوته بحث گذاشته و نشان دهد بر اساس آن، چگونه دولتهای درون شورا، روابط درونی خود را مبتنی بر انگاره جامعه امن تعریف کرده و جمهوری اسلامی ایران را مطابق با انگاره دژ منطقهای بلامی به چشم دگر خود و تهدیدی برای قواعد و هویتهای خود پنداشته اند.
شورای همکاری خلیج فارس
جامعه امن
دژ منطقه ای
هنجارها
ایران
2015
02
20
151
182
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_134_730ab3adf85a3c6d4a4a7e2f1e33f23d.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1393
3
4
نقش واگرایانه آمریکا در منطقه خلیج فارس، پس از 11 سپتامبر
احمد
جالینوسی
هنگامه
البرزی
یگانه
طباطبایی
منطقه خلیج فارس به لحاظ ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی، یکی از مهم ترین مناطق دنیاست که به دلیل وجود منابع سرشار انرژی و موقعیت حساس جغرافیایی وسیاسی نقش و جایگاه مهمی در ساختار امنیت بینالملل داشته و فضای مناسبی را برای ایفای نقش بازیگران فراهم میکند. این موقعیت برجسته خلیج فارس سبب شده است که در طول تاریخ مورد توجه قدرتهای فرامنطقه ای قرار بگیرد. آمریکا نیز بخصوص پس از یازده سپتامبر سعی نموده است تا جایگاه قوی و با ثباتی را در ترتیبات امنیتی و سیاسی منطقه خلیج فارس پیدا کند. باتوجه به این امر سؤال اصلی پژوهش این است که علل ایفای نقش واگرایانه آمریکا در منطقه خلیج فارس پس از یازده سپتامبر تا کنون چه بوده است؟برای روشن شدن ابعاد مسأله، مقاله حاضر با کاربرد رویکرد رئالیسم تهاجمی این فرضیه را مطرح مینماید که باتوجه به موقعیت مهم ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک خلیج فارس و منافع آمریکا در این منطقه، یکی از اهداف مهم ایالات متحده، تسلط و نفوذ بر این منطقه است (برتری بر رقبا) و از آنجا که یکی از راههای افزایش قدرت و نفوذ طبق نظریه واقع گرایی، تضعیف اتحادها و ائتلافها در بیرون میباشد، آمریکا در پی این است که با ایجاد واگرایی در بین کشور های منطقه موازنه را در خلیج فارس حفظ نماید و مانع تسلط دولتهای رقبیب بر خلیج فارس شود.
خلیج فارس
آمریکا
واگرایی
رئالیسم تهاجمی
یازده سپتامبر
2015
02
20
183
218
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_135_9e8d8f95a08ed774c2486adaad3a12c8.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1393
3
4
حدود دفاع مشروع دولت قربانی علیه کنش گران غیردولتی
ستار
عزیزی
خاطره
نظری
با افزایش تعداد کنشگران غیردولتی و ازدیاد نقش آنها در جامعه بینالمللی، فراوانی جنگ میان دولتها به تدریج جای خود را به جنگ میان دولتها و کنشگران غیردولتی داد و دولتها در معرض حملات این بازیگران جدید حقوق بینالملل قرار گرفتند. در نتیجه، ضرورت دفاع مشروع علیه آنها به روشنی مشخص گردید اما از آنجا که این کنشگران در خاک دول دیگر اقدام به ایجاد پایگاه و فعالیت علیه دیگر دولتها مینمایند لازم است حدود دفاع مشروع دولت قربانی علیه آنها و در محدوده سرزمینی دولت میزبان بررسی گردد و به این سؤالات پاسخ داده شود که چگونه اعمال این حق ذاتی در خاک دولت میزبان با اصل حاکمیت و تمامیت سرزمینی دولت مذکور قابل جمع خواهد بود؟ و مسئولیت یا عدم مسئولیت دول میزبان چه تأثیری در حدود اعمال دفاع مشروع توسط دولت قربانی دارد؟ در این مقاله پس از بررسی رویه دولتها و نظرات علمای حقوق به این نتیجه رسیدیم که چنانچه حمله مسلحانه کنشگران غیردولتی، قابل انتساب به دولت میزبان باشد، در اقدام به دفاع «علیه» دولت میزبان، تردید نمیتوان کرد و اگر این حمله منتسب به دولت میزبان نباشد(صرف نظر از مسئولیت غیر مستقیم دولت یا عدم مسئولیت آن) تنها میتوان به دفاع مشروع «علیه کنشگران اما در سرزمین دولت میزبان»، قائل شد. دیگر ابعاد این موضوع نیز در این مقاله تجزیه و تحلیل خواهد شد.
دفاع مشروع
کنش گران غیردولتی
مسئولیت بین المللی
حاکمیت دولت ها
2015
02
20
215
242
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_136_0cb320744e3a9690f218fa55fd6702e7.pdf