2024-03-28T13:13:02Z
https://interpolitics.guilan.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=619
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1398
8
2
عقیم ماندن فرایند شناسایی حداکثری و برآمدن داعش در عراق
امیر محمد
حاجی یوسفی
مهدخت
ذاکری
آنچه که این روزها منطقه خاورمیانه را بیش از پیش برجسته نموده، نه افزایش قیمت نفت و نه نقش اسلام افراطی در سیاست، بلکه تداوم منازعه است. مهمترین دغدغه مطالعات خاورمیانه بررسی چرایی آغاز و تداوم منازعه در این منطقه بوده است. با آغاز قرن بیست و یکم به رغم امیدها برای کاهش منازعه در خاورمیانه و توجه بیشتر به توسعه، حمله آمریکا اما به افغانستان و عراق آغازگر دور جدیدی از منازعه خیزی در منطقه بود. از میان کشورهای آشوبزده، عراق نشانهدارترین سرزمین منازعهخیز دستکم پس از ۲۰۰۳ بوده است. اما چه چیزی این سرزمین و این منطقه را این گونه منازعهآلود نموده است؟ درپی پاسخ به این پرسش زیربنایی، مقاله بر ظهور پدیده کنشگر فراملی داعش با استفاده از مدل چهاروجهی شناسایی حداکثری به مثابه مطالعه موردی، تمرکز دارد. نویسندگان با در نظر گرفتن چهار بعد روایتهای تاریخی، ارجمندی نفس، امنیت هستی شناسانه و مبارزه برای هویت غرورآمیز و کاربردی ساختن آن در فضای اجتماعی و سیاسی عراق پس از ۲۰۰۳ به این نتیجه رسیدند که عدم شناسایی حداکثری در این چهارمرحله به خصوص در مناطقی که خاطره منازعه دارند، به شکلگیری گروههای خشونتورز افراطی منجر میشود.
شناسایی حداکثری
امنیت هستی شناسانه
هویت غرورآمیز
2019
08
23
7
40
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_3681_d32eed990eef8b9045a16add298f4ed1.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1398
8
2
تاثیر تغییرات آب و هوایی وسیاستهای کشاورزی بر شکل گیری زمینه های جنگ داخلی سوریه
معصومه
رادگودرزی
رابطه میان تغییرات آب و هوایی، سیاستهای کشاورزی و بحران آب با مسئله امنیت ملی و بین المللی در چند دهه اخیر موضوع نگرانی و پژوهش سازمانهای بین المللی، موسسات مطالعاتی و اندیشمندان بوده است. این بحران می تواند امنیت انرژی، امنیت آب و امنیت غذایی را در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی مختل نماید و موجب ایجاد واکنش های زنجیره ای در کل سیستم سیاسی و اقتصادی گردد. یکی از کشورهایی که در دو دهه اخیر به شدت درگیر بحران تغییرات آب و هوایی و بحران خشکسالی بوده، کشور سوریه می باشد. در میان بسیاری از عوامل تاریخی، سیاسی و اقتصادی که موجب شروع تنشها در سوریه شده اند، بحران کم آبی برای سوریه بسیار ویرانگر بوده، اما هنوز توجه درخوری به تاثیرات آن نشده است. این عامل نقش پیچیده، ظریف و در عین حال قدرتمندی در تحولات سوریه داشته است. هدف مقاله حاضر آن است تا با محور قرار دادن خشکسالی گسترده 2006-2010 سوریه، نقش احتمالی سیاستهای کشاورزی دولت و نیز پدیده خشکسالی را به عنوان یک متغیر اساسی در تشدید نارضایتی از حکومت سوریه و شروع درگیری های داخلی مورد ارزیابی قرار دهد.
جنگ داخلی سوریه
سیاست های کشاورزی
بحران آب
تغییرات آب و هوایی
امنیت غذایی
2019
08
23
41
66
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_3683_960e8f0299f0d27ceeedb73067bcc342.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1398
8
2
رابطه ضعف دولت درخاورمیانه با منازعهآمیز شدن مجموعهامنیتیمنطقهای و ناامنی(عراق و سوریه)
غلامعلی
چگنی زاده
فریدون
احمدیان
خاورمیانه در سالهای بعد از جنگ سرد با رخدادهای ناامنساز متعددی همچون جنگ، تجزیه طلبی، ناآرامیهای اجتماعی، ترور، مسابقهی تسلیحاتی، معمای امنیت، رشد و فعالیت گروههای تروریستی مواجه بوده است. ارزیابی تحولات خاورمیانه در سه دههی اخیر نشانگر اثرگذاری پررنگ مولفهی «ضعف دولت» بربروز و ظهور ناامنیهاست. برهمین اساس این پژوهش درصدد است تا با استفاده از روش تحلیلی ـ تبیینی به سوال چگونگی تاثیر ضعف دولت های منطقه (مطالعهی موردی عراق و سوریه) بر بروز ناامنیهای خاورمیانه در بعد از جنگ سرد پاسخ دهد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که فرآیند دولت ـ ملتسازی درخاورمیانه به صورت ناقص رخ داده است و این موضوع علاوه بر تضعیف ساختار دولتها مشتمل بر «ایده»، «نهاد»، «پایگاه مادی» درخاورمیانه و تشدیدکجکارکردی آنها در بخشهای نظامی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، کاهش مشروعیت و منازعات افقی و عمودی درونی دولتهای منطقه را نیز به دنبال داشتهاست.ازآنجایی که سیاست خارجی دولتها و نحوهی تعامل آنها با همدیگر و ترتیبات امنیت منطقهای متاثر از سطح داخلی است، بنابراین ناتوانی درونی دولتها در خاورمیانه زمینهساز شکلگیری مجموعهی امنیتی«منازعهآمیز»، مداخلهی قدرتهای بزرگ و تولید ناامنی درمنطقه شدهاست.
دولت ـ ملت سازی
دولت ضعیف درخاورمیانه
مجموعه ی امنیتی منازعه آمیز
امنیت
2019
08
23
43
106
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_3692_1e91fb4f2362cb9ac3615947a1334878.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1398
8
2
گسل ها و چالش یکپارچگی عراق: آثار و پیامدهای امنیتی برای ایران
علی اکبر
اسدی
محمدزمان
راستگو
عراق پس از صدام از مهمترین حوزههای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود. در حالیکه شکافهای داخلی، رقابتهای سیاسی و چالشهای امنیتی در عراق جدید افزایش یافته، تشکیل کشور کردی در مرزهای غربی ایران و تجزیه عراق به عنوان یکی از سناریوهای محتمل در مورد آینده این کشور بیش از پیش تقویت شده است. هدف از این پژوهش بررسی این مسأله است که تجزیه عراق چگونه میتواند بر امنیت ملی ج.ا.ایران تأثیر بگذارد؟ برای سنجش این موضوع از لحاظ نظری، از رهیافت ترکیبی امنیت ملی لینور جی مارتین بهره گرفته شده و از لحاظ روشی، برای فهم رابطه بین متغیرها، از روش علّی، استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد، گسلهای حاصل از تجزیهی عراق با فعال ساختن موضوع اقلیتها و دامن زدن به شکافهای قومی-مذهبی مختلف، ایجاد دولتهای جدید در مجاورت ایران و تقویت جریانهای معارض و بازیگران رقیب، منجر به شکلگیری تهدیدات امنیتی گستردهای علیه تمامیت ارضی، انسجام اجتماعی و نظام سیاسی ایران میگردد. لذا به رغم اینکه ایران سیاستها و کنشهای موثری برای حمایت از وحدت و ثبات عراق اتخاذ کرده است، کاهش تهدیدات ناشی از تجریه عراق، نیازمند تمرکز بیشتر بر ابعاد و جوانب احتمالی چنین سناریویی است.
هویت
تجزیه
امنیت ملی
عراق
ایران
2019
08
23
107
138
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_3684_b9014dd00eec1f36062c1b367f3beab0.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1398
8
2
تبیین سیاست موازنهسازی منطقهای چین در خاورمیانه
فریبرز
ارغوانی
سعید
میراحمدی
اهمیت منطقه خاورمیانه نزد قدرتهای بزرگ از گذشته تا به امروز یکی از اصلیترین محورهای پژوهش در حوزه مطالعات منطقهای خاورمیانه بوده است. هدف این مقاله تبیین سیاست خاورمیانهای چین در یک دهه اخیر با با تمرکز بر مفهوم «موازنه سازی منطقهای» است. این نوشتار با طرح این پرسش که چرا چین به سیاست موازنه سازی منطقهای در خاورمیانه روی آورده است؟ بر این نظر است که روی آوردن چین به این سیاست ناشی از تأثیرگذاری متغیرهای موجود در سه سطح ملی، منطقهای و جهانی است. یافتههای این پژوهش با اتکا بر روشهای ترکیبی (توصیفی - تبینی و تحلیل داده آماری) نشان میدهند که در سطح تحلیل ملی قرارگیری این کشور در مرحله گذار توسعه، اصل احترام به حاکمیت و تمامیت سرزمینی سایر کشورها و عامل اسلام در چین دلایل اتخاذ سیاست موازنه سازی منطقهای چین در خاورمیانه است. در سطح منطقهای اهمیت اقتصادی خاورمیانه و لزوم حفظ بازارها، نیاز به منابع انرژی خاورمیانه و حفظ شرکای منطقهای مؤلفههای شکلدهنده به سیاست مذکور بوده است و در سطح جهانی رقابت و همکاری همزمان با ایالاتمتحده آمریکا، پروژه و ابتکار کمربند و جاده ابریشم جدید و افزایش قدرت نرم و نفوذ فرهنگی چین باعث اتخاذ سیاست موازنه سازی منطقهای از جانب چین در خاورمیانه شده است.
موازنه منطقهای
چین
خاورمیانه
سیاست خارجی
سیاست منطقهای.
2019
08
23
139
176
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_3685_7bdbcfeec0c640f72815896ae1d85055.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1398
8
2
رویکردی شناختی به درک پاسخ تهران به خروج آمریکا از توافق هستهای
محمد
سلطانی نژاد
پاسخ فوری ایران به خروج آمریکا از برجام، نه از سرگیری کامل برنامه هستهای بلکه تلاش برای نجات برجام بود. این رفتار با سیاست هستهای ایران در فاصله زمانی 1384 تا 1392 مبتنی بر پیشبرد حداکثری برنامه هستهای علیرغم تحریمها متفاوت است. در این مقاله، این پرسش مطرح شده است که «چرا در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، ایران بر پیشبرد حداکثری برنامه هستهای خود اصرار داشت، اما در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی به صورت جدی در پی مصالحه برآمد و با خروج آمریکا از برجام سعی کرد این توافق را زنده نگاه دارد؟» برای پاسخ دادن به این پرسش، با استفاده از روش تحلیلی-تبیینی از مجموعهای از نظریههای شناختی بهره گرفته شده است. نگاه شناختی نشان میدهد ادراک سیاستگذاران ایران در دوران احمدی نژاد، به ویژه چهار سال نخست، نسبت به قرار داشتن در دامنه برد، موجب میشد کوتاه آمدن از اهداف هستهای را خسارتی تلقی کنند که امتیازهای دریافتی قادر به جبران آن نیست. تغییر ادراک سیاستگذاران ایران مبتنی بر قرار گرفتن کشور در دامنه خسارت، به آمادگی برای توافق و تلاش برای حفظ برجام منجر شد. به همین ترتیب، عدالت طلبی حاکم بر شناخت محمود احمدی نژاد از محیط بینالمللی از یک سو و ناعادلانه بودن طرحهای پیشنهادی قدرتهای بزرگ از سوی دیگر، رد پیشنهادها برای مصالحه را به همراه داشت و در مقابل، تعاملگرایی حسن روحانی در کنار آمادگی قدرتهای بزرگ برای رعایت میزانی از انصاف در تأمین حقوق ایران، به تلاش دولت وی برای رسیدن به توافق هستهای و حفظ آن منجر شد.
رویکرد شناختی
برنامه هسته ای ایران
برجام
آمریکا
2019
08
23
177
206
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_3682_b2007bb73118830304c2909897ba64fa.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1398
8
2
شناسایی و تحلیل کنشگران موثر بر تحولات آینده منطقه آسیای مرکزی
سیدشهابالدین
حجازی
شعیب
بهمن
منطقه آسیای مرکزی به واسطه اشتراکات مذهبی، قومی، فرهنگی، تاریخی و تمدنی با ایران، از اهمیت زیادی برای ج. ا. ایران برخوردار است. مقاله پیشرو به دنبال پاسخ دادن به این پرسش است که «کنشگران موثر بر تحولات آینده منطقه آسیای مرکزی کدامند و نوع رابطه آنان با ج. ا. ایران چگونه است؟» رویکرد تحقیق حاضر «آمیخته» بوده و بر مبنای هدف، یک تحقیق «کاربردی- توسعهای» محسوب میشود. جامعه آماری؛ شامل 32 نفر از خبرگان منطقه بوده که به صورت هدفمند انتخاب شدهاند. به منظور گردآوری اطلاعات مورد نیاز جهت تدوین ادبیات تحقیق از «مطالعات کتابخانهای» با استفاده از ابزار«فیشبرداری» و در خصوص جمعآوری دادههای واقعی نیز از «مطالعات میدانی» با استفاده از ابزارهای «مصاحبه نیمهساختاریافته» و «پرسشنامه بسته» استفاده شده است. پرسشهای مصاحبه و پرسشنامه از دو جنبه روایی ظاهری و محتوا توسط صاحبنظران تأیید شده و با استفاده از نرمافزار Spss نیز ضریب پایایی (آلفای کرونباخ) 906/0 محاسبه شده است که بیانگر پایایی بالای پرسشنامه است. بهمنظور تجزیه و تحلیل دادههای کمی جمعآوری شده از «آمارهها یا پارامترهای توصیفی» و همچنین بهمنظور رتبهبندی اهمیت گزارههای پرسشنامه از «روش آنتروپی شانون» استفاده شده است. بدین ترتیب؛ کلیه کنشگران تاثیرگذار در سه گروه؛ کنشگران محلی (اقوام، مذاهب، جنبشها و سایر کنشگران محلی)، منطقهای و بینالمللی با ذکر نوع رابطه هر یک با ج. ا. ایران و همچنین میزان تاثیرگذاری در آینده تحولات منطقه شناسایی و رتبهبندی شده و در پایان؛ راهکارهایی به منظور فراهم آوردن زمینههای گسترش حضور و نفوذ ج. ا. ایران در این منطقه پیشنهاد شده است.
آسیای مرکزی
ج. ا. ایران
کنشگران محلی
کنشگران منطقهای و کنشگران بینالمللی
2019
08
23
207
246
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_3691_f2fb921c5c07f12658eaf52f5531c0d7.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1398
8
2
مفاهیم مهار و بازدارندگی در روابط روسیه و امریکا؛ تأثیر و پیامدها برای ایران
علیرضا
نوری
هدف این مقاله بررسی ابعاد سیاستهای مهار و بازدارندگی در روابط روسیه و امریکا و تحلیل تأثیرات آنها بر منافع و امنیت ایران است. امریکا با تلقی روسیه بهعنوان قدرت تجدیدنظرطلبی که موقعیت برتر آن در عرصه بینالملل را به چالش میکشد، مهار این کشور را با همان ماهیت دوره شوروی با هدف تحدید نفوذ، قبض ژئوپولتیکی، کاهش وزن استراتژیک و تغییر رفتار آن به راستای منافع خود در دستور دارد. در سوی دیگر، روسیه که در سودای احیاء جایگاه قدرت بزرگ خود است، سیاست مهار را نه تنها تهدید و مانعی برای تحقق این آرمان، بلکه چالشی برای حکومتمداری بهینه جهانی نیز میداند. واکنش مسکو به راهبرد مهار امریکا بازدارندگی است که متناسب با نوع تهدیدات از نظامی تا اقتصادی و در سطوح مختلف داخلی، منطقهای و بینالمللی در پی تحقق آن است. نوشتار حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی و تمرکز زمانی بر دوره سوم و چهارم پوتین مهار و بازدارندگی در روابط مسکو و واشنگتن را در چهارچوب نظری همین مفاهیم بررسی و پیامدهای آنها را بر ایران خواهد سنجید. تصریح میشود که هرچند در روندهای جدید با متنوع و همزمان شدن تهدیدات و تهدیدگرها کاربست مهار و بازدارندگی با مشکلاتی همراه شده، اما نظر به استمرار رقابت قدرت و حساسیت مفاهیم ژئوپولتیک و امنیت در روابط روسیه و امریکا این دو راهبرد با پیچیدگی بیشتر استمرار خواهند داشت. در جمعبندی تأکید میشود که مهار و بازدارندگی در این روابط تبعات متفاوتی برای ایران دارند. مقاومت روسیه در برابر سیاستهای تهاجمی واشنگتن و تمایل آن به همکاری با ایران بهعنوان یک نیروی ضدهژمون از جنبههای مثبت و احتمال موضوع شدن تهران در مصالحه امریکا و روسیه در قالبِ مفاهیمی چون ثبات راهبردی جهت احتراز از هزینههای مهار و بازدارندگی از اثرات منفی این دو راهبرد بر منافع و امنیت تهران هستند.
ایران
روسیه
امریکا
مهار
بازدارندگی
ثبات راهبردی
2019
08
23
247
290
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_3702_ed6d69431c6f1f28f27bea1849a19a15.pdf
سیاست جهانی
سیاست جهانی
2383-0123
2383-0123
1398
8
2
تاثیر دولت شکننده عراق بر امنیت زیست محیطی جمهوری اسلامی ایران
مهدی
عباس زاده فتح آبادی
منصوره
منصوری
در طول یک دهه اخیر، مفهوم دولتهای شکننده به یکی از مفاهیم مهم سیاست بینالملل تبدیل شده است. این پدیده از جمله ویژگیهای برخی کشورهای خاورمیانه است. این دولتها مؤلفههایی از قبیل مداخله نظامی بیگانه، انتقال قدرت سخت و خشن، بحران مشروعیت، مشکلات زیست محیطی، ناکارآمدی نظام قضایی و اقتصادی و گسترش تروریسم دارند. دولت عراق پس از سال 2003، در گروه دولتهای شکننده قرار گرفته و در طول این سالها همواره در سطح نامطلوبی از ثبات ارزیابی شده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و بهرهگیری از شاخصهای شکنندگی دولت در پی بررسی تأثیر دولت شکنندهی عراق در بروز تهدیدهای زیست محیطی نسبت به ج.ا. ایران است. یافتههای پژوهش نشان میدهد با توجه به شاخصهای دولت شکننده؛ وجود دولت شکننده عراق در همسایگی ج.ا. ایران سببساز بروز تهدیدهای زیست محیطی در جنوب غرب ایران میگردد.
دولت شکننده
امنیت زیست محیطی
عراق
ایران
2019
08
23
291
322
https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_3710_3a8a5a3572fc3f49f3d94752cd105522.pdf