دموکراسی و دورنمای بقای سیاسی شیخ نشین های خلیج فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه شیراز

چکیده

این مقاله به بررسی مساله بقای رژیم های سیاسی در شیخ نشین های حوزه خلیج فارس متمرکز شده است و از چشم انداز نظریه رانتریسم متأخر به این سوال پرداخته است که ظرفیت های جدید و اصلاحات اقتصادی در وضعیت کنونی و استمرار آن در آینده تا چه اندازه می تواند در بقای سیاسی و استمرار دولت های رانتیر عربی در منطقه خلیج فارس موثر باشند.؟ یافته های این پژوهش ( که بیانگر فرضیه نیز هستند) نشان می دهند که آمیزه ای از مولفه های کلاسیک و متأخر رانتیریسم همچون راهبردهای سرکوب- کنترل، رفاهی، خرید اطاعات سیاسی از طریق شبکه های حمایتی فاسد و پیروپروری، آزاد سازی سیاسی و اقتصادی کند و تدریجی در شکل تاکتیکی توانسته­اند از دگرگونی سیاسی شیخ نشین های عربی حوزه خلیج فارس جلوگیری کنند، در این باره به رغم توانایی تبیین نظریه رانتریسم متأخر، این تئوری به دلیل تقلیل گرایی عمدتا اقتصادی و تا حدی سیاسی، بی توجهی به مولفه های فرهنگی و عدم قدرت پیش بینی برای لحاظ انقلاب خاموش و انتظارات فزاینده در جوانان، تحصیلکردگان و طبقه متوسط و دلایل دیگر، در تبیین بی ثباتی و احتمالا انقلابی این دولت­ها در آینده از کفایت کامل برخوردار نیست. این پژوهش این گونه نتیجه گیری می کند که تحولات در درون شیخ نشین های حوزه خلیج فارس در جهت افزایش گرایش به تغیرات دموکراتیک در جریان است و عدم پیش برد سناریوهای آزادسازی از بالا می تواند گرایش به دگرگونی انقلابی را در درون این جوامع تقویت کند. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Democracy ant its perspective in Persian Gulf" Sheikdoms with critical reappraisal of late Rentierism

نویسنده [English]

  • Khalilolah Sardarnia
Shiraz University
چکیده [English]

Rentier state theory (RST) gained currency in the late 1980s, and remains widely cited or accepted, as an explanation for the lack of democratization and for economic problems in oil- and gasproducing states of the Middle East. It postulates that externally-derived, unproductively-derived 'rents' such as oil and gas revenues (or fees, foreign aid, and the like) give the state autonomy from society, removing pressures for democratization, economic liberalization, and other policies in response to societal antagonism or pressure. Societal pressures are 'bought off' by rents, and rents also pay the cost of an expansive state repressive capacity. This argument is, of course, simplistic, and the development strategies of the Gulf in the past two decades - including the spectacular globalized development of Dubai and, more recently, Qatar, Abu Dhabi, and others - suggests that a simple argument of state autonomy from society is inaccurate or incomplete, and that RST requires refinement and sophisticatization

کلیدواژه‌ها [English]

  • Persian Gulf Sheikdom
  • Late Rentierism
  • Liberalization
  • democracy

مراجع

 
Abba Omar, Yacoob 2014. “Notions of Sovereignty in the Arab World”, in Silent Revolution: The Arab Spring and Gulf States edited by Seikaly & Matter., Hamburg: Gerlach Press
Abduulah, Abdulkhaleq 2014. “the Impact of Arab Spring on the Arab Gulf States”, in Silent Revolution: The Arab Spring and Gulf States edited by Seikaly & Matter., Hamburg: Gerlach Press
Al-Zumai, Fahad 2013. “Kuwait’s Political Impasse and Rent Seeking Behavior”, Available in: http://eprints lse ac uk/55014/1/__Libfile_repository_Content_Kuwait%20Programme_AL-Zumai_2013 pdf
Berti, Benedetta & Guzansky, Yoel 2015. Gulf Monarchies in a Changing Middle East,” Orbis, 24, pp:35-48
Cipriani, Paul 2012. Oil Wealth and Regime Stability in Light of the Arab Spring, Mc Gill, Graphite Publication
Craig, Jenkins & et al 2011.. “International Rentierism in Middle East and North Africa”, International Area Studies Review, 143., pp 1-31
Gauthier, Julie 2007. “Prospects for Democratization in the Oil Monarchies of the Persian Gulf ” M A Thesis in Political Science, Louisiana State University
Gill, Graeme 2000. the Dynamics of Democratization, London: McMillan Press
Hunt, Jenifer S That Late Unpleasantness: The Arab Spring in Oman,” in Silent Revolution: The Arab Spring and Gulf States edited by Seikaly & Matter., Hamburg: Gerlach Press
Johnson, Eric B 2014. Rents and Protests in the Sultanate Oman, M A Thesis in George Mason University
Kamrava, Mehran 2012. “The Arab Spring & Saudi-Led Counter Revolution,” Orbis, winter, pp: 96-114
Levins, Charlott M 2013. “Rentier State and the Survival of Arab absolute Monarchies”, Rutgers Journal of Law & Religion, Vol 14, pp: 390-423
Matter Khawla 2014. “The Arab Spring through Gulf Satellite Television Stations”, in Silent Revolution: The Arab Spring and Gulf States edited by Seikaly & Matter., Hamburg: Gerlach Press
Matthiesen, Toby 2014. “The Local and the Transnational in the Arab Uprising: the Protests in Saudi Arabia’s Eastern Province”, in Silent Revolution: The Arab Spring and Gulf States edited by Seikaly & Matter., Hamburg: Gerlach Press
Reem, Abou-Samra 2014. “A Spring of Concentric Circles: Overlapping Identities in Kuwait & Bahrain”, in Silent Revolution: The Arab Spring and Gulf States edited by Seikaly & Matter., Hamburg: Gerlach Press
Reem, Ahmed 2015. Long the Kings: Explaining the Survival of the Gulf Rentier Monarchies during the Arab Spring, M A Thesis in International Relation, University of Groningen
Richter, Thomas & Sunik, Anna 2013. Long Term Monarchical Survival in the Middle East”, www giga-hamburg de
Seikaly, Mary & Matter, Khawla 2014 A. The Arab Spring: How immune are GCC Countries?” in Silent Revolution: The Arab Spring and Gulf States edited by Seikaly & Matter., Hamburg: Gerlach Press
 Seikaly, Mary & Matter, Khawla 2014 B. “And Then Came the Uprisings”, in Silent Revolution: The Arab Spring and Gulf States edited by Seikaly & Matter., Hamburg: Gerlach Press
Seikaly, Mary 2014. “Democratic Challenges in the Gulf”, in Silent Revolution: The Arab Spring and Gulf States edited by Seikaly & Matter., Hamburg: Gerlach Press
Yamani May 2009. “From Fragility to Stability: A Survival Strategy for Saudi Monarchy,” Contemporary Arab Affair, 21., 90-105

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار