نقش واگرایانه آمریکا در منطقه خلیج فارس، پس از 11 سپتامبر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

2 دانش آموخته روابط بین الملل دانشگاه اصفهان

چکیده

منطقه خلیج فارس به لحاظ ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی، یکی از مهم ترین مناطق دنیاست که به دلیل وجود منابع سرشار انرژی و موقعیت حساس جغرافیایی وسیاسی نقش و جایگاه مهمی در ساختار امنیت بین‌الملل داشته و فضای مناسبی را برای ایفای نقش بازیگران فراهم میکند. این موقعیت برجسته خلیج فارس سبب شده است که در طول تاریخ مورد توجه قدرتهای فرامنطقه ای قرار بگیرد. آمریکا نیز بخصوص پس از یازده سپتامبر سعی نموده است تا جایگاه قوی و با ثباتی را در ترتیبات امنیتی و سیاسی منطقه خلیج فارس پیدا کند. باتوجه به این امر سؤال اصلی پژوهش این است که علل ایفای نقش واگرایانه آمریکا در منطقه خلیج فارس پس از یازده سپتامبر تا کنون چه بوده است؟برای روشن شدن ابعاد مسأله، مقاله حاضر با کاربرد رویکرد رئالیسم تهاجمی این فرضیه را مطرح می­نماید که باتوجه به موقعیت مهم ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک خلیج فارس و منافع آمریکا در این منطقه، یکی از اهداف مهم ایالات متحده، تسلط و نفوذ بر این منطقه است (برتری بر رقبا) و از آنجا که یکی از راههای افزایش قدرت و نفوذ طبق نظریه واقع گرایی، تضعیف اتحادها و ائتلاف­ها در بیرون می­باشد، آمریکا در پی این است که با ایجاد واگرایی در بین کشور های منطقه موازنه را در خلیج فارس حفظ نماید و مانع تسلط دولت­های رقبیب بر خلیج فارس شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Divergent Role of the U.S in the Persian Gulf Region After the September ,11.

نویسندگان [English]

  • Ahmad Jalinusi 1
  • Hengame Alborzi 2
  • Yeganeh Tabataba’i 2
چکیده [English]

Persian Gulf region due to geopolitical, geostrategic and geo-economics, one of the most important regions of the world. Because the energy sources and geographical location of sensitive political, have an important role in the structure international security and provides an atmosphere to play a starring role. The dominant position in the Persian Gulf is due to take place in the history of the Trans regional powers. A major extera_regional power in the U.S is dominate the Persian Gulf region, this is because consolidation strengthen its hegemony, for this reason, the U.S, especially after the September eleven has attempted to place strong and stable political and security arrangements in the Persian Gulf region to find. United States to achieve this important goal with chanting slogans such as: development democracy, resolve crises and security intended role of regional planning. But in fact, the U.S and its role in the region cause divergence between countries in the region. According to this is the main question in this study: "Divergent role of the U.S in the Persian Gulf region in the wake of what has been since September eleven?" to clarify the issue this paper using power-driven approaches neoclassical realism, this hypothesis implies that: "Considering the important position of geopolitical, geostrategic and geo-economics Persian Gulf and American interests in the region, a major U.S dominance over the region and one of the ways to increase the power and influence, according to the theory of realism undermine alliances and coalitions outside, the U.S is followed by the divergence between countries in the region to prevent the creation of a strong alliance."

کلیدواژه‌ها [English]

  • Importance of the Persian Gulf
  • Objectives of the U.S
  • Divergence
  • Offensive Realism

مراجع

آدمی، علی(1391)، بحران بحرین و امنیت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد، س21، شماره62
اقتداری، احمد(1387)، خلیج فارس از دیرباز تا کنون، تهران، امیرکبیر
اسدی، بیژن(1385)، خلیج فارس و مسائل آن، تهران، سمت                               
 ابراهیمی فر، طاهره(1378)، بررسی علل واگرایی در منطقه خلیج فارس،نشریه علوم سیاسی و سیاست خارجی، شماره50
بشیری لحاقی، میثم(1390)، تغییر راهبرد نظامی آمریکا در عراق، مجله رهاورد.
  http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/278478
درویشی، فرهاد، نسیم خورانی(1390)، ایران و امنیت خلیج فارس، در:
 http://pishkesvat.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=722:1390-06-13-10-31-38&catid=1:report,1391
دوئرتی، جیمز و رابرت فالتزگراف(1372)، نظریه های متعارض در روابط بین الملل، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران، نشر قومس
راتلج، یان(2005)، اعتیاد به نفت: تلاش بی‌پایان آمریکا برای امنیت انرژی، ترجمه: عبدالرضا غفرانی، تهرا: انتشارات اطلاعات
 رحیمی، علی(1391)، بررسی روابط نظامی آمریکا با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با رویکردی به حادثه 11سپتامبر.
 http://www.dsrc.ir/view/article.aspx?id=978
زمانی، سهیلا(1386)، تجربه خونین آمریکا در عراق: چالشهای پیش رو، گزارش بین الملل، سال هفدهم، شماره190
ساجدی، امیر(1389)، امنیت ژئوپلیتیک خلیج فارس: ایران و ایالات متحده آمریکا، فصلنامه سیاست، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره2(تابستان)
سازمند،بهاره(1387)،مطالعه سازمانهای بین المللی از چشم اندازی تئوریک، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی،دوره38،شماره 2.
شیهان، مایکل(1388)، ترجمه دهقانی فیروزآبادی، امنیت بین الملل، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی
صدرالغروی، سیدمحمد(1385)، ناکامی آمریکادر عراق، گزارش بین الملل، سال هفدهم، شماره193
قنبرلو، عبدالله(1385)، بررسی ملاحظات اقتصادی استراتژی امنیتی آمریکا در خلیج فارس، مطالعات راهبردی، سال نهم، شماره 3، پیاپی33
قوام، عبدالعلی،(1384)، روابط بین الملل:نظریه ها و رویکردها، تهران، سمت
علوی پیام، علی، نبض آمریکا در سینه خلیج فارس، امتداد، ماهنامه فرهنگ و ادبیات مقاومت، شماره64
عطایی، فرهادوقادری و ابراهیمی(1390)، دیپلماسی عمومی و قدرت نرم؛ ایران و آمریکا در عراق جدید، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی،شماره3
عیوضی، محمدرحیم(1385)، چالشهای سیستم امنیتی آمریکا در خلیج فارس ،روزنامهرسالت، شماره6024، صفحه16  
کاویانی راد، مراد(1391)، جایگاه مفهوم فضای حیاتی در شکل گیری سیاست خارجی عراق، فصلنامه ژئو پلیتیک، سال هشتم، شماره1، بهار
کرمی،کامران، تأثیر روندهای واگرایی برامنیت منطقه ای درخلیج فارس
www.farsnews.com/newstext.php
کیسن، کارل و دیگران(2002)،جنگ آمریکا و عراق، هزینه ها، پیامدها و گزینه های موجود، ترجمه گروه مترجمان مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران، نشر ابرار معاصر
مشیرزاده، حمیرا(1384)، تحول در نظریه های روابط بین الملل، تهران، سمت        
مجتهدزاده، پیروز(1379)، خلیج فارس،کشورهاومرزها، تهران، عطایی
موسوی شفائی(1387)، نفت خلیج فارس و امنیت ملی ایالات متحده، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق وعلوم سیاسی،دوره38، شماره3پاییز
واعظی، محمود(1385)، ترتیبات امنیتی خلیج فارس، نشریهعلومسیاسی، راهبرد،شماره40، تابستان
وثوقی، محمدباقر(1384)، تاریخ خلیج فارس و ممالک همجوار آن، تهران، سمت
پیشگاه هادیان، حمید(1388)، روابط ایران، عربستان سعودی و عراق بعد از 11 سپتامبر، معاونت پژوهشهای سیاست خارجی ،مرکز تحقیقات استراتژیک.
یوسف نژاد، ابراهیم(1384)، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه عرب، نشریه علوم انسانی، مجلس و پژوهش، شماره 48
ییلاقی، رحمان(1390)، حمله نظامی آمریکا به عراق و تأثیر آن بر شکاف های قومی- مذهبی این کشور، تهران: نشر فکر آذین
پارساپور، بهروز(1391)، نقش ایران و عراق در تامین امنیت خلیج فارس، ماهنامهخلیجفارسوامنیت.
 
By man, D.L & Wise, J.R. (2002). “The Persian Gulf in the coming Decade: Trends, Treats, and Opportunities.” In: http:www.rand,org/pubs/ monograph reports /2005/MR1528.pdf.
BP Statistica1 review. (2006)
Keohane, Robert (2005). After Hegemony: Cooperation and Discord In the World Political Economy.  New Jersey: Princeton University Press.
Pelletier, S.C. (2004). Iraq and International Oil System: Why America Went to War in the Gulf. 2nd Edition. Washington DC: Maisonneuve Press.
Peter Toft & John J. Mearsheimer (2005): an offensive realist between geopolitics and power, Journal of International Relations and Development
Spyer, Jonathan (B) (2005), the impact of the Iraq war on Israel’s national security conception, the Middle East Review f international Affairs, 9:4
Ufomba, Henry (2010), Collective security of the security of the hegemony: the United State policy in the Middle East and two Gulf war’s, Middle East studies online journal, 1:30
Halliday, Fred (15 June 2007), Crises of the Middle East: 1919.1967,2003,opendemocracy,from:https://www.opendemocracy.net/crises_of_the_middle_east_1914_1967_2003,at:2014/12/15

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار