توسعه پایدار و حق بر محیط زیست سالم: ‏ چشم انداز نسل های آینده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

2 دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

توسعه پایدار، مفهومی منبعث از تحمیل الزامات زیست محیطی بر فرایند توسعه اقتصادی و اجتماعی است که نخستین بار در گزارش براونلند (1987) تصریح و تعریف شد و سپس در بیانیه ریو (1992) به مثابه یکی از اصول پایه ای بهره برداری از محیط زیست و حفاظت از آن، شناسائی گردید. حق بر محیط زیست سالم نیز به معنای برخورداری انسان ها از محیط زیستی پاک است که در آن به رشد و تعالی برسند، در این راستا این پرسش مطرح است که چگونه می توان میان این دو مقوله ارتباط منطقی برقرار کرد که در عین رعایت حق توسعه نسل حاضر، حق بر محیط زیست سالم نسل حاضر و آینده نیز رعایت گردد. از آنجایی که این حق، هسته توسعه پایدار را تشکیل می‌دهد؛ توسعه اقتصادی و اجتماعی را در صورتی قابل قبول می نماید که شرایط محیط زیستی لازم برای ادامه حیات نسل حاضر و نسل های آینده را با چالش روبرو نسازند. از این رو، چنین به نظر می رسد که توسعه پایدار و حق بر محیط زیست سالم مسیر و هدفی واحد دنبال می کنند و آن شکل گیری مجرایی برای برخورداری نسل حاضر از توسعه اقتصادی و اجتماعی با رعایت منافع نسل های آینده و حفاظت از محیط زیست بوده، اما همزمانی این دو ممکن است سبب چالش های اجرایی گردد و عملا با ترجیح این مفهوم، موجب تضعیف حق بشریت ( نسل های حاضر و آینده ) در برخورداری از محیط زیست سالم و متوازن گردد که راه برون رفت از آن، توجه به مفهوم انصاف بین نسلی و استفاده از اقتصاد سبز است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sustainable Development and Right to a Healthy Environment: Contradiction or Companionship

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Ramezani Ghavam Abadi 1
  • Hassan Shafighfard 2
چکیده [English]

.
Sustainable development is an emanated concept through imposing environmental requirements on economic and social development process which first has been defined and specified in Brown Land Records (1987) and then recognized in RIO Declaration (1992) as one of basic principles to regulate exploitation of environment and its protection that has been accepted and pursued in treatments and also national law resources of nations heretofore. The core of this concept consists of exploitation right to a healthy environment; because it makes acceptable the social and economic development to not encounter the required environmental conditions with challenges for continuation of present and future generations' life. Therefore, it seems that sustainable development not only is company with having right to a healthy environment but also is a channel for exploiting this right and its deepening on one of the basic process of threatening of environment protection- economic and social development has been completed. Definitely, this general and relative concept gives an authority to nations to purse their sustainable development based on their technical and financial abilities and exploit through international aids that have been inserted in environmental treatise and arrangement. This relativity may form a contradicted process with the core of sustainable development and practically, it may distort and weaken the mentioned right

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable development
  • Solidarity Rights
  • Right to Environment
  • Environment Protection
  • Human Rights
الف- فارسی
اسلامی ر،.1393.، آموزش حقوق بشر، تهران انتشارات مجد، چاپ اول
انصاری، ب.1391. مبانی حقوق همبستگی، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 41 شماره 4.
تحقیقی از دانشگاه هاروارد،.1392. حقوق بین الملل محیط زیست ترجمه سید فضل الله موسوی، تهران انتشارات میزان چاپ دوم
تسون، ف.1392. فلسفه حقوق بین الملل، ترجمه محسن محبی، تهران انتشارات شهر دانش
جمال زاده فلاح، ف.1382.، بررسی سیستمی مواهب طبیعی در برگهای سبز الهی در سازمان حفاظت محیط زیست، مجموعه مقالات اولین همایش اسلام و محیط زیست، تهران انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست.
رحمت الهی، ح وشیرزاد، امید.1393.، حق بر محیط زیست سالم در رویه قضایی دیوان عدالت اداری دو فصلنامه مطالعات حقوق بشراسلامی، سال سوم، شماره 6
رمضان قوام آبادی، م.1392. از ریو تاریو در تکاپوی توسعه پایدار، مجله تحقیقات حقوقی شماره 62
رمضانی قوام آبادی، م.1388. مشارکت ونقش زنان در حقوق بین الملل محیط زیست، مجله مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، سال 7 شماره 3
رمضانی قوام آبادی، م.1392. بررسی تطبیقی اجرای اصل احتیاط زیست محیطی در پرتو آرا وتصمیمات مراجع بین المللی پژوهش حقوق عمومی، سال 15 شماره 40
رمضانی قوام آبادی م.1390. تقریرات درس حقوق بین الملل محیط زیست، دوره دکتری دانشگاه شهید بهشتی. دست نوشت..
رمضانی قوام آبادی، م.1389. بررسی اصل مشارکت در حقوق بین الملل محیط زیست فضلنامه پژوهش حقوق سال 12 شماره 29
رمضانی قوام آبادی م.1392. حفاظت از محیط زیست در حقوق اساسی جمهوری اسلامی فصلنامه دیدگاههای حقوق قضایی، شماره 63
رمضانی قوام آبادی، م.1391. بررسی راهبردی آموزش حفاظت از محیط زیست در ایران، ضرورت‌ها و تنگناها فصلنامه راهبرد، سال 21، شماره 65.
رمضانی قوام آبادی م.1393. اقتصاد سبز گامی به سوی تحقق توسعه پایدار در حقوق بین الملل محیط زیست دو فصلنامه دانشگاه حقوقی اقتصادی، دوره جدید، سال 21 شماره 6
قاری سید فاطمی، س.1388.، حقوق بشر در جهان معاصر. دفتر یکم.، تهران انتشارات شهر دانش چاپ دوم.
ژانرو، م،.1382. بشریت وحاکمیت ها در حقوق بین الملل، ترجمه مرتضی کلانتریان تهران انتشارات آگه
کینگز بری، ب،.1389.، نظام حقوق بین الملل ترجمه سید قاسم زمانی و آرامش شهبازی در مجموعه مقالات فرجام حقوق بین الملل، نوسان میان تکنیک و تدبیر، تهران انتشارات شهر دانش
کیس، ا.1392. حقوق محیط زیست جلد سوم، ترجمه محمد حسین حبیبی، تهران انتشارات دانشگاه تهران
گروه صلح، کرسی حقوق بشر.1391.، دانشگاه شهید بهشتی. تهران نشر دادگستر چاپ دوم
شهبازی، آ.1389. توسعه پایدار یا پایداری توسعه در حقوق بین الملل، مجله حقوق بین المللی بشر، مر کز امور حقوقی بین الملل ریاست جمهوری سال 27، ش 42
صلح چی، م و در گاهی، رامین.1392. بررسی ماهیت حقوق همبستگی حقوق جمعی یا مردمی فصلنامه پژوهش حقوق عمومی سال 15 شماره 41
شمسایی، م.1385. حقوق بین الملل اقتصادی، مجله پژوهش حقوق و سیاست شماره 19.
ساعد، ن.1388.، حقوق بشر ومحیط زیست، برنامه عمران ملل متحد و دانشگاه شهید بهشتی، تهران کرسی حقوق بشر، چاپ اول
عبد الهی، م و معروفی سعیده.1389. مسولیت مشترک اما متفاوت در حقوق بین الملل محیط زیست، فصلنامه پژوهش حقوق، سال 12 شماره 29
عباسی، ب.1390. حقوق بشر و آزادیهای بنیادین، تهران نشر دادگستر، چاپ اول.
لری د و همکاران.1394. آینده حقوق بین الملل محیط زیست، ترجمه مهرداد محمدی، تهران انتشارات شهر دانش، چاپ اول
مسعودی، ع،.1394. حقوق بین الملل محیط زیست با تکیه برنقش دیوان بین المللی دادگستری در توسعه آن تهران انتشارات مجد، چاپ اول
مولایی، ی،.1381. حق توسعه و جهانشمولی حقوق بشر، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران شماره 56.
مولایی، ی.1386. نسل سوم حقوق بشر و حق بر محیط زیست سالم، فصلنامه حقوق مجله دانشگاه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 4، دوره 37
مشهدی، ع.1393.، اساسی سازی ماهوی حق بر محیط زیست در حقوق ایران و فرانسه، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 5، شماره 2
میرزاده، ن و سپهری فر، سیما.1392. تعامل حق بر محیط زیست سالم و حق بر بهداشت فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال دوم شماره 4.
سیاست‌های کلی نظام وقانون برنامه‌های پنجم توسعه، جمهوری اسلامی ایران، چاپ معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری 1389
قانون حفاظت در برابر اشعه، مصوب 21 /1 / 1368 مجلس شورای اسلامی
قانون شکار و صید 1342
قانون حفاظت وبهسازی محیط زیست 1353.
ب- لاتین
 Berssin, P.2005., the Environment as a human right The international Journal of human right, vol 43.
Donnelly, J,.2001. universal human rights in theory and practice, cornell university press.
Elliot, J.2006., An introduction to sustainable development, third Ed, London, Routledge taylors and francis group.
Grosseries, A.2008., on future Generation future Rights the journal of political philosophy, vol 16. Number 4.
 Harvard law school,.2008., the international Human Rights clinic at Harvard law school An Environmental Right for future generations, available at http // www.law.harvard.edu/programs/hrp.
Pearce C.2012., embudspersons for future Generations A proposal for Rio+20, unep program 2012 issue No.6
Elver, H.1999., New mechanism water as a foundamental human right. In R talk, H. Elver and L. Hajjar, Human Rights, London, Routledge vol.II.
 Meyer L.2015. intergenerational justice Chicago journal of international law vol, 13
 Raffensperger, C.2008. models for protecting the Environment for future Generations, the international Human Rights clinic at Harvard law school
available at http// ww.sehn.org
10. sachs, wolfgang.2003., "environment as Human " published by wappertal institute for climate, Environment Energy. no 137
 Vandervall k.1990., collective Human Rights a Western view, in Human Rights in a pluralist world individuals and collectives, the Editors Jan Berting and other, Netherlands commission for unesco, Meckler, Westport/ London
Dowolewell, E.1997. Environmental law as a vehicle for Achieving sustainable Development. in Essasy on international law,.new-delhi, Asian-African legal consultative committee, 1997..
Wellman C.2000. solidarity, the individual and Human Rights, human rights Quarterly.vol 22
Weiss. E.2009. international law in a Kaleidiscopic world, Asian society of international law, Tokyo, Japan, Agust.1,2009.
 Weiss, E.2015. our rights and obligation to future generation for the Environment, American society of international law vol 84.
stable url http// www.Jstov.org/stable/2203020
Wolf, M.2008., the shadows of future generation, Duke law Journal vol 57.
Treaty Nations Conference on the Environment in stockholn, in 1972.
 Declaration on the Right to development Doc. A/RES/141/128,4 December 1986
 sustainable word summit on JOHANS Burg development 2002.
 Convention on Biological Diverstiy, Rio de Janeiro, 5June 1992, entered into force 29 December 1993,1760 UNTS 79.1992.
 United Nations Framework Convention on Climate Change, 1771UNTS 107;S.Treaty Doc no. 102-38;UN Doc.A/AC.237/18
United Natios 22. Millennium Declaration, UN Doc. A/Res/55/2.2000.
 UN.Doc.A/44/25/1989
 UN.Doc.CCRR/C/21Rew.1989
I.C.J.Gabcikovo-nagymaros project 1997 http//www.un.org Cambridge Black well