مفاهیم مهار و بازدارندگی در روابط روسیه و امریکا؛ تأثیر و پیامدها برای ایران

نویسنده

استادیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هدف این مقاله بررسی ابعاد سیاست‌های مهار و بازدارندگی در روابط روسیه و امریکا و تحلیل تأثیرات آنها بر منافع و امنیت ایران است. امریکا با تلقی روسیه به‌عنوان قدرت تجدیدنظرطلبی که موقعیت برتر آن در عرصه بین‌الملل را به چالش می‌کشد، مهار این کشور را با همان ماهیت دوره شوروی با هدف تحدید نفوذ، قبض ژئوپولتیکی، کاهش وزن استراتژیک و تغییر رفتار آن به راستای منافع خود در دستور دارد. در سوی دیگر، روسیه که در سودای احیاء جایگاه قدرت بزرگ خود است، سیاست مهار را نه تنها تهدید و مانعی برای تحقق این آرمان، بلکه چالشی برای حکومت‌مداری بهینه جهانی نیز می‌داند. واکنش مسکو به راهبرد مهار امریکا بازدارندگی است که متناسب با نوع تهدیدات از نظامی تا اقتصادی و در سطوح مختلف داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی در پی تحقق آن است. نوشتار حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی و تمرکز زمانی بر دوره سوم و چهارم پوتین مهار و بازدارندگی در روابط مسکو و واشنگتن را در چهارچوب نظری همین مفاهیم بررسی و پیامدهای آنها را بر ایران خواهد سنجید. تصریح می‌شود که هرچند در روندهای جدید با متنوع و همزمان شدن تهدیدات و تهدیدگرها کاربست مهار و بازدارندگی با مشکلاتی همراه شده، اما نظر به استمرار رقابت قدرت و حساسیت مفاهیم ژئوپولتیک و امنیت در روابط روسیه و امریکا این دو راهبرد با پیچیدگی بیشتر استمرار خواهند داشت. در جمع‌بندی تأکید می‌شود که مهار و بازدارندگی در این روابط تبعات متفاوتی برای ایران دارند. مقاومت روسیه در برابر سیاست‌های تهاجمی واشنگتن و تمایل آن به همکاری با ایران به‌عنوان یک نیروی ضدهژمون از جنبه‌های مثبت و احتمال موضوع شدن تهران در مصالحه امریکا و روسیه در قالبِ مفاهیمی چون ثبات راهبردی جهت احتراز از هزینه‌های مهار و بازدارندگی از اثرات منفی این دو راهبرد بر منافع و امنیت تهران هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Containment and Deterrence in US-Russian Relations; Implications and ‎Consequences for Iran

نویسنده [English]

  • Alireza Noori
Assistant professor, Faculty of Economics and Political Sciences, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

The purpose of this article is to examine the dimensions of containment and deterrence policies in Russia-US relations and analyze their impact on Iran's interests and security. Considering Russia as a revisionist power that challenges its superior position in the international arena, the US is trying to contain Russia with the same nature of the Soviet era, aiming to limit influence, reduce strategic weight, constraint geopolitical power and change its behavior to serve its own interests. On the other side, Russia, which stands for the restoration of its great power status, sees the policy of containment not only as a threat and an obstacle to the realization of this ideal, but also as a challenge to good global governance. Moscow's response to US containment policy is deterrence, which is pursued proportionately to the type of threats differing from military to economic and at various domestic, regional, and international levels. This paper, with a descriptive-analytical approach, focusing on Putin's third and fourth terms, will examine containment and deterrence polices in Russia-US relations in theoretical framework of these concepts and their consequences on Iran. It is argued that although the application of containment and deterrence in new trends in international relations has been problematic due to diversification and simultaneous threats and threatenings, given the continuing competition for power and sensitivity of geopolitical and security matters in Russia-US relations, these two polices will continue with greater complexity. In summary, it is emphasized that containment and deterrence have different consequences for Iran. Russia's resistance to Washington's aggressive policy and its willingness to cooperate with Iran as an anti- hegemonic force is the positive side and being a subject to possible US-Russian reconciliation, for example under strategic stability concept, to avoid the costs of containment and deterrence is the negative effects of these two strategies on Tehran's interests and security

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Russia
  • US
  • containment
  • deterrence
  • strategic stability‎

مراجع

ازغندی، علیرضا و روشندل، جلیل (1374‌) مسائل نظامی و استراتژی معاصر. انتشارات سمت.
اسفندیاری، مهدی، حسنوند، مظفر و ایمان‌دار، زیبا (1395) "بازدارندگی نوین در نظم و ساختار نوین نظام بین‌الملل (داده‌های نظری و یافته‌های تجربی)". فصلنامه علوم و فنون نظامی. 12(38): 32-5.
نوری، علیرضا (بهار 1390) "ایران و اصل «سازگاری» در سیاست خارجی روسیه در دورة مدویدیف". فصلنامة مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز.73: 171-205.
نوری، علیرضا (پاییز 1397) "ایران و روسیه در جغرافیای سیاسی جدید غرب آسیا؛ مهار بی‌ثباتی و روندسازی". فصلنامه امنیت‌پژوهی. 17(63): 39-67.
نوری، علیرضا (بهار 1398) "موازنه و ثبات دوسطحی در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه؛ پیامدها بر امنیت و منافع ایران". فصلنامه مطالعات راهبردی. 83(1): 97-73.
Brodie, Bernard (1958) "The Anatomy of Deterrence". Research Memoranda. RM-2218. RAND Corporation.
Colby, Elbridge (2013) "Defining Strategic Stability: Reconciling Stability and Deterrence" in Strategic Stability - Contending Interpretations by Elbridge A. Colby and Michael S. Gerson.  U.S. Army War College Press.
Foerster, Schuyler (August 2018) "Structural Change in Europe: Implications for Strategic Stability". The USAF Institute for National Security Studies (INSS). INSS Strategic Paper.
Graham, Thomas E. (October 7, 2014) "The Dangers of a New Containment". Center for the National Interest.  Available at:  https://nationalinterest.org/feature/the-dangers-new-containment-11419?page=0%2C1
Huth, Paul  K. (1999) "Deterrence and International Conflict: Empirical Findings and Theoretical Debate". Annual Review of Political Science, 2: 25–48.
Kennan, George F. (1947) "The Sources of Soviet Conduct". Foreign Affairs Magazine. 25(4): 566-582
Mandelbaum, Michael (March/April 2019) "The New Containment; Handling Russia, China, and Iran". 98(2): 123-131.
Noori, Alireza (May 21, 2019) "Can Iran rely on Russia to dodge US pressure?". Al-Monitor.  Available at  https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2019/05/iran-russia-nuclear-deal-jcpoa-trump-us-sanctions-oil.html
Nye, Joseph S. (September 3, 2014) "A Western Strategy for a Declining Russia". project-syndicate.  Available at  http://www.project-syndicate.org/commentary/joseph-s--nye-wants-to-deter-russia-without-isolating-it
Platte, James E. and Robinson, Todd (2018) "Views of Strategic Stability and of Deterrence in the Asia Pacific". USAF Center for Strategic Deterrence Studies.  Available at:  https://www.airuniversity.af.edu/Portals/10/CSDS/assets/ay18_strategicdeterrenceresearchpapers.pdf
"Pompeo Warns Eastern Europe on Chinese and Russian Meddling" (Febrary 12, 2019). U.S. News.  Available at: https://www.usnews.com/news/world/articles/2019-02-12/pompeo-warns-eastern-europe-on-chinese-and-russian-meddling
Powell, Becky (2017) "The Origins of George F. Kennan’s Theory of Containment: Stalin’s Russia and the Failure of U.S. Foreign Policy". Rice University’s History Department’s Honors Senior Thesis.  Available at:  https://scholarship.rice.edu/bitstream/handle/1911/95204/BeckyPowell_Thesis-2017.pdf?sequence=1&isAllowed=y
"Press conference by NATO Secretary General Jens Stoltenberg following the meeting of the North Atlantic Council at the level of Heads of State and Government (NATO Summit Brussels)" (July 11, 2018). The North Atlantic Treaty Organization official website.  Available at: https://www.nato.int/cps/en/natohq/opinions_156733.htm?selectedLocale=en
Rojansky, Matthew (2013) "Russia and Strategic Stability" in Strategic Stability - Contending Interpretations by Elbridge A. Colby and Michael S. Gerson. U.S. Army War College Press.
Schelling, Thomas C. (1966) Arms and Influence. Yale University Press.
Starr, C. Adam (2013) "The United States (Mis)Interpretation of Containment Theory". Foreign Policy Magazine.  Available at  https://www.foreignpolicyjournal.com/2013/03/16/the-united-states-misinterpretation-of-containment-theory/view-all/
Toft, Peter (2005) "John J. Mearsheimer: An Offensive Realist Between Geopolitics and Power". Journal of International Relations and Development. 8(4): 381–408. …. 385
"The National Security Strategy of the United States of America" (December 2017). THE WHITE HOUSE.  Available at:  https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2017/12/NSS-Final-12-18-2017-0905.pdf
"Trump asks US Congress to allocate $500 mln to counter Russia’s ‘malign influence’" (March 11, 2019). TASS Russian News Agency.  Available at:  https://tass.com/world/1048182
Vukadinović, Lidija Čehulić & Begović, Monika and Jušić, Luka (2017) "NATO in Europe: Between Weak European Allies and Strong Influence of Russian Federation". Croatian International Relations Review - CIRR. 23(80): 5-32.
Walton, C. Dale & S. Gray, Colin (2013) "The Geopolitics of Strategic Stability: Looking Beyond Cold Warriors and Nuclear Weapons" in Strategic Stability - Contending Interpretations by Elbridge A. Colby and Michael S. Gerson.  U.S. Army War College Press.
Zagare, Frank C. (2004) "Reconciling Rationality with Deterrence: A Re-examination of the Logical Foundations of Deterrence Theory". Journal of Theoretical Politics. 16 (2): 107–141.
Абаев, Лев (Сентября 13, 2016) "Ситуация в Сирии: экспертный взгляд". Российский институт стратегических исследований.  Available at  http://riss.ru/analitycs/33788/  (لِف آبایِف، وضعیت در سوریه، دیدگاه کارشناسی، سپتامبر 2016)
"Военная доктрина Российской Федерации" (Декабря 2015). Министерство иностранных дел Российской Федерации.  Available at  http://www.mid.ru/foreign_policy/official_documents/-/asset_publisher/CptICkB6BZ29/content/id/976907  (دکترین نظامی روسیه، دسامبر 2015)
Иванов, Олег (2018) "Стратегии сдерживания в политике США". Журнал Обозреватель–Observer. 8 (343): 14-24.  (اولگ ایوانوف، راهبرد بازدارندگی در سیاست امریکا، 2018)
"Концепция внешней политики Российской Федерации" (Ноября 30, 2016). Министерство иностранных дел Российской Федерации.  Available at  http://www.mid.ru/foreign_policy/official_documents/-/asset_publisher/CptICkB6BZ29/content/id/2542248  (مفهوم سیاست خارجی روسیه، نوامبر 2016)
Лавров, Сергей (2007) "Сдерживание России: назад в будущее?". Журнал Россия в глобальной политике. No 4: 8-21. Шахалилов, Шамансур (Сентебрь 2016) "Мировой порядок: проблемы трансформации". Журнал Международная жизнь. №9: 112-129.  (سرگئی لاوروف، بازدارندگی علیه روسیه؛ از گذشته تا آینده، 2007)
Нестеров А. (2018) "Фактор НАТО в американской стратегии сдерживания России". Журнал Обозреватель–Observer. 12 (347): 44-55.  (آ. نستروف، مولفه ناتو در راهبردی مهار امریکا علیه روسیه، 2018)
Пархалина, Татьяна (2018) "Россия, США, НАТО. Стратегическое сдерживание или гибридный диалог?". Европейский диалог.  Available at: http://www.eedialog.org/ru/2018/12/07/rossiya-ssha-nato-strategicheskoe-sderzhivanie-ili-gibridnyj-dialog/  (تاتیانا پارخالینا، روسیه، امریکا، ناتو. بازدارندگی راهبردی یا گفتگوی هیبریدی، 2018)
"Путин: РФ остается в лидерах по современному вооружению, несмотря на сокращение расходов" (Июня  22, 2019). ТАСС: Новости в России и мире.  Available at: https://tass.ru/armiya-i-opk/6572598  (پوتین؛ به‌رغم کاهش بودجه، روسیه پیشدار توسعه تسلیحات جدید باقی خواهد ماند، 2019)
Рябков, Сергей (2014) "Стратегическое сдерживание — Важнейший элемент национальной безопасности россии". Индекс безопасности. 2(109), Том 20. cc. 27-33.  (سرگئی ریابکوف، بازدارندگی راهبردی، عنصر مهم امنیت ملی روسیه، 2014)
Самсонов, Александр (Марта 21, 2014) "Цель проекта «Украина» — разрушение русского мира". Русский мир. Украина.  Available at  http://russmir.info/pol/5203-cel-razrushenie-russkogo-mira.html  (الکساندر سامسونوف، هدف پروژه اوکراین، تخریب دنیای روسی، 2014)
"Стратегия Национальной Безопасности Российской Федерации" (Декабря 31, 2015). Администрация Президента России.  Available at  http://kremlin.ru/acts/bank/40391 (راهبرد امنیت ملی فدراسیون روسیه، دسامبر 2015)
Фененко, Алексей (2009) "Трансформация сдерживания". Журнал «Россия в глобальной политике». Т.7, No 6. сс.77 –99.  (الکسی فننکو، تحول در بازدارندگی، 2009)
Шахалилов, Шамансур (Сентебрь 2016) "Мировой порядок: проблемы трансформации". Журнал Международная жизнь. №9: 112-129.  (شاه‌منصور شاه‌خلیلوف، نظم جهانی، مسائل تحول، سپتامبر 2016)

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار