تجدید نظرطلبی و تنوع بخشی در سیاست خارجی عربستان پس از تحولات عربی ٢٠١١

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق، دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامى واحد تهران مرکز

چکیده

با شروع تحولات عربی در سال 2011 موسوم به بهار عربی، نظام‌های سیاسی حاکم در کشورهای عربی دچار هراس از تسری اعتراضات مردمی به کشورهای خود شدند. جدی‌ترین و سخت‌ترین واکنش به این تحولات توسط حکومت سعوی صورت گرفت. واکنش عربستان به این تهدیدات، تغییری راهبردی در سیاست خارجی این کشور بود. حکومت سعودی با دیدن سرنوشت مبارک و بن‌علی در مصر و تونس دریافت که بقاء حکومت خود را نمی‌تواند صرفأ در اتحاد استراتژیک با ایالات متحده امریکا جستجو کند. بنابراین حکومت سعودی تصمیم گرفت تا در سیاست خارجی خود در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی تغییراتی ایجاد نماید. این تغییرات موضوع مقاله حاضر را تشکیل می‌دهد. بر این اساس این سؤال را مطرح کردیم که: حکومت سعوی در قبال تحولات خاورمیانه در سال 2011 موسوم به بهار عربی چه تغییراتی در سطح سیاست خارجی خود ایجاد نمود؟ در پاسخ این فرضیه را مطرح می‌کنیم که:"حکومت سعودی به منظور کم کردن شدت وابستگی امنیتی خود به امریکا و نیز مواجه مؤثر با پیامدهای ناشی از تحولات عربی پس از 2011، راهبرد سیاست خارجی خود را در سطح منطقه‌ای از محافظه‌کاری تدافعی به تجدیدنظر‌طلبی تدافعی و در سطح بین‌المللی از ائتلاف مثبت با امریکا به تنوع‌بخشی با قدرت‌های بزرگ تغییر داده است". روش پژوهش در این مقاله توضیحی تبیینی و راهبرد پژوهش قیاسی و با بهره‌مندی از چارچوب مفهومی موازنه تهدیدِ استفان والت است. در سازماندهی مقاله ابتدا به تبیین نظری با استفاده از نظریه رئالیسم تدافعی می‌پردازیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Revisionism and diversification in Saudi’s foreign policy after the Arabian spring

نویسنده [English]

  • Seyed Mohammad Hosseini
Department of Law, Faculty of Law, Azad University, Central Tehran branch
چکیده [English]

By the start of the Arabic changes in 2011 known as the Arabic Spring, the fear of people's voice spreading to the Arabic countries, made their political governing systems frightened. Among the reactions, the Saudi regime had the steadiest yet sturdiest reaction to such changes within the region. That reaction included a change of strategy in Saudi's foreign policy. As they witnessed the end of Mubarak and Bin Ali, in Egypt & Tunisia, they realized their solely strategic alliance with the USA is no longer sufficient enough to insure their survival. Hence they decided to make changes to their foreign policy at regional and international levels. Those changes are the title of this article. Therfore we ask this question that: What changes was made by the Saudi government to its foreign policy reflecting the Arabic Spring? In response to the hypothesis we say: at regional level, the Saudi government changed its foreign policy strategy from defensive conservative to defensive revisionism in order to reduce its security reliance on the USA, and at international level, it changed its strategy from positive coalition with the USA to diversification with the great powers following the movements of 2011, known as the Arabic Spring. The method of this article is elucidation-commentary and its approach is analogical benefitting from conceptual framework of Stephen Walt's Threat Balance Theory. In order to organize the material accordingly, we will start with theoretical elucidation first using defensive realism theory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arabian Spring
  • Arabian regime changes
  • Saudi’s foreign policy
  • Reviosionism in Saudi’s policy
  • Stephen Walts’s Threat Balance
احمدیان، حسن و محمد زارع (1390)، «استراتژی عربستان سعودی در برابر خیزش‌های جهان عرب»، فصلنامه رهنامه سیاستگذاری، سال دوم، شماره دوم.
الوندی، زهرا و داوود کیانی (1393)، «سیاست حقوق بشری اتحادیه اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی»، پژوهشنامه روابط بین الملل، دوره 7، شماره 28.
بهمن، شعیب (1394)، «روسیه و عربستان تقابل منافع و چالشها»، مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال شانزدهم، شماره 4.
ترابی، قاسم (1389)، «وابستگی آمریکا به نفت خاورمیانه، نتایج و پیامدها»، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای، سال یازدهم، شماره3، تابستان.
فرزین‌نیا، زیبا (1373)، بنگلادش، تهران: وزارت امور خارجه، چاپ اول.
شریعتی‌نیا، محسن (1383)، عربستان و تغییر رژیم، موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی تهران: کتابخانه دیجیتالی دید، تاریخ مشاهده 1/8/1397.
کرمی، کامران (1390)، «بهار عربی و عربستان سعودی: آثار و واکنشها»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال هیجدهم، شماره سوم.
مشیرزاده، حمیرا (1384)، تحول در نظریه‌های روابط بین الملل، تهران: انتشارات سمت.
نیاکوئی، سیدامیر (1391)، کالبدشکافی انقلابهای معاصر در جهان عرب، تهران: میزان.
هدایتی شهیدانی، مهدی و سجاده کلارد مرادی (1396)، «تبیین سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال تروریسم تکفیری در عراق و سوریه»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین الملل، شماره 30.
Ahram Online (2015), Putin to meet Saudi prince amid Syria tensions: Aide, 17 jun,http://english.ahram.org.eg/NewsContent/2/8/133016/World/Region/Putin-to-meet-Saudiprince-amid-Syria-tensions-Aid.aspx
Al-Tamimi. Naser, (2012), China-Saudi Arabia Relations: Economic Partnership or Strategic Alliance, Durham University Library, United Kingdom.
Berti, Benedetta and Yoel Guzansky (2014) "Saudi Arabia's Foreign Policy on Iran and the Proxy War in Syria: Toward a New Chapter", Israel Journal of Foreign Affairs, VIII: 3.
 Gause III F, Gregory (2007) "Saudi Arabia: Iraq, Iran, the regional power balance, and the sectarian question", strategic insights, Vol. VI, №. 2, center for contemporary conflict.
Gause, F. G, (2013), “Why the Iran Deal Scares Saudi Arabia”, The New Yorker.HTTP://WWW.NEWYORKER.COM
Karami, Kamran (2001) “The Impact of New Iraq on Saudi Arabia’s Foreign Policy,” International Peace Studies Center- Tehran.
Kcinkmeyer, Ellen (2011) “Trouble down South, For Saudi Arabia, Yemen’s Implosion is a Nightmare”, Foreign Policy.
Lisitsyn, Pavel (2015), Saudi FM: Saudi Arabia to Turn to Russian Expertise in Nuclear Energy, Sputnik, 20.06.
Taliaferro, Jeffrey, (2000), “Security seeking under anarchy”, International Security, Vol. 25. No. 3.
Hillary Clinton,(2013), Hard choices, London.
Vali Nasr, “The Saudis Kill the Arab Spring,” May 24, 2011, http://’www.bloombcrg.com/news/2018-05/23/will-the-Saudis-kiII-the-arab-spring-.htmI
Walt, Stephan, “Alliances formational the balance of world power”, International security, Vol.9, No.4, 1985
Wehrey, Fredrick M (2014) "the root and future of sectarianism in the Gulf", Carnegie Endowment for International Peace, March 21.