نقش ساختارهای سیاسی-فرهنگی بر بازتولید خشونت در عراق (2003 تا 2020)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه

2 عضو هیات علمی دانشگاه یاسوج

چکیده

سوال اصلی پژوهش حاضر این است که ساختارهای سیاسی – فرهنگی دولت صدام چگونه باعث ظهور و گسترش خشونت در عراق پس از صدام گشته است؟ فرضیه پژوهش به این نکته اشاره می‌کند که کنش گروه‌های خشونت‌گرایی که در قالب اقدامات رادیکال و افراطی در جامعه عراق مشاهده می گردد، ریشه در ساختارهای استبدادی و فراگیر دولت صدام دارد. برای پاسخ به سوال پژوهش از روش توصیفی-تحلیلی و مفهوم تعیّن چند جانبه آلتوسر استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد دولت صدام برای بازتولید قدرت خود از دو دستگاه سرکوب گر دولت و ایدئولوژی حزب بعث استفاده نموده است. این کار باعث گردید شهروندان عراقی در فضایی آکنده از ترس و دلهره به سوژه های منفعل و ناخودآگاه تبدیل شوند که چاره ای جز تبعیت از ایدئولوژی غالب نداشتند. سوژه ها در حکومت صدام چنان با حزب بعث و ایدئولوژی آن عجین گشتند که نه تنها به پروسه بازتولید قدرت بعثی یاری رساندند؛ بلکه روش بازتولید آن را که عمدتا از طریق خشونت انجام می‌پذیرد درونی کردند. این درونی شدن خشونت به همراه عقده های فروخورده سرکوب در دوران صدام موجب گردید تا کنش شهروندان عراقی در دوران پساصدام شکل خشن به خود گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Political-Cultural Structure on the Reproduction of Violence in Iraq after (2003-2020)

نویسندگان [English]

  • reza eltiyaminia 1
  • Ali bagheri dolatabadi 2
1 member of department of political science
2 Member of Department of Political Science- yasouj university
چکیده [English]

The main question of this research is how the political and cultural structures of Saddam government caused rise and spread of violence in the post- Saddam Iraq? Research hypothesis refers to this point that action of the violent groups who is seeing in form of radical and extremist actions in Iraq society is rooted or derived of the tyranny and autocratic structures of Saddam government. For answering to this question is used the description and analytical method and over-determination concept of Althusser. Findings of the research show that Saddam government in order to reproduction of its power used two oppressive machine and ideology of Ba'athist party. So, this act forced Iraqi citizens have become a Passive and unconscious subject in an environment joint Saddam of fear and apprehension.so these citizens have no remedy or alternative but obedience of the dominant ideology. The subjects in Saddam state have become so enthusiastic with Ba'athist party and its ideology Saddam than not only helped the project of power reproduction of baas party but also internalized the way of the reproduction of power that it mostly is dine through violence. This internalization along ton drowned or crumbling complexes of oppression in Saddam era led to action of Iraqi citizens in Saddam era has taken form of violence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iraq
  • violence
  • oppressive apparatus
  • ideological apparatus
  • Althusser
احمدی، حمید (1366)، «حزب بعث»، مجله دانشگاه انقلاب، شماره 46-47، صص 19-16.
احمدی، فرج الله و قزوینی حائری، یاسر (1389)، «فرایند تدوین قانون‌اساسی عراق»، فصلنامه سیاست، دوره 40، شماره 2، صص 37-19.
ازغندی، علیرضا؛ کرمی، صابر (1385)، «قوم‌گرایی و ایجاد نظام سیاسی دموکراتیک در عراق»، فصلنامه علوم سیاسی، دوره 4، شماره 7، صص 26-5.
اسپوزیتو، جان. آل (1384)، جنگ نامقدس ترور به نام اسلام، ترجمه ماری هجران، تهران: انتشارات مرکز مطالعات بین‌المللی.
اسپوزیتو، جان؛ واتربوری، جان (1391)، دموکراسی و جامعه مدنی در خاورمیانه، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: انتشارات فرهنگ جاوید.
آلتوسر، لویی (1386)، ایدئولوژی و سازوبرگ‌های ایدئولوژیک دولت، ترجمه روزبه صدرآرا، چاپ دوم، تهران: نشر چشمه
بصیری، محمدعلی؛ شادی وند، داریوش (1380)، «رفتار انتخاباتی در مناطق عشیره‌ای: مطالعه موردی حوزه انتخابیه دهلران»، فصلنامه راهبرد، شماره بیستم، صص 240-230.
خلیل، سمیر (1370)، جمهوری وحشت، سیاست عراق امروز، ترجمه احمد تدین، تهران: انتشارات طرح نو.
دکمجیان، هرایر (1377)، اسلام در انقلاب: جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب (بررسی پدیده بنیادگرایی)، ترجمه حمید احمدی، تهران: انتشارات کیهان.
سردارنیا، خلیل‌الله (1391)، «عراق، استمرار خشونت و رویای دموکراسی: یک تحلیل چندسطحی»، فصلنامه راهبرد، سال 21، شماره 63، صص 36-7.
سردارنیا، خلیل‌الله (1392)، درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی خاورمیانه، تهران: میزان.
سردارنیا، خلیل‌الله؛ زارع مهرآبادی، محمد (1394)، «فدرالیسم و فرهنگ سیاسی در عراق»، فصلنامه روابط خارجی، سال 7، شماره 1، صص 190-169.
سریع‌القلم، محمود (1377)، «مبانی عشیره‌ای فرهنگ سیاسی (بخش اول)»، مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی،شماره 135 و 136، صص 43-34.
سعید، بابی (1379)، اروپامداری و هراس بنیادین، ترجمه غلامرضا جمشیدی‌ها و موسی عنبری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سعیدزاده، سهیر (1395)، بررسی وضعیت حقوق‌بشر در عراق در دوران صدام حسین، اصفهان: انتشارات فرهنگ مردم.
سهرابی، محمد (1387)، «گروه‌های قومی و بحران عراق»، دانشنامه، شماره 4، صص 63-45.
سیمبر، رضا؛ رحمدل، رضا؛ فلاح، مهسا (1393)، «فهم کانستراکتیویستی تروریسم بین الملل»، پژوهشنامه روابط بین‌الملل، دوره 8، شماره 29، صص 202-179.
عباس زاده فتح آبادی، مهدی (1389)، «القاعده پس از یازده سپتامبر با تاکید بر عراق»، فصلنامه سیاست، دوره 40، شماره 2، صص 170-151.
فرتر، لوک (1386)، لویی آلتوسر، ترجمه امیراحمد آریان، تهران: نشر مرکز.
کامروا، مهران (1378)، «تحلیلی ساختاری از دولت‌های غیردموکراتیک و آزادسازی سیاسی در خاورمیانه»، ترجمه محمدتقی دلفروز، فصلنامه خاورمیانه، شماره 20، صص 178-141.
مقصودی، مجتبی؛ حیدری، شقایق (1390)، «بررسی وجوه تشابه و تفاوت جنبش‌های عربی در کشورهای خاورمیانه»، فصلنامه ره‌نامه سیاستگذاری، سال 2، شماره 2، صص 73-41.
موسوی، مسعود (1391)، «بررسی نقش ساختار سیاسی عراق در وقوع جنگ تحمیلی»، پژوهش نامه دفاع مقدس، سال اول، شماره 3، صص 96-71.
Aftergood, Steven (1997), "Iraqi Intelligence Service - IIS
[Mukhabarat] Department of General Intelligence", Federation of American Scientists, Available at: https://fas.org/irp/world/iraq/mukhabarat/intro.htm
Al-Marashi, Ibrahim (2002), "Iraq’s Security and Intelligence Network; A Guide and Analysis", MERIA Journal, Vol.6, No.3, Available at: http://www.rubincenter.org/2002/09/al-marashi-2002-09-01/
Atiyyah, Ghassan (2008), “Iraq: Instability and Social Integration “, March 2008, The Green Political Fundation, Available at: https://www.boell.de/de/internationalepolitik/internationale-politik-2127.html
Blaydes, Lisa (2018), State of Repression, Iraq under Saddam Hussein, Princeton: Princeton University Press.
Chossudovsky, Michel (2014), ''The Engineered Destruction and Political Fragmentation of Iraq'', Global Research, 14 June 2014, Available at: https://www.globalresearch.ca/the-destruction-and-political-fragmentation-of-iraq-towards-the-creation-of-a-us-sponsored-islamist-caliphate/5386998
Cordesman, Anthony (2003), "Saddam’s Last Circle: The Core Forces Likely to Protect Saddam in the “Battle of Baghdad”", Center for Strategic and International Studies, 18 March 2003, available at: https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/media/csis/pubs/iraq_lastcircle.pdf
Fattah, Hala; Frank, Caso (2009), A Brief History of Iraq, New York: Facts on File Inc.
Hiro, Dilip (2001), Neighbors, Not Friends, Iraq and Iran After the Gulf Wars, London and New York: Routledge.
Hussein, Fouad (2011), Alzarqawi: The Second Generation of the Al Qaeda, Michigan: University of Michigan Publisher.
Isakhan, Benjamin (2011), "Targeting the Symbolic Dimension of Baathist Iraq: Cultural Destruction, Historical Memory, and National Identity", Middle East Journal of Culture and Communication, Vol. 4, pp.257–281.
Makiya, Kanan (1998), Republic of Fear: The Politics of Modern Iraq, University of California Press.
Malik, Hamdi (2018), " Media, gender and domestic relations in post-Saddam Iraq", A thesis submitted to Keele University for the degree of Doctor of Philosophy (PhD), June 2018, Available at: http://eprints.keele.ac.uk/5102/1/MalikPhD2018.pdf
Moyar, Mark (2009), A Question of Command: Counterinsurgency from the Civil War to Iraq, U.S.A: The Yale Library of Millitary History.
Ofera, Bengio (1998), Saddam's Word: Word Political Discourse in Iraq, New York: Oxford University Press.
Roberts, Les; Lafta, Riyagh; Garfield, Richard; Khudhairi, Jamal; Burnham Gilbert (2004)," Mortality before and after the 2003 invasion of Iraq: cluster sample survey",The Lancet, Vol.364, No.9448,pp.1829-1910. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15555665
Rogg, Inga; Rimscha, Hans (2007), " The Kurds as parties to and victims of conflicts in Iraq'', International Review of the Red Cress, Vol.89, No.868, pp.823-842.
Roy, Delwin A. (1998),"The Educational System of Iraq", Middle Eastern Studies, Vol. 29, No. 2, pp. 167-197.
Schwezer, Yoram; Shaul, Shay (2003), The Globalization of Terror: The Challenge of Al Qaide and the Response of the International Community, London and New York: Routledge.
Sissons, Miranda and Abdulrazzaq Al-Saiedi (2013), "A bitter legacy: Lessons of De-Baathification in Iraq", International Center for Transitional Justice, March 2013, Available at: https://www.ictj.org/sites/default/.../ICTJ-Report-Iraq-De-Baathification-2013-ENG.pd
Sponeck, H. C. (2003), ''To an Unknown Iraqi'', Albasrah,1 June 2003. Available at: www.albasrah.net/maqalat/english/0405/hans-von-sponeck.htm
Terrill, W. Andrew (2012), Lessons of the Iraqi de-Ba'athification program for Iraq's future and the Arab revolutions, Carlisle, PA: Strategic Studies Institute, U.S. Army War College.