سیاستگذاری امنیت منطقه‌ای ایران در محیط آشوب‌زده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

فوق دکترای سیاستگذاری راهبردی و استاد علوم سیاسی ، دانشگاه تهران ، ایران

چکیده

امنیت منطقه­ای بسیاری از کشورهای حوزه آسیای جنوب غربی در شرایط چالش و بحران­های سیکلی قرار گرفته است. علت اصلی ظهور چنین بحران­هایی در جابه جایی قدرت و فقدان شکل بندی­های ساختاری در نظام بین الملل و محیط منطقه­ای قرار دارد. بحران­های نوظهور عموما ماهیت ساختاری داشته و بیانگر آن است که بازیگران از سازوکارهای مربوط به نقش فراساختاری بهره می­گیرند. ایران در زمره کشورهایی است که همواره نقش محوری در سازماندهی و موازنه امنیت منطقه­ای داشته است. سیاست و امنیت بین‌الملل در سال‌های بعد از جنگ سرد با نشانه‌هایی از بحران و تصاعد تهدیدات برای کشورهای مختلف همراه شده است. در این دوران، شکل‌بندی‌های ساختاری با تغییراتی همراه گردیده است. ساختار دوقطبی کارکرد خود را از دست داد و زمینه برای شکل‌گیری وضعیت‌های سیال در سیاست بین‌الملل به وجود آمد. در سال­های 2020-1991 سیاستگذاری امنیتی ایران با نشانه­هایی از چالش ناشی از نقش قدرت­های بزرگ، بازیگران منطقه­ای و گروه­های هویتی روبه رو شده است. پرسش اصلی مقاله آن است که «سیاستگذاری امنیت منطقه­ای ایران در غرب آسیا دارای چه ویژگی­های رفتاری و ساختاری بوده است؟» فرضیه مقاله مبتنی بر این گزاره است که «سیاستگذاری راهبردی ایران در غرب آسیا به ویژه سوریه و عراق مبتنی بر نقش یابی حمایتی در مقابله با نیروی آشوب ساز بوده است.» در تبیین مقاله از «رهیافت سیاست آشوب زده» روزنا و «معمای کنش جمعی» الینر آسترم و هربرت سایمون استفاده شده است. روش­شناسی پژوهش بر اساس سازوکارهای تحلیل داده­ها و تحلیل محتوا انجام شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iran’s Regional Security Policy in a Turbulent Environment

نویسنده [English]

  • Abas Mosalanejad
Post doctorate on Strategic Policy making and Full Professor of Tehran University; Faculty of law & political Science
چکیده [English]

The regional security of many countries in Southwest Asia is facing challenges and cyclical crises. Power shifts and the absence of structural formations in international order and the regional environment can be considered as the principal reasons behind the emergence of such crises. The emerging crises are generally of a structural nature and are indicative of the fact the players involved benefit from such mechanisms that are related to extra-structural roles. Iran is among the countries that has continuously played a pivotal role in organizing and balancing the regional security International politics and security in the post-Cold War years have been accompanied with signs of crises and exponential rise in threats for various countries. During this period, structural formations have undergone changes. The bipolar structure lost its function, therefore paving the way for the formation of fluid situations in international politics. During the past three decades since 1991, Iran’s security policy has faced signs of challenge arising from the roles of great powers, regional players and identity groups. The main question raised by this article is “What behavioral and structural characteristics has Iran’s regional security policy had in West Asia?” The hypothesis is based on this statement that “Iran’s strategic policy in West Asia, particularly Syria and Iraq, has been based on seeking a supportive role in confronting the turbulence-creating power”. The “turbulent politics strategy”, theorized by James Rosenau, and the “collective action puzzle” theorized by Elinor Ostrom and Herbet Simon, were used for the purpose of preparing this article. The methodology is based on data analysis and content analysis techniques.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regional security policy
  • turbulent environment
  • West Asia’s collective action puzzle
اسمیت، کوین و کریستوفر لریمر (1396)، درآمدی نظری بر سیاست عمومی، ترجمه بهزاد عطارزاده، تهران: انتشارات امیرکبیر.
برژینسکی، زبیگنیو (1372)، خارج از کنترل: اغتشاش جهانی در طلیعه قرن بیست و یکم، ترجمه عبدالرحمن نوه ابراهیم، تهران: انتشارت اطلاعات.
روزنا، جیمز (1384)، آشوب در سیاست جهان، ترجمه علیرضا طیب، تهران: روزنه.
کولی، جان (1387)، سیا و جهاد: جنگ‌های نامقدس، ترجمه مجتبی نجفی و مهرگان نظامی زاده، تهران: انتشارت صمدیه.
کوهن، سائول (1387)، ژئوپلیتیک نظام جهانی، ترجمة عباس کاردان، تهران: انتشارات ابرار معاصر.
هانتینگتون، ساموئل (1378)، برخورد تمدن‌ها و بازسازی نظم جهانی، ترجمه محمدعلی حمیدرفیعی، تهران: نشر دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
هانتینگتون، ساموئل (1378)، برخورد تمدن‌ها و بازسازی نظم جهانی، ترجمه محمد علی حمید رفیعی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
Abrams, Elliott (2019), “Trump versus the Government Can America Get Its Story Straight?” Foreign Affairs, Vol. 98, No. 1, January/February 2019.
Brzinski, Zbigniew (2016), “Syria in Crisis”, National Security Council, No. 4203 Memorandum for declassified document.
Cannon, Brenon and Federico Donelli (2019), “Asymmetric alliances and high polarity: evaluating regional security complexes in the Middle East and Horn of Africa”, Third world Quarterly, Vol. 41, No. 3, PP. 505-524.
Hanieh, Adam, (2019), “New geographies of financial power: global Islamic finance and the Gulf”, Third world Quarterly, Vol. 41, No. 3, PP. 525-546.
Kagan Robert, (2007), “Return of History”, Policy Review, Vol. 144, No. 2, pp. 1-17.
Kaplan, Robert (2000),“The Coming Anarchy: Shattering the Dreams of the Cold War”, New York: Random House.
Lukacs, John (1993), “The End of the 20 Century and end of Modern Age”, New York: Ticknor and Fields Press.
Menashri, David (2001) Post-Revolutionary Politics in Iron: Religion, Society and Power, London: Frank Cass.
Messner, J.  and  Nate Haken, (2015), “ Fragile States Index 2015: The Book”, The National Foundation  for Peace.
Miller, J.D (1981), “The World of States: Connected Essays”, New York: St Martin’s Press.
Moynihan, Daniel Patrick, (1993), “Pandemonium: Ethnicity in International Politics”, Oxford University Press.
Ostrom Elinor (2007), “Institutional Rational Choice: An Assessment of the institutional Analysis”, Sabatier, paul ed, In “Theories of the policy process”, Boulder: West view press.
Ostrom, Elinor, James walker & Roy Gardner (1992), “Covenants with and Without a Sword: Self-Governance Is Possible”, American Political Science Review, Vol. 86, No. 2.
Simon, Herbert (1997), “Administrative Behavior”, 4thed. New York: Free Press.
Weir, Shelagh, (2014), “A Tribal Order: Politics and Law in the Mountains of Yemen”, University of Texas Press.