بازتاب تحول نظام ارباب رعیتی در پرتو انقلاب سفید در سینمای ایران(1357-1341).

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مهناز محمدی،گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، ، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

سینمای ایران در دهۀ 40ش، تولیدات بی‌شماری را به نمایش گذاشت و با تمام فراز و فرودهایی که جامعۀ ایران از سر گذراند، رونق خاصی داشت. سینماگران موضوعات مختلفی را برای به تصویرکشیدن و جذب مخاطب انتخاب می‌کردند که دست یافتن به محبوب مورد علاقه و کسب ثروت، از مؤلفه‌های مهمی برای موفقیت و استقبال مخاطبین از یک فیلم به حساب می‌آمد. در کنار این موضوعات، در این دهه برخی از سینماگران تلاش کردند تا قسمتی از مظالم نظام ارباب رعیّتی را در ایران به تصویر بکشند. این اتفاق در حالی رخ داد که از اوائل این دهه اصلاحات ارضی در جهت برطرف کردن مشکل رعایا و رهایی آن‌ها از آن نظام ناعادلانه صورت گرفت. باید اذعان کرد علاوه بر نمایش چهرۀ واقعی ارباب، خان و خان‌زاده در تعدادی از فیلم‌ها، نگاه مثبتی به طبقۀ متمول شهری(بورژوا و تازه به دوران رسیده) و طبقۀ کارگر هم ارائه شد. سؤال اصلی پژوهش حاضر چنین سامان یافت که اصلاحات ارضی چه تأثیری بر سینمای ایران برجای نهاد؟ از این رو روش تحقیق تاریخی با رویکرد توصیف و تحلیل در دستور پژوهش قرار گرفت. تا این دغدغۀ مهم را با بررسی و واکاوی برخی از فیلم‌های مهم این دوره، تجزیه و تحلیل نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The evolution of feudalism with the help of the White Revolution in Iranian cinema

نویسندگان [English]

  • mahnaz Mohammadi 1
  • Mohammad kalhor 2
  • Fereshteh sadat Etefaghfar 2
1 Mahnaz Mohammadi, , Department of History, Faculty of Humanities,Yadegar-e- Imam Khomeini(RAH) ,Shahre Ray, Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Department of History, Faculty of Humanities, Yadegar-e- Imam Khomeini(RAH) ,Shahre Ray, Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In the Iranian cinema showed countless productions, and despite all the ups and downs that Iranian society went through, had certain prosperity. Cinematographers chose different subjects to depict and attract the audience that reaching their lovers and gaining wealth were considered important components for the success and audience acceptance of a film. In addition to these issues, in this decade, some cinematographers tried to portray part of the oppression of the lord-serf system in Iran. This happened while land reforms were carried out from the beginning of this decade to solve the problems of the subjects and free them from that unjust system. It must be acknowledged that in addition to showing the real face of Arbab (Master), Khan (Lord) and Khanzadeh (their children) in some films, a positive view of the wealthy urban class (bourgeois and newly arrived) and the working class was also presented. The main question of the present research was organized as follows: What effect did land reforms have on Iranian cinema? Therefore, the historical research method with the approach of description and analysis was placed in the order of the research. to analyze this important concern by examining and analyzing some important films of this period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Iranian cinema"
  • " white revolution"
  • " lord and serf system"
  • " bourgeois and working class"

مراجع

آبراهامیان، یرواند(1389)، ایران بین دو انقلاب ، ترجمه احمدگل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی ، تهران: نشر نی.
ارسنجانی، نورالدین (1379)، دکتر ارسنجانی در آیینه زمان، تهران: نشر قطره.
اشرف، احمد(1383)، «از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی»، فصلنامه علمی پژوهشی متین ،22، صص141-109 .
امید جمال (1377)،تاریخ سینمای ایران ،تهران : نشر روزنه.
امید، جمال (1389)، فرهنگ فیلم‌های سینمای ایران ،جلداول، تهران: نشر نگاه.
امیدجمال(1366)، فرهنگ فیلم‌های سینمای ایران،جلد دوم،تهران : نشر نگاه.
امینی، ایرج (1388)، بربال بحران ، زندگی سیاسی علی امینی ،تهران: نشرماهی.
بابا گلی، محمد رضا(1375)، «از نوک پا تا فرق سر»، ماهنامۀ سینمائی فیلم، سال14 ، شماره190 ، 20 تیر، صص29-22.
بهارلو ، عباس (1381)، صد چهرۀ سینمای ایران ، تهران: نشرقطره .
بهروز، مازیار (1388)، شورشیان آرمانخواه ، ناکامی چپ در ایران ، تهران: نشرققنوس .
بیگی نسوان، حسین(1376)، «اصلاحات ارضی جمهوری اسلامی ایران»، 15خرداد ، دوره1 ، شماره 25 ، صص80-57.
 پرتو، افشین(1383)، «میرزا ابراهیم صحاف باشی ، سیاح ایرانی ، سیاحت دنیا » ،کتاب ماه تاریخ و جغرافیا ، شماره77- 78، صص124-118.
پهلوی، محمدرضا (1356)، بسوی تمدن بزرگ، تهران: کتابخانه‌پهلوی.
پهلوی، محمدرضا (1377)، پاسخ به تاریخ، ترجمه حسین ابوترابیان، بی‌جا: سیمرغ.
تهامی نژاد ،محمد (1380 زمستان)، سینمای ایران ، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
حاجی یوسفی، امیر محمد(1391)، اصلاحات ارضی در ایران ، زمینه ها ، سیاست ها و پیامدها، تحولات سیاسی- اجتماعی ایران در دهه های 1320-1357 ، تهران: نشر روزنه .
حسینی­زاد، مجید (1381)، سینمای رویاپرداز (1357-1326)، سینما دوره تازه، شماره 1، صص 42-36.
حیدری، غلام (1379)، «امیر ارسلان نامدار»، ماهنامه سینمایی هنر هفتم، سال دوم، شماره 10، اسفند،صص23-17.
حیدری، غلام (1380) ،«گنج‌قارون نمی‌خوام! »، ماهنامه سینمایی هنر هفتم، سال دوم، شماره 11و 12، اردیبهشت و خرداد ، صص25-19.
دهشیار،حسین(1391)، تحولات سیاسی اجتماعی ایران1357-1320، سال های 1342تا 1357 تحولات سیاسی ایران ، تهران: نشرروزنه .
دوایی،پرویز(1345)، «سینمای فارسی و امیر ارسلان نامدار»، ماهنامه ستاره سینما(سینمای نو)، شماره اول ، آبان، صص57-48.
 رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک (رشیدیان­ها) (1389)، جلد1 و 2 و3، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
سایکل ، امین (1388)، «سیاست خارجی در ایران1979-1921» ، تاریخ ایران از دورۀ پهلوی از رضاشاه تا انقلاب اسلامی(جلد هفتم) ، ترجمه مرتضی ثاقب فر ، تهران: نشرجامی .
سمیعی ، محمد(1397)، نبرد قدرت در ایران ،تهران: نشر نی .
شهبازی،عبدالله،(1386)، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، جلد 1، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
شوکت ، حمید(1380)، نگاهی از درون به جنبش چپ (گفتگو با ایرج کشکولی).
صدر، حمیدرضا (1381)، تاریخ سیاسی سینمای ایران(1280ـ 1380)، تهران: نشرنی.
ظهوری، تقی(1380)، «ظهوری به روایت ظهوری»، ماهنامه سینمایی هنر هفتم، سال دوم، شماره 11و 12، اردیبهشت و خرداد، صص21-15.
عاقلی، باقر (1380)، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، جلد 2، تهران: نشر گفتار.
عشقی، بهزاد(1372)، «رؤیا در ییلاق»، مناسبات اجتماعی، و سینمای روستایی ایران، ماهنامه سینمایی فیلم، سال 12 ، شماره 153 ، بهمن، صص 107-104.
عمید، محمد جواد (1381)، کشاورزی ، فقر و اصلاحات ارضی در ایران ، ترجمۀ رامین امینی نژاد ، تهران: نشر نی.
غلامعلی ، اسدالله(1391)، روایت مدرن و موج نوی سینمای ایران ،تهران: رسم.
فالاچی ، اوریانا (1386)، مصاحبه های تاریخی ، مصحح مریم شیر خانی ، تهران: مرکب سپید.
فغفوری ، گیسو (1391)، سرگذشت سینما در ایران ، تهران :  نشرافق .
فوران، جان(1387)، مقاومت شکننده از صفویه تا سال های پس از انقلاب اسلامی، ترجمه احمد تدین ،تهران: نشررسا.
کاتوزیان، محمد علی همایون (1391)، ایران ، جامعۀ کوتاه مدت ، ترجمه عبدالله کوثری ، تهران : نشر نی.
کشانی، علی‌اصغر (1386)، فرآیند تعامل سینمای ایران و حکومت پهلوی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
کلهر،محمد؛ دارابی،علیرضا(1395)، نقش خاندان رشیدیان در فرایند سیاست و قدرت (1320 – 1332ش)، تاریخنامه خوارزمی، سال چهارم، صص188-169.
گرور، خاویر(1397)، دولت کارتر و فروپاشی دودمان پهلوی ، ترجمۀ غلامرضا علی بابایی ،تهران:  نشرپارسه.
لمبتون، آن (1394)، اصلاحات ارضی در ایران (45-1340)، ترجمه مهدی اسحاقیان، تهران: نشرامیرکبیر.
مجموعه مقالات مسائل  ارضی و دهقانی(1361)، تهران: نشرآگاه.
مجیدی، عبدالمجید (1383)، خاطرات، تهران: انتشارات گام نو.
معززی‌نیا، حسین (1378)، فیلمفارسی چیست؟، تهران:  نشرساقی.
مک لاکلان ، ک.س (1388)، توسعه اقتصادی1979-1921 ، تاریخ ایران از رضاشاه تا انقلاب اسلامی،(جلد هفتم) ، ترجمۀ مرتضی ثاقب فر، تهران: نشر جامی.
مهرابی، مسعود (1368)،تاریخ سینمای ایران از آغاز تا سال 1357، تهران: انتشارات فیلم.
الموتی ، مصطفی(1367) ، ایران در عصر پهلوی، (شگفتی های زندگی رضا شاه ) ، جلد1، لندن.
میلانی، عباس (1386)، معمای هویدا ،تهران: نشر اختران.
نجاتی ، غلامرضا (1373)، تاریخ سیاسی بیست و پنج سالۀ ایران(از کودتا تا انقلاب)،جلد 2 ، تهران: موسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
نوروزی ،عباس(1388)، ترویج کشاورزی در ایران (تاریخ شفاهی: گفتگو با اسماعیل شهبازی )، مشهد: جهاد دانشگاهی مشهد.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار