عوامل همگرایی ایران و روسیه در بحران سیاسی امنیتی سوریه ( 2013-2016)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری،گروه روابط بین الملل،واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود،ایران

2 استادیار گروه روابط بین الملل ، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی،قم ،ایران

چکیده

بحران سوریه از پیچیده‌ترین بحران‌های امنیتی چند دهه اخیر محسوب می‌شود. این بحران با توجه به ویژگی‌ها، دامنه و پیامدهای آن، عملاً نه تنها منطقه خاورمیانه بلکه روابط بین الملل را نیز تحت تأثیر قرار داده است. در این میان، اگرچه از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا کنون، همواره سوریه از جایگاه خاص و استراتژیکی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برخوردار بوده و مسلماً بحران سوریه از ابعاد مختلف بر منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تأثیر گذاشته است، اما مساله نوظهور جدید در خلال بحران سوریه، همگرایی استراتژیک ایران و روسیه در قبال این بحران بوده است به گونه‌ای که به اعتقاد برخی از کارشناسان و تحلیلگران، سطح روابط دو کشور را از همکاری منفعت محور موقت تا اتحاد استراتژیک ارتقا داده است. سئوال اصلی‌ای که در صدد پاسخگویی به آن برآمده‌ایم این است که علل بنیادین همگرایی سیاست خارجی ایران و روسیه در بحران سوریه کدامند؟ و آیا این بحران به تحولی اساسی در روابط ایران و روسیه منجر خواهد شد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اگرچه تلاش برای حفظ توازن منطقه‌ای، مقابله با گسترش و نفوذ غرب و حمایت از دولت اسد، مهم‌ترین علل اساسی‌ای بوده‌اند که زمینه همگرایی راهبردی ایران و روسیه در بحران سوریه را بوجود آورده‌اند اما محدودیت‌ها و چالش‌های روابط ایران و روسیه همچنان مانع از همگرایی قوی تر دو کشور در بلند مدت خواهند شد. این پژوهش از نظر روشی توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می‌باشد که در آن تلاش خواهد شد با استفاده از مقالات علمی و پژوهشی و دیگر منابع کتابخانه‌ای به تحلیل و تبیین موضوع پیش رو پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Convergence factors of Iran and Russia in the political and security crisis of Syria (2013-2016)

نویسندگان [English]

  • yaser farokh parsa 1
  • mahdi javdanimoghadam 2
1 PhD student, Department of International Relations, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
2 Assistant Professor, Department of International Relations, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran
چکیده [English]

The Syrian crisis is considered one of the most complex security crises of the last few decades. Considering its features, scope and consequences, this crisis has practically affected not only the Middle East region but also international relations. In the meantime, although from the beginning of the victory of the Islamic Revolution of Iran until now, Syria has always enjoyed a special and strategic position in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran, and certainly the crisis in Syria has affected the interests and national security of the Islamic Republic of Iran from various dimensions, but the issue The new emergence during the Syrian crisis has been the strategic convergence of Iran and Russia in response to this crisis in such a way that, according to some experts and analysts, the level of relations between the two countries has improved from a temporary benefit-oriented cooperation to a strategic alliance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foreign policy
  • convergence
  • strategic alliance
  • Syrian crisis
استیو، اسمیت و جان بیلیس. (۱۳۸۸). جهانی شدن سیاست، روابط بین‌الملل در عصر نوین، تهران: ابرار معاصر.
 آدمی، علی، آخرالدین، مهری، (۱۳۹۲)، «سیاست خارجی روسیه در قبال بحران سوریه، ریشه‌ها، اهداف و پیامدها»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره ۲۲
 اسدی، علی اکبر، (۱۳۹۱)، «بحران سوریه و تأثیر آن بر بازیگران و مسائل منطقه‌ای»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، شماره ۵۰
برزگر، کیهان. (۱۳۹۴). روابط ایران و روسیه در پرتو بحران سوریه و مبارزه با داعش، پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه
جعفری، علی‌اکبر وحید ذوالفقاری. (۱۳۹۲). روابط ایران و روسیه، همگرایی یا واگرایی؟ مطالعات اوراسیای مرکزی، سال ششم، شماره ۱۲.
 زرگر، افشین، (۱۳۹۲)، «مواضع روسیه در قبال تحولات سوریه ۲۰۱۱-۲۰۱۳»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره ۳۲، صفحه ۵۳-۸۰
سیمبر، رضا – قاسمیان، روح الله، (۱۳۹۳)، «مؤلفه‌های اساسی محیط امنیتی ایران و سوریه»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، شماره ۹، صفحه ۱۴۳-۱۷۸
 شوری، محمود. (۱۳94). «ایران، آمریکا، شوروی»، فصلنامه همشهری، سال ۲، شماره ۱۶.
کرمی، جهانگیر. (۱۳۸4). روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه (عصر نوین همکاری‌ها) تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه.
کرمی، جهانگیر. (۱۳91). روابط ایران و روسیه در سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۸: بسترها، عوامل و محدودیت‌ها. مطالعات اوراسیای مرکزی، مرکز مطالعات عالی بین المللی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال سوم، شماره ۶
کرمی، جهانگیر. (۱۳۸۷). روابط نظامی ایران و روسیه، در کتاب روابط ایران و روسیه به کوشش مهدی سنایی و جهانگیر کرمی.
 کوزه گز کالجی، ولی. (۱۳90). نگاهی ایرانی به روابط ایران و روسیه. گزارش، شماره ۲۱۵
کولایی، الهه. (۱۳۸۷). روابط ایران و روسیه تداوم یا تغییر، در کتاب روابط ایران و روسیه به کوشش مهدی سنایی و جهانگیر کرمی.
کیانی، داوود. (۱۳۸۷). آسیب شناسی روابط ایران و روسیه، در کتاب روابط ایران و روسیه به کوشش مهدی سنایی و جهانگیر کرمی.
 میرزاده کوهشاهی، مهدی، (۱۳۹۳)، «استراتژی جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران سوریه: سناریوها و پیامدها»، پژوهشنامه دفاع مقدس، شماره ۱۱، صفحه ۱۷۲-۱۸۸
 نجات، سیدعلی، جعفری ولدانی، اصغر، (۱۳۹۲)، «بررسی جایگاه و نقش جمهوری اسلامی ایران در بحران سوریه»، فصلنامه پژوهش های سیاسی جهان اسلام، 14. 2.