تبیین تطبیقی مداخله شورای امنیت و ناتو در بحران های کوزوو و لیبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

یکی از مداخلات نظامی مهم که دارای بعد سیاسی و حقوقی بوده است و می باشد، مداخله نظامی ناتو در بحران کوزوو (1998) و لیبی (2011) می باشد. باتوجه به متفاوت بودن شورای امنیت و ناتو به عنوان دو نهاد بین المللی از یک سو و نیز مکمل یکدیگر بودن کارویژه های آنها به ویژه بعد از فروپاشی شوروی از سوی دیگر،  سعی شده است در این نوشتار با رویکردی حقوقی-سیاسی، به مطالعه تطبیقی واکنش شورای امنیت و ناتو به دو بحران کوزوو (1998) و لیبی (2011) پرداخته شود. سؤالی که این نوشتار قصد بررسی و پاسخ به آن را دارد این است که با توجه به ملاحظات سیاسی و حقوقی، مداخله نظامی ناتو در کوزوو و لیبی در پرتو نقش شورای امنیت، از چه ویژگی خاص و منحصر به فردی برخوردار است؟ در پاسخ، با روشی تحلیلی- تاریخی استدلال می گردد که مداخله ناتو و شورای امنیت در دو بحران لیبی و کوزوو به لحاظ سیاسی مکمل و از ویژگی همپوشانی برخوردار است و به لحاظ  حقوقی ناتو و شورای امنیت تأیید کننده و تقویت کننده مواضع همدیگر هستند. در واقع، ناتو به انجام مداخلات نظامی ای پرداخته است که یا شورای امنیت مجوز آن را داده و یا اینکه بعدا موفق به کسب تایید شورای امنیت به عنوان پشتوانه حقوقی اقدام خود شده است. این وضعیت حاکی از این است که شورای امنیت و ناتو به لحاظ سیاسی و حقوقی در جهت تنگ تر شدن و عمیق تر شدن پیوندها حرکت می کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Explanation Security Council and NATO's intervention in Kosovo and Libya crises

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
چکیده [English]

One of the important military interventions which had a political and legal dimension is NATO's military intervention in Kosovo (1998) and Libya (2011). Due to the differences of the UN Security Council and NATO as two different international institutions, and the fact that they complement each other's functions, especially after the collapse of the Soviet Union, the writer is going to study the reaction of these two institutions to Kosovo and Libya crisis comparatively, with a legal-political approach in this paper. The writer is going to answer the question that: What are the unique features of NATO's intervention in Kosovo and Libya, due to the legal-political considerations, and in the light of UN security council's role. In response, with an analytical-historical argument, the writer concludes that; NATO and Security Council's interventions politically complement each other and legally reinforce each other's positions. In fact NATO has done a military intervention which has been legally approved by the UN or has been approved by it later. This situation suggests that the Security Council and NATO's political and legal links has deepened and straighten.

کلیدواژه‌ها [English]

  • NATO
  • UN Security Council
  • Humanitarian Intervention
  • Responsibility to Protect
  • Cooperative Security

مراجع

امینیان، بهادر (1386) آمریکا و ناتو (پایایی و گسترش ناتو و هژمونی آمریکا)، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه امام حسین (ع).
پوراسمعیلی، نجمیه (1390) چتری برای امنیت اروپا: ناتو یا ای اس دی پی؟، تهران: انتشارات سلمان آزاده، مرکز بین المللی مطالعات صلح.
توحیدی فرد، محمد (1381) ضمانت اجراهای کیفری منشور ملل متحد، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
خادمی،غلامرضا (1387) ناتو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی از تأسیس تا گسترش،تهران: اندیشه سازان نور.
دوئرتی، جیمز و فالتزگراف، رابرت (1384) نظریه های متعارض در روابط بین الملل، وحید بزرگی، علیرضا طیب، تهران: نشر قومس.
زمانی، سید قاسم و منصوری لاریجانی، اسماعیل (1378) نظام امنیت جمعی و سازمان ملل متحد و تجاوز رژیم عراق به جمهوری اسلامی ایران، تهران: بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس، مدیریت ادبیات و انتشارات.
شایگان، فریده (1379) شورای امنیت سازمان ملل متحد و مفهوم صلح و امنیت بین المللی، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
شایگان، فریده (1372) عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
کلیار، کلودآلبر (1371) سازمان های بین المللی، هدایت الله فلسفی، تهران: نشر فاخته.
مدکالف،جنیفر (1388) (ناتو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) گذشته، حال و آینده، عسگر قهرمانپور بناب، تهران: انتشارات خرسندی.
وزارت امور خارجه (1386) سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات.
سیمبر، رضا و قربانی، وحید(1391) کاربست دکترین مسئولیت حمایت در بحران لیبی، پژوهشنامه جقوق کیفری، سال سوم، شماره اول، 101-83.
داداندیش، پروین (بهار 1391) «تحولات لیبی و دکترین مسئولیت حمایت»، فصلنامه راهبرد سال بیست و یکم، شماره 62.
رشیدی نژاد، زینب (1386) «موازین و مرزهای مداخله بشردوستانه دررویه شورای امنیت»، مجله حقوقی، نشریه مرکز امورحقوقی بین المللی معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری، شماره سی و هفتم.
عباسی،  مجید (بهمن و اسفند 1389) «دگرگونی مفهوم مداخله بشردوستانه در هزاره نو»، مجله سیاسی اقتصادی، شماره 282-281.
عباسی، مجید (فروردین و اردیبهشت1381) «مداخلات بشر دوستانه و تحدید حاکمیت ملی»، اطلاعات سیاسی - اقتصادی،  شماره 175 و 176.
عباسی، مجید (مهر و آبان 1382) «نقش و جایگاه سازمان ملل متحد در اجرای مداخلات بشردوستانه»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 193 و 194.
قوام، عبدالعلی و روان بد، امین (تابستان 1389) «مفهوم مسئولیت حمایت: ارزیابی نقش غرب- جنبش عدم تعهد در شکل گیری هنجار جهانی»، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره 55.
کاسسه، آنتونیو (مهر و آبان 1380) «مشروعیت بین المللی اقدامات بشردوستانه قهر آمیز در جامعه جهانی»، جعفر سروی، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره‌های 170-169.
کاظمی، علی اصغر و آقاعلیخوانی، مهدی (تابستان 1392) «ارزیابی کاربرد دکترین مسئولیت حمایت در مداخله بشردوستانه (مورد بحران لیبی)»، فصلنامه مطالعات بین المللی (ISJ)، سال دهم، شماره1.
کردونی، ندا و کردونی، روزبه (پاییز1390) «بحران لیبی و اقدامات شورای امنیت»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال هجدهم، شماره سوم.
مقتدر، هوشنگ (تابستان 1378) «مداخله انسان دوستانه: مورد کوزوو»، مجله سیاست خارجی، سال سیزدهم، ویژه اروپا(1).
ممتاز، جمشید و نجفی اسفاد، مرتضی (1379) «بررسی بحران کوزوو و حقوق بین الملل»، دیدگاه های حقوقی، شماره 17 و 18.
نوازنی، بهرام و فرج زاده، سکینه (پاییز1390) «شورای امنیت سازمان ملل متحد وتعارض اصل حق تعیین سرنوشت ملت ها با اصل حق حاکمیت ملی: مورد کوزوو»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال ششم، شماره چهارم.
منابع اینترنتی
 ثقفی عامری،ناصر (1 آبان 1392)«"ناتو" در عرصه ای جدید: عملیات نظامی در لیبی»، مرکز تحقیقات استراتژیک، معاونت پژوهش های سیاست خارجی.
Cohen, Richard (2001) “Cooperative Security: From Individual Security to International Stability”, In: Cohen, Richard and Mihalka, Michael, Cooperative Security: New Horizons for International Order, (Deutschland: the Marshall Center papers, No.3).
Mihalka, Michael (2001) “Cooperative Security: From Theory to Practice”, In: Cohen, Richard and Mihalka, Michael, Cooperative Security: New Horizons for International Order, (Deutschland: the Marshall Center papers, No.3).
ZIFCAK. SPENCER (2012) THE RESPONSIBILITY TO PROTECT AFTER LIBYA AND SYRIA, Melbourne Journal of International Law, Vol 1.
United Nations The Security Council (2011) “Resolution 1970 (2011) Adopted by the Security Council at its 6491st meeting, on 26 February 2011”, S/RES/1970,  United Nations.
UN Security Council, Security Council Resolution 1973 (2011) on the situation in the Libyan Arab Jamahiriya, 17 March 2011, UN Doc. S/RES/1973(2011). 
United Nations The Security Council (2011), “Resolution 2009 (2011) Adopted by the Security Council at its 6620th meeting, on 16 September 2011”, S/RES/2009 , United Nations.
UN Security Council (2012), Note by the President of the Security Council, 20 March 2012, S/2012/163.
 Rijke. Niels (2014) “INTERVENTION IN LIBYA: A CRIME OF AGGRESSION?”, international crimes database.
Lindström, Madelene, Zetterlund. Kristina (2012), “Setting the Stage for the Military Intervention in Libya”, Decisions Made and Their Implications for the EU and NATO, Försvarsdepartementet/Ministry of Defence.
Bellamy. Alex J. “The Responsibility to Protect and the Problem of Regime Change” (2011) In G. Weiss. Thomas and et.al (2011) The Responsibility to Protect: challenges & opportunities in light of the Libyan intervention,  e-International Relations.
Adams. Simon(2012) Libya and the Responsibility to Protect, Global Centre for the Responsibility to Protect
Occasional Paper Series, No. 3, October 2012.
 
 
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار