دیپلماسی هسته‌ای و راهبرد مصالحه در سیاست خارجی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

راهبرد مصالحه در سیاست خارجی دارای آثار و پیامدهای متفاوتی است. مصالحه می‌تواند زمینه‌های گسترش بحران و انتظارات فزایندة بازیگران در محیط منطقه‌ای و بین‌المللی را به‌وجود آورد. سیاست مصالحه به‌عنوان پایان ستیز ایدئولوژیک بین کشورها دانسته و مصالحه را راهبرد تأمین صلح و امنیت از طریق دیپلماسی می‌داند.  مصالحه در شرایطی از اهمیت راهبردی در سیاست خارجی کشورها برخوردار می‌شود که نشانه‌هایی از همکاری برای نیل به منافع و امنیت ملی متوازن برای مقابله با تهدیدات به‌وجود آید. دیپلماسی هسته‌ای براساس اجماع راهبردی مقامات سیاسی ایران شکل گرفته و زمینة نیل به توافق راهبردی در قالب برنامه جامع اقدام مشترک را به‌وجود آورد. در 15 دسامبر 2015 نیز شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با انتشار قطعنامه جدید، تردیدهای خود دربارة برنامة هسته‌ای با ابعاد نظامی را پایان داده و به این ترتیب زمینه برای کاهش تدریجی و حذف تحریم‌های اقتصادی و تکنولوژیک علیه ایران را به‌وجود آورد. دیپلماسی هسته‌ای و نتایج حاصل از آن براساس برنامة جامع اقدام مشترک نشان می‌دهد که مصالحه می‌تواند تهدیدات کشورهایی همانند ایران که در معرض تهدیدات بین‌المللی هستند را کنترل و کاهش دهد. پرسش اصلی مقاله مبتنی بر آن است که: «راهبرد مصالحه در دیپلماسی هسته‌ای چه نتایجی در حوزة منافع ملی و سیاست خارجی به‌جا گذاشته است؟» فرضیة مقاله معطوف به آن است که: «دیپلماسی هسته‌ای براساس راهبرد مصالحه منجر به کاهش تهدیدات و حذف مرحله‌ای تحریم‌های اقتصادی و راهبردی شده است». در تنظیم مقاله از «رهیافت نئولیبرال نهادگرا» به‌عنوان چارچوب نظری مقاله استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Nuclear Diplomacy and Compromise Model in Iran’s Foreign Policy

نویسنده [English]

  • . .
چکیده [English]

The strategy of compromise in foreign policy has diversified outcomes and consequences. John J. Mearsheimer believes that compromise can provide the ground for escalation of crisis and raise the growing expectations of the players in the regional and international environments. James Richardson takes the policy of compromise as end of ideological controversy among countries. He considers compromise as the strategy of meeting peace and security through diplomacy. Under certain conditions, compromise can gain strategic importance in diplomacy of countries and reveal signs of cooperation to attain balanced national security and interests to counter threats. The nuclear diplomacy and its outcome base on the Joint Comprehensive Action Plan (JCAP) show that compromise can control and check the national goals and strategic powers of such countries as Iran that is subject to international commitments. The main question of the article is: “What a sort of outcome has the strategy of compromise in nuclear diplomacy left in the field of national interest and foreign policy?” The hypothesis of the article is: “Nuclear diplomacy based on the strategy of compromise has given way to minimizing threats and phased removal of economic and strategic sanctions.” In designing the article, the “strategy of institutionalized neoliberal” was used as the theoretic framework of the paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nuclear Diplomacy
  • Compromise Strategy
  • Balanced Interest
  • Sanction
  • Joint Comprehensive Action Plan

مراجع

الف- فارسی
وایل، ام.جی.سی (1384)، «سیاست در ایالات متحده آمریکا»، ترجمة ابوذر گوهری‌مقدم، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
هالستی‌، کی.جی (1373)‌، «مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل»، ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارمسری، تهران : انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
اسمیت، روی و دیگران (1392)، «اقتصاد سیاسی بین‌المللی در قرن 21»، تهران: نشر مخاطب.
 حسین‌زاده، اسماعیل (1389)، «اقتصاد سیاسی نظامی‌گری آمریکا»، ترجمه: پرویز امیدوار، تهران:‌ نشر نی.
رنشون، استانلی (1393)، «امنیت ملی دولت اوباما»، ترجمه عسگر قهرمان‌پور.
 قنبرلو، عبدالله (1389)، «اقتصاد سیاسی مداخله‌گرایی در سیاست خارجی آمریکا»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
 کلارک، شان و سابرینا هوک (1393)، «جهان پیش رو؛ مناظره درباره جهان پس از امریکا»، ترجمه: علیرضا طیب، تهران: نشر نی.
 مرشایمر، جان (1390)، «تراژدی سیاست قدرت‌های بزرگ»، ترجمه غلامعلی چگینی‌زاده، چاپ سوم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه.
 مصلی‌نژاد، عباس (1390)، «سیاست‌گذاری اقتصادی؛ مدل، روش و فرآیند»، تهران: نشر رخداد نو.
 مورن، مایکل و دیگران (1393)، «دانشنامه سیاستگزاری عمومی»، ترجمه: محمد صفار، تهران: نشر میزان.
موسویان، حسین (1393)، «ایران و آمریکا؛ گذشته شکست‌خورده و مسیر آشتی»، تهران: انتشارات تیسا.
ب- انگلیسی
Ackerman. J. (2012), “Constructivism and International Relation”, in W. Carlsnaes, T. Risse and B. A. Simmons (Eds), Handbook of International Relations, London: Sage, pp. 95-118.
Alsis, Peter, Marissa Allison, and Anthony H. Cordesman, (2012), “U.S. and Iranian Strategic Competition in the Gulf States and Yemen”, Washington, D.C.: CSIS, March 16.
Aronoff, M. J. (2014), “The Politics of Collective Identity”, Reviews in Anthropology.
Art, R. J. (2014), “Force and Fungibility Reconsidered”, Security Studies, Vol. 8, No. 4.
Beeman, W. O. (2008). “The Great Satan” vs. the “Mad Mullahs”: How the United States and Iran Demonize Each Other”, Chicago: University of Chicago Press.
Dahl, Robert (1991) Who Governs? New haven: Yale University Press.
Dehghanpisheh, Babak, (2014), “Nuclear Deal Heightens Tension Between President and Guards,” Reuters, 9 February.
Glazer, A., and Rothenberg, L.S., (2001), why Government succeeds and why it fails, Cambridge, Mass: Harvard University Press.
Goldenberg, Ilan (2015), “Implications of a Nuclear Agreement with Iran”, Washington: Center for a New American Security
Hafezi, Parisa and Tulay Karadeniz, (2014), “Iran's Rouhani in Turkey Says Tackling ‘Terrorism’ a Priority,” Reuters, June 9.
Hafezi, Parisa, (2014), “Iran Says Envisages Iraq Role with U.S. if Washington Tackles Regional Militants”, 27 June.
Kahn, Jeremy, (2014), “Iran Lures Investors Seeing Nuclear Deal End Sanctions,” Bloomberg, 18 August .
Karsten , Peter , Hawell , Peter & A.F. Allen (1994), Military Threat: A systematic Historical Analysis of Departments of Success , Westport: Greenwood Press.
Katzman, Kenneth (2011), “Issues for U.S. Policy”, Washington, D.C.: Congressional Research Service (CRS), December 2011 (CRS Report for Congress RS21852), 13-14.
Maloney, Suzanne, (2014), “Rouhani Report Card: A Year of Economic Stabilization and Suspense”, Brookings Institution, 19 August.
March, James (1999), “The pursuit of organizational intelligence”, Oxford: Blackwell.
March, James and John Olsen (1975), “The uncertainty of past: organizational learning under ambiguity”, European Journal of Political Research, Vol.2, No.3. pp. 147-71.
Naim, Moises, (2013), “The Case for Giving Iran's Scholar-Diplomats a Chance,” The Atlantic, 3 December‌.
Olsen, John and B.G. Peters (1996), “Lessons from Experience: Experiential Learning in Administrative Reforms in Eight Countries”. Oslo: Scandinavian University Press.
Pawson, R., and Tielly, N. (1997), Realistic Evaluation. London: Sage.
Ramazani, R.(2004), “Ideology and Pragmatism in Iran's Foreign  Policy”, The Middle East Journal, Autumn
Rezaian, Jason, (2014), “Iran's Leader Says Tehran and Washington Not Aligned on Iraq”, Washington Post, 22 June.
Shanahan, Rodger (2015), “Iranian foreign policy under Rouhani”, Washington: Lowy Institute for International Policy, February.
Tarzi, A. (Ed.). (2011). “Iranian Puzzle Piece: Understanding Iran in the Global Context”. DIANE Publishing.
Trevor B. McCrisken (2013), “American Exceptionalism and the Legacy of Vietnam”,
Houndmils: Palgrave Macmillan.
World Bank, (2015), “World Development Indicators data base”, http://siteresourses world bank.org .
سیاست جهانی
دوره 5، شماره 3
آذر 1395
صفحه 130-97

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار