روابط استراتژیک اسراییل و آذربایجان: بنیادها و الزامات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه گیلان

چکیده

در سالهای اخیر روابط روابط اسراییل- آذربایجان در منطقه خاورمیانه و قفقاز در مرکز توجه سیاسی قرار گرفته است. ماهیت روابط میان آذربایجان و اسراییل باید فراتر از دشمنی ایدئولوژیک و سیاسی با ایران یا ارمنستان و در جهت درک توازن قوا و موضوع نیازهای متقابل اقتصادی و امنیت انرژی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. اگر چه در ادبیات سیاسی موجود، به نقش فاکتورهای سیاسی و امنیتی  پرداخته شده است، اما به صورت چشمگیری نقش فاکتورهای اقتصادی و تکنولوژیک و تاثیر آن  در پیشبرد رابطه میان دو کشور مورد غفلت قرار گرفته است. هدف محقق در تحقیق حاضر آن است دریابد علاوه بر اهداف، منافع و الزامات سیاسی و امنیتی، عوامل اقتصادی و تکنولوژیک و نیازهای متقابل حیاتی دو کشور در این زمینه چه نقشی را در شکل دهی و تحکیم روابط در سطح کنونی ایفا کرده اند. به همین دلیل، در پژوهش حاضر توجه خاصی به نقش آذربایجان به عنوان یک تولید کننده عمده نوظهور انرژی و همچنین نیازهای حیاتی اسراییل در حوزه امنیت انرژی شده است. برای پاسخ به این سوال پژوهش ابتدا تاریخچه روابط دو کشور و اهداف، انگیزه ها و اولویتهای سیاست خارجی که باعث ترغیب باکو و تل آویو به ایجاد و گسترش رابطه به گردیده، واکاوی می شود و سپس نقش فاکتورهای اقتصادی، تکنولوژیک و نظامی در پیشبرد این رابطه به تفکیک مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. یافته های تحقیق نشان می دهد نیازهای متقابل حیاتی اقتصادی دو کشور در حوزه امنیت انرژی و نیز دسترسی به تکنولوژی پیشرفته نظامی و دانش مدرن برای دستیابی به توسعه پایدار تاثیرگذارترین فاکتورها در شکل دهی سطح کنونی رابطه میان آذربایجان و اسراییل بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Israel and Azerbaijan Relationship: Foundations, Necessities and Constraints

نویسنده [English]

  • . .
چکیده [English]

Relation between Republic of Azerbaijan as a member of Organization of Islamic Countries and Israel have formed and expanded in political, economic, security and technologic levels immediately after Azerbaijan independence in 1991 and reached to a peak. Despite some internal and regional obstacles and objections, two countries successfully extended their relationship to a strategic level in recent years. A telegram from the US embassy in Azerbaijan that was published in Wikileaks claimed that the resident of Azerbaijan, Ilham Aliyev, compared Israel-Azerbaijan relations to an iceberg, with most of the relations being below the surface. In the current article researcher aims to investigate objectives, characteristics, mutual interests as well as internal, regional and international necessities that forced two countries to expand their relationship to the current level. In addition, researcher will investigate internal and external constraints that two countries are confronted and how these constraints could affect diplomatic normalization of their relationship. To doing so, the role of Iran and turkey pressures and their reasons to undermine Azerbaijan and Israel alliance will be discussed

کلیدواژه‌ها [English]

  • Azerbaijan
  • Israel
  • Political and Security Relationship
الف- فارسی
حافظ نیا، محمد رضا. 1385. اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: نشر پاپلی.
فرانکل، ژوزف، 1371. نظریه معاصر روابط بین الملل، ترجمه وحید بزرگی، تهران: انتشارات اطلاعات.
قوام، عبدالعلی. 1381. اصول سیاست خارجی و سیاست بین الملل، تهران: انتشارات سمت.
کولایی، الهه. 1379. اکو و همگرایی منطقه ای،  تهران: مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
ب- انگلیسی
Abilov, S. 2009. The Azerbaijan-Israel Relations: A Non-Diplomatic, but Strategic Partnership, OAKA, Vol.4, No.8.
Aras, B. 1998. Post-Cold War Realities: Israel's strategy in Azerbaijan and Central Asia, Middle East Policy.  Vol. 5, No. 4.
Asia Defense News, April 19, 2014:                                 http://www.asiandefencenews.com/2014/04/azerbaijansmilitary-spending-surged.html.
Az.News. April 23, 2012, http://en.trend. //news. az                /politics/2017969.html.
Az.News. February 22, 2011,                         http://news.az/articles/politics/31785.
Az.News. October 12, 2011, http://news.az/articles/46508.
Bahgat, Gawdat. 2011. ‘Israel’s Energy Security: Regional Implications’, Middle East Policy, Vol. 18, No. 3, pp. 25–34.
Bourtman, I. 2006. ‘Israel and Azerbaijan’s Furtive Embrace’, Middle East Quarterly, Vol. 13, No. 3, pp. 47–57.
BSWS BBC Summery of world Broadcast, August 24, 1996, SU/ 2699, p. F/6
BSWB BBC Summery of world Broadcast, August 31, 1995, SU/2396, p. F/7.
Cagaptay, Soner & Murinson, Alexander 2005. Good Relations between Azerbaijan and Israel: A Model for Other Muslim States in Eurasia?, The Washington Institute for Near East Policy, March 30. http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/good-relations-etweenazerbaijan-and-israel-a-model-for-other-muslim-state
Cohen, A & DeCorla-Souza, K. 2011. Eurasian Energy and Israel's Choices, Mideast Security and Policy Studies, No. 88 February.
Cohen, A. 2012. Azerbaijan and U.S. interests in the South Caucasus twenty years after independence”, in Caucasus International, Vol. 2, No. 1.
Cornell, S. 2011. Azerbaijan since Independence, London: M. E. Sharpe.
Dashefsky, A. 2010. World Jewish Population, North American Jewish Data Bank.    http://www..org/Reports/World_Jewish _Population_2010.pdf.
De W. 2010. The Caucasus: An Introduction, New York: Oxford University Press.
Ehteshami, Anoushiravan& Murphy, Emma C. 1994. ‘The Non-Arab Middle East States and the Caucasian/Central Asian Republic: Iran and Israel’, International Relations, Vol. 12, No 81.
Etzioni, A. 1965. Political unification: A Comparative Study of Leaders and Forces. New York:  Holt. Rinehart and Winston.
Gallia Lindenstrauss and Iftah Celniker, ‘Azerbaijan and Iran: Mutual Hostility but Limited Rivalry’, INSS Insight, 366 26 August 2012.
Hafner, Manfred & Tagliapietra, Simone & El Elandaloussi, El Habib. 2012. ‘Outlook for Oil and Gas in Southern and Eastern Mediterranean Countries’, MEDPRO Technical Report, No. 18.
Herzig, E. 1999. The New Caucasus: Armenia, Azerbaijan and Georgia, London: Royal Institute for International Affairs.
Ismayilov, E 2013. Israel and Azerbaijan: The Evolution of a Strategic Partnership, Israel Journal of foreign Affairs, Vol. 7, No. 1. 
Israel and Azerbaijan, Odd but Useful Allies’, The Economist, 21 January 2012, http://www.economist.com/node/21543201
Jewish press:                                      http://www.jewishpress.com/indepth/analysis/azerbaijan-israel-a-covert-but-strategic-relationship/2015/09/17/
 
Khalifa-zadeh, M. 2013. Israeli-Azerbaijani Alliance and Iran, Middle East Review of International Affairs, Vol. 17, No. 1. Lindenstrauss, G. 2015. Israel-Azerbaijan: Despite the             Constraints,  a Special Relationship, Strategic Assessment, vol. 17, No. 4.
Marcus, R. 2009. Azerbaijan and Israel: Oil, Islam and Strawberries, Unpublished Master Thesis, The Fletcher School, Tufts University, Medford.
Murinson, A. 2008. ‘Azerbaijani–Jewish Relations: Realpolitik Embedded in History’, Journal of the Caucasus & Globalization, vol. 2, no. 2. pp. 157–168.
Murinson, A. 2008. Azerbaijan Turkey Israel Relation: The Energy Factor, MERIA Journal, Vol. 12 No. 3. 
Murinson, A. 2012. Opportunities and Challenges in Israeli-Azerbaijani Relations, Caucasus International, No. 2.
Murinson, A. 2014. The Ties between Israel and Azerbaijan, Mideast Security and Policy Studies, No. 110 October.
Opall-Rome, B. 2014. Israel Bolsters Strategic Ties with Azerbaijan, Defense News, September 10.                           http://archive.defensenews.com/article/20140910/DEFREG04/309100036/Israel-Bolsters-Strategic-Ties-Azerbaijan
Perry, M. 2012. Israel’s Secret Staging Ground, Journal of Foreign Policy, March 28.                                  http://foreignpolicy.com/2012/03/28/israels-secret-staging-ground/
Phoebe Greenwood, ‘Israel and Azerbaijan: Unlikely Allies?’, The Guardian, 29 March 2012,                             http://www.guardian.co.uk/world/blog/2012/mar/29/israel-azerbaijan-unlikely-allies accessed 14 March  2016.
Robins, P. 1994. ‘The Middle East and Central Asia’, in Peter Ferdinand ed., New Central Asia and Its Neighbors. London: Royal Institute  of International affairs, pp. 55–74.
Shaffer, B. 2013. Azerbaijan's Cooperation with Israel Goes Beyond Iran Tensions, Policy Watch 2067, April 16, 2013 The Washington Institute for Near East Policy                         
Shiriyev, Z. 2012. ‘Azerbaijan–Israel: Firm Alliance 2’, Today’s Zaman.http://www.todayszaman.com/columnist/zaur shiriyev/ azerbaijan-israel-firm-alliance-2_277829.html, 18 April 2012. WikiLeaks,https://wikileaks.org/cable/2009/01/09BAKU20.html