گذار به دموکراسی: نقش و تاثیر ارتش در تحولات مصر( 2013-2011)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم سیاسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

چکیده

به دلیل فراگیر و جهانی شدن آموزه‌های دموکراسی از یک‌سو و اقتدارگرا و غیردموکراتیک بودن نظام‌های سیاسی در کشورهای عرب خاورمیانه از دیگر سو، پذیرفته شده است که خیزش‌های مردمی این نقطه از جهان در سال 2011 به نوعی گذار دموکراتیک تلقی شود. خیزش انقلابی مردم مصر نشان داد که جوانان اصلی‌ترین کارگزاران آن بوده‌اند. اما نکته‌ای که در تحلیل کارگزاران تحول 2011 تا 2013 مصر مغفول مانده است نقش و تاثیر ارتش در فرآیند و برآیند گذار می‌باشد. این تحقیق با روشی تبیینی به بررسی نقش و تبیین تاثیر ارتش در این گذار می‌پردازد و در همین راستا، با توسل به نظریات پُل بروکر و آلفرد استپان به این نتیجه می‌رسد که ارتش گرچه اساساً در مقام حکومت در دهه 1950 عمل کرد اما در طول 60 سال گذشته با نفوذ در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی توانسته به نهادی قدرتمند تبدیل شود. عمل در مقام نهاد به ارتش این امکان و توان را داد تا در دوران گذار از راه حکمیت و در دوران مابعد گذار، و برای مقابله با اقتدارگرایی اسلام‌گرایان، با حمایت فشار اجتماعی از جانب لیبرال‌ها با بهانه حفظ منافع ملی گذار را مدیریت کند و قدرت را مجدداً به دست بگیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Transition to Democracy: The Role and Impact of Army in Egyptian Transformation (2011-2013)

نویسنده [English]

  • Faramarz Mirzazadeh
چکیده [English]

For the far-reaching and globalization of democracy principles in one hand, and being authoritarian and undemocratic political regimes in Arabic middle east on the other hand, it is accepted that people uprising on 2011 in this region was a kind of democratic transition. People revolutionary uprising in Egypt shows that youth have been it basic agent. But a point is forgotten in analyzing the 2011-2013 transformation id role and impact army in transitional process and conclusion.
This research, by descriptive – analytical method, pay attention to study the role and explain the impact of army on the transformation. In this manner, and with employ the Paul Brucker and Alfred Stepan theories, it is concluded that army, although act as government in 1950 decade, but in the past 60 years with influence in economical and political areas could become powerful institute. Act as institute allow army to be mediate in the transitional process, and for confrontation with Islamists authoritarianism, by support of liberals on the protection the national interest an alibi managed the transition, and again gained the power.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Egypt
  • Transition To Democracy
  • Army
  • Agent
الف- فارسی
آقاعلی‌خانی، س. 1390. مصر یک سال بعد از انقلاب. رویدادها و تحلیل‌ها. 264(23): 50-53.
احمدی، ح. 1390. جامعه‌شناسی جنبش‌های اسلامی. دانشگاه امام صاد(ع)، 304ص.
ازغندی، ع. 1392. ارتش و سیاست. چاپ نهم. قومس، 154ص.
استپان، آ. 1386. راه‌های استقرار مجدد دموکراسی: ملاحظات نظری و مقایسه‌ای. در کدیور، م. ع. گذار به دموکراسی: ملاحظات نظری و مفهومی. گام نو، 334ص.
اوتاوی، م. 1386. گذار به دموکراسی یا شبه اقتدارگرایی ترجمه سعید میرترابی. نشر قومس، 324ص.
بروکر، پ. 1384. رژیم‌های غیردموکراتیک: نظریه‌ها، سیاست و حکومت. ترجمه علی‌رضا سمیعی‌اصفهانی، انتشارات کویر، 408ص.
بشیریه، ح. 1384. گذار به دموکراسی (مباحث نظری). نگاه معاصر، 338ص.
حاتمی، م.ر. 1392. بررسی تاثیر تاریخی ارتش مصر بر سیاست داخلی. نحقیقات سیاسی و بین‌المللی. 4(3): 57-74.
درویش، ا. 1390.حرکت سیاسی و آینده حاکمیت مصر زمانه. شماره 102و 103، 8-8.
ریولین، پ. 1385. تثبیت و تعدیل ساختاری در مصر، اردن، مراکش و تونس. ترجمه صدیقه شیخ‌زاده فصلنامه مطالعات خاورمیانه، 48-49(4): 165-208.
شهابی، س. و عباسی، ف. 1392. مسیر دشوار دموکراسی در مصر: چالشهای گذار همزمان پس از سقوط مبارک. فصلنامه روابط خارجی، 20(5): 7-28.
علایی، ح. 1391. نقش و جایگاه سیاسی ارتش در مصر. مطالعات راهبردی جهان اسلام.، 50 (13):75-104.
فوزی، ی. و هاشمی، ع.1393. جنبش‌های اسلام‌گرای معاصر: بررسی منطقه‌ای. پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، 534ص..
کعبی، ع. و دیگران. 1391. تحلیل و بررسی قانون اساسی مصر (2013). دانش حقوق عمومی.  1(1): 95-126.
کولایی، ا. 1386. جهانی شدن، آمریکا و خاورمیانه. آیین. 7(21): 90-95.
موسوی، ح.1391. پیروزی اسلام سیاسی و جمهوری دوم مصر. مطالعات خاورمیانه.4(19): 1-10.
نبوی، س.ع. 1389. نقش جوانان در خیزش نوین مردم مصر. فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام. 44(11): 243-250.
نورانی، ا. 1391. مصر، بیداری اسلامی و الگوی ایران. فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی. 28(9): 191-214.
واعظی، م. 1392. بحران‌های سیاسی و جنبش‌های اجتماعی در خاورمیانه: نظریه‌ها و روندها. دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امور خارجه، 487 ص.
هانتینگتون، س. 1370. سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. ترجمه محسن ثلاثی، علم، 676ص.
هانتینگتون، س. 1392. موج سوم دموکراسی در پایان سده­ی بیستم. ترجمه­ احمد شهسا، چاپ پنجم. روزنه، 376ص.
هراتی، م.ج. و ظفری، م.1392. تفاوت نقش و جایگاه ارتش در فرایند انقلاب اسلامی و تحولات 2011 مصر. پژوهشنامه انقلاب اسلامی . 8(3): 139-155.
ب- انگلیسی
Abu Dhabi Gallup Center .2011. The Arithmetic of Revolution: An Empirical Analysis of Social and Economic Conditions in the Months before the January 25 Uprising. March. 12p.
Alldredge, J. 2015. Democratic Transition Theory and Civil Military Confliction: A Case Study of Indonesia and Egypt. Cornell University, 74p.
Al-Zubaidi, L. 2011. People’s Power: The Arab World in Revolt. Heinrich Boll Foundation, Middle East, 34p.
Azzam, M. 2012. Egypt's Military Council and the Transition to Democracy. Chatham House, Middle East and North Africa. Available at: www. Chathamhouse.org/Egypt. 5-23.
Bayat, A. 2013. Post-Islamism: the Changing Faces of Political Islam. Oxford University Press, 218p.
Dabrowski, M. 2011. Egypt: Politics Transition vs. Economic Choices, Case. Network E-briefs, by Center for Social and Economic Research, No. 07. 170p.
Khan, M. 2014. Islam, Democracy and Islamism after the Counterrevolution in Egypt, Middle East Policy, Vol. x&1, No. 1, spring. 
Kohut, A. 2012. Most Muslims Want Democracy: Personal Freedom and Islam in Political Life. Global Attitudes Project, July 10. www.pewglobal.org. 1-16.
Spiering, N. 2011. Arab or Established Democracy?, Available at:www.ru. nl/fm/ spieringr