جایگاه گفتمان‌های استعاری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

استعاره در زمینه‌های گوناگونی نظیر شعر و ادبیات، علوم تجربی، روانشناسی، زبانشناسی، علوم سیاسی و غیره به کار می‌رود و می‌تواند برای شناخت ایدئولوژی ابزار مناسبی باشد. در عین حال ایدئولوژی‌های متفاوت درجهت نهادینه کردن باورهای بنیادینشان می‌توانند به تولید استعاره‌های متفاوت دست بزنند. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی-توضیحی و با ابزار تحلیل محتوا به بررسی زبان استعاره‌ای در گفتمان‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پرداخت تا بتواند ارتباط بین تفکر و زبان استعاره‌ای و دنیای سیاست را مشخص نماید. استعاره‌ها با آفرینش مدل تازه‌ای از واقعیت و جایگزینی آن با مدل‌های قبلی، می‌توانند یک ایدئولوژی ر ا به صورت ناخودآگاه وارد دستگاه شناختی فرد کنند. به این منظور، یک نمونه از متون سخنرانی ارائه شده در مجمع عمومی سازمان ملل توسط هر یک از رؤسای جمهور از اول انقلاب تاکنون انتخاب شد و بر اساس چارچوب طبقه بندی لیکاف و جانسون درباره استعاره‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که البته شامل سه نوع استعاره ساختاری، جهتی و وجودی می‌باشد. نتایج و یافته‌های تحقیق نشان دادندکه می‌توان جملات و عبارات استعاری را برای رمزگشایی حقیقت کلام رهبران سیاسی به کار برد و همچنین مشخص شد که بسامد استعاره‌های ساختاری بیش از دو نوع دیگر استعاره است ولی تأثیر گذاری استعاره‌های جهتی و وجودی بیشتر است زیرا آن‌ها استعاره‌هایی بدیع و خلاقانه‌اند و نه استعاره‌هایی قراردادی

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Metaphor Analysis in Foreign Policy Discourses of Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Bahador Sadeghi 1
  • Seyed Mohammad Tabatabaei 2
چکیده [English]

Some people may think that metaphor could only be applied in literature and poetry, but it might be used in very various fields such as experimental sciences, psychology, linguistics, politics, and so on as well. In fact, metaphor is used to explain complicated issues and intangible phenomenon through a tangible and understandable language. In politics, particularly in foreign policy, metaphor is applied for different purposes. This paper was aimed at studying the metaphorical language in different foreign policy discourses of Iran through an explanatory-analytical method so that to identify the role played by metaphorical language in Iran’s foreign policy discourse and to determine the relationship between metaphorical thought and language and the world of politics. To this end, the authors have applied Layoff and Johnson’s (1980) classification of metaphors. The speech texts of Iranian presidents and a public executive were analyzed through Layoff and Johnson’s (1980) framework for metaphor. According to this framework, the metaphors are categorized in three main groups: structural, orientation, entity and substance. The findings of this paper indicated that metaphorical phrases and sentences could be used for decoding the reality of political leaders’ speech. It also showed that structural metaphors were used more frequently that orientation and entity metaphors, however the latter were more effective than structural metaphors, since they are creative rather than conventional metaphors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Metaphor
  • Foreign Policy
  • Discourse
  • Metaphorical Thought
  • Metaphorical Discourse
الف- فارسی
ازغندی، ع. 1378. «تنش زدایی در سیاست خارجی، مورد: جمهوری اسلامی 78-1367»، مجله سیاست خارجی، سال سیزدهم، شماره 4.
ازغندی، ع.1382. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر قومس.
 آقاحسینی، ع و ببری‌گنبد، س.1386. بررسی سیاست خارجی ج. ا. ایران از سال 1357 تا 1376 از منظر تحلیل گفتمان، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، شماره 34.
الفت پور، م. 1389. چهل تدبیر: مروری بر مقاطع بحرانی تاریخ جمهوری اسلامی ایران. تهران: معونت سیاسی ساعس ناجا.
بشیریه، ح.1385. دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی؛ دوره جمهوری‌اسلامی، تهران: نگاه معاصر.
بهرامپور، ش.1378. درآمدی بر تحلیل گفتمان»، محمدرضا تاجیک، گفتمان و تحلیل گفتمان، تهران: فرهنگ گفتمان.
پورسعید، ف. 1388. «بازتولیدگفتمانی؛ راهبرد استقرار امنیت نرم» فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دوازدهم، پائیز، شماره سوم، صص 163-135.
 جعفری هفتخوانی، ن. 1391. منظومه فرهنگی: کاربرد استعاره منظومه شمسی برای ساماندهی سازمان‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، دوفصلنامه علمی-پژوهشی دین و ارتباطات، سال نوزدهم، شماره اول.
حاجیانی، ا.1393. رهیافت‌هایی بر گفتمان اعتدال، تهران: نشر نگاه معاصر.
حسین‌زاده، م.1386. گفتمان‌های حاکم بر دولت‌های بعد از انفلاب در جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
حقیقت، ص. 1385. روش‌شناسی علوم سیاسی، قم: انتشارات دانشگاه مفید.
خواجه سروی، ع. 1382. رقابت سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
دهقانی فیروزآبادی، ج. 1388. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها سمت، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
دهمشگی، ج. و راه چمنی، ب.1380. کمیسیونامنیتملیآمریکا،استراتژیامنیتملیآمریکادرقرن 21، تهران: مؤسسه ابرار معاصر تهران.
شاه علی، ا. 1384. انقلاب دوم، بررسی واقعه تسخیر لانه جاسوسی، فصلنامه اندیشه و تاریخ سیاسی ایران معاصر، سال چهارم، شماره 38، آبان ماه.
کرد زعفرانلو، ع. و حاجیانی، خ. 1388. استعاره‌های جهتی قرآن با رویکرد شناختی» فصلنامه علمی پژوهشی نقد ادبی، س 3. ش 9. بهار 1389: صص 115-139.
 متقی، ا. 1385. «جمهوری اسلامی و تحلیل گفتمان سیاست خارجی»، ماهنامه زمان،­ سال پنجم، شماره 54-53.
مصطفوی، م. 1388. سیر استعاره در شعر امروز ایران ریال تهران، نشر نگیما.
یعقوبی، س. 1378. سیاست‌خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران سازندگی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
یگانه، ف. و افراشی، آ.1393. استعاره‌های جهتی در قرآن با رویکرد شناختی، دوماهانه علمی پژوهشی جستارهای زبانی، دوره هفتم، شماره پنجم. آذر و دی، صص 216-193.
ب- انگلیسی
Hellsten, I. 2002, The Politics of Metaphor: Biotechnology and Biodiversity in the Media, Tampere University Press.
Lakeoff, G. 1999 Metaphorical Thought in Foreign Policy: Why Strategic Framing Matters?
Lakeoff, G. & Turner, M. 1989, More than cool reason: a field guide to poetic metaphor, Chicago: UCP.
Lakoff, G., & Johnson, M. 1980. Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago Press.
Mintz, A., & DeRouen, K. 2010. Understanding foreign policy decision making. Cambridge: Cambridge University Press.
Mio, S. 1997, Metaphor and Politics, Lawrence Erlbaum Associate Inc.
Müller, R. 2005, Creative Metaphor in Political Discourse: Theoretical considerations on basis of Swiss speeches, Amsterdam.
Sadeghi, B. & Tababaei, M. 2015,” Metaphor Analysis and Discursive Cycle of Iran’s Foreign Policy: “Justice” through the lenses of US-IRAN presidents” Cumhuriyet University Faculty of Science, Science Journal CSJ, Vol. 36, No: 3 Special Issue.