تحلیل روابط عربستان سعودی و اسرائیل ‏ در سایه توافق هسته ای ایران ‏

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه

2 کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

 برنامه هسته‌ای ایران طی یکی دو دهۀ اخیر به یکی از موضوعات و دستور کارهای مهم بین‌المللی و منطقه‌ای تبدیل شده است. با توجه به اینکه توافق هسته‌ای ایران با گروه 1+5 دارای ابعاد بین‌المللی و منطقه‌ای است و همچنین با توجه به تمایز میان ساختارهای معناگرایانه انقلاب اسلامی ایران با نظام بین‌الملل و کنشگران منطقه‌ای، این توافق در دو سطح بین‌المللی و منطقه‌ای توجه و تمرکز بازیگران و کشورها را به خود معطوف کرده و واکنش‌هایی را از سوی آنها به دنبال داشته است که از جمله این کنشگران می‌توان به عربستان سعودی و اسرائیل اشاره کرد که همواره نسبت به برنامه هسته‌ای ایران حساسیت‌های خاصی را دنبال کرده‌اند. لذا مقاله حاضر در پی آن است تا به این سوال پاسخ دهد که توافق هسته‌ای ایران و غرب چه تأثیری بر مناسبات و تعاملات عربستان سعودی و اسرائیل داشته است. نویسندگان در پاسخ به این پرسش و با استفاده از نظریه معمای امنیت، این فرضیه را مورد آزمایش قرار می‌دهند که توافق هسته‌ای ایران و غرب زمینه‌ساز تقویت مناسبات و تعاملات سیاسی- امنیتی عربستان سعودی و اسرائیل شده است. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی ـ تحلیلی است و روش گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای و اینترنتی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iran-West Nuclear Deal and analysis of relations between ‎Saudi Arabia and Israel

نویسندگان [English]

  • Farzad Rostami 1
  • Alireza Tara 2
1 University of Kermanshah
2 University razi
چکیده [English]

Iran's nuclear program has become one of the major international and regional issues and agendas over the past two decades. Considering that Iran's nuclear agreement with the 5 + 1 group has international and regional dimensions and also with regard to the distinction between the semantic structures of the Islamic Revolution of Iran and the international system and regional actors, This agreement focuses attention and concentration of actors and countries on the international and regional levels and they have reactions from them, among these activists can be pointed Saudi Arabia and Israel. Which has always pursued the particular sensitivities to Iran's nuclear program. So, the present article seeks to answer the question that iran-west nuclear deal how has affected on the relations and interactions between Saudi Arabia and Israel. The authors in responded to this question and by using security dilemma theory, this hypothesis experienced that iran-west nuclear deal has been the basis for strengthening Saudi-Israeli relations and political-security interactions. Method of research in this article is kind of descriptive-analytic and method of data collection is library and internet.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nuclear Agreement
  • Islamic Republic of Iran
  • Security dilemma
  • ‎Saudi Arabia
  • Israel‎
   ابوالحسن‌شیرازی حبیب‌اله و ابراهیمی، محمدرضا. 1395. تحلیلی بر عملکرد و مواضع لابی صهیونیست در قبال برجام. فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی، سال سوم، شماره 11، پاییز.
   احمدیان، حسن. 1391. جایگاه فلسطین در سیاست منطقه‌ای عربستان؛ مبانی استمرار و تحول. فصلنامه مطالعات فلسطین، شماره 18، پاییز.
   احمدیان، حسن. 1390. اخوان المسلمین مصر و حماس به سوی حداقل‌گرایی؟. فصلنامه مطالعات فلسطین، شماره 15، زمستان.
   اخوان کاظمی، مسعود؛ نریمانی، گلناز و صادقی، سیدشمس‌الدین. 1395. تحلیلی بر روابط راهبردی عربستان و اسرائیل.  فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، دوره 13، شماره 47، زمستان.
   اسدی، علی‌اکبر. 1396. سیاست خارجی عربستان سعودی: منابع، اهداف و مسائل. فصلنامه مطالعات راهبردی، سال بیستم، شماره اول، بهار.
   افشون، تورج. 1395. سیاست‌های ضد شیعی آل‌سعود (مطالعه موردی یمن). فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال هفدهم، شماره 2 (پیاپی 66)، تابستان.
   امامزاده فرد، پرویز. 1390. سیاست های اسراییل و عربستان سعودی در قبال یکدیگر در دهه های اخیر. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره شانزدهم، پاییز.
   بلوردی، محمدرضا. 1385. عربستان سعودی و جنگ اسرائیل علیه حزب‌الله لبنان. فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، شماره 26، تابستان.
   بهرامی مقدم، سجاد. 1390. تحول رویکرد عربستان به کشمکش اعراب – اسرائیل. فصلنامه مطالعات منطقه ای: آمریکاشناسی اسرائیل شناسی، سال دوازدهم و سیزدهم، شماره چهارم و اول، پاییز و زمستان.
   بیلیس، جان و اسمیت، استیو. 1383. جهانی شدن سیاست: روابط بین الملل در عصر نوین. ترجمه ابوالقاسم راه چمنی. تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر، چاپ اول.
   تابناک. 1394. علت نزدیکی عربستان و اسرائیل ترس مشترک آنها از ایران است. تاریخ دسترسی: 1/4/1396، قابل دسترسی در:
Http://www.Tabnak.ir/fa/news/508851.
   جام نیوز. 1396. اقدام لابلی عربستان سعودی در آمریکا علیه ایران. تاریخ دسترسی: 7/7/1396، قابل دسترسی در:
Http://www.Jamnews.ir/detail/news/779251.
   خضری، احسان؛ صفوی، سیدحمزه و پرهیزکار، امین. 1394. ریشه‌یابی منازعات ایران و عربستان (مطالعه‌ی موردی سه کشور عراق، بحرین و یمن). فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی، شماره بیست و سوم، تابستان.
   دهقانی‌فیروزآبادی، سیدجلال و علوی، سیدمحمدعلی. 1395. روند امنیتی‌سازی فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران توسط لابی اسرائیل در آمریکا از منظر مکتب کپنهاگ. فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال پنجم، شماره 17 (شماره پیاپی 47)، تابستان.
   دیپلماسی ایرانی. 1395. عربستان به دنبال عادی‌سازی روابط با اسرائیل است. تاریخ دسترسی: 30/3/1396، قابل دسترسی در:
Http://www.Irdiplomacy.ir/fa/page/1961980.
   رستمی، فرزاد و سفیدی، سیامک. 1395. بررسی علل ظهور و استمرار معمای امنیت در عراق پس از صدام. فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره اول، بهار.
   روزنامه وطن امروز. 1396. رحیم خجسته- افزایش رقابت‌های تسلیحاتی در منطقه جنوب غرب آسیا. شماره 2227، چهارشنبه 18 مرداد، ص12.
   زارعی، سعدالله. 1395. ریاض ـ تل‌آویو: بنیاد و نتایج مناسبات سیاسی و امنیت. فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال هفدهم، شماره 2 (پیاپی 66)، تابستان.
   سیمبر، رضا و قربانی، وحید. 1392. تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر روابط ایالات متحده و اسرائیل. فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال دوم، شماره 7، تابستان.
   عبدالله‌خانی، علی. 1389. نظریه‌های امنیت. تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر، معاونت پژوهشی. چاپ اول.
   عبدخدائی، مجتبی و تبریزی، زینب. 1394. نقش گروه‌های تکفیری ـ تروریستی سوریه و عراق در تأمین امنیت اسرائیل. فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال دوازدهم، شماره 41، تابستان.
   فریدونی، احمد و شهبازی، نسیبه. 1388. مواضع آمریکا در برابر حماس، قبل و بعد از اشغال عراق. فصلنامه مطالعات منطقه‌ای: آمریکاشناسی- اسرائیل‌شناسی، سال دهم، شماره 3 و 4، تابستان و پاییز.
   قربانی، ارسلان و توتی، حسینعلی. 1393. تحلیل سازه‌انگارانه روابط مصر و اسرائیل. فصلنامه سیاست جهانی، دوره سوم، شماره 4، زمستان.
   قنبرلو، عبدالله. 1387. اسرائیل و استمرار تنش‌ها میان ایران و آمریکا. فصلنامه مطالعات راهبردی، سال یازدهم، شماره اول، بهار.
   کریمی‌فرد، حسین. 1393. تعامل و تقابل ایران و اسرائیل در عصر پهلوی و جمهوری اسلامی. کنگره بین‌المللی فرهنگ و اندیشه دینی، قم، مرکز راهبری مهندسی فرهنگی شورای فرهنگ عمومی استان بوشهر، Https://www.civilica.com/paper-ICCRT01-0659.html .                                                        
   کوهکن، علیرضا و تجری، سعید. 1393. بحران سوریه و سیاست منطقه‌ای عربستان سعودی(2011 تا 2014). فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال سوم، شماره 10(شماره پیاپی 40)، پاییز.
   موسوی‌فر، رضیه. 1395. روابط ایران و آمریکا؛ مسئله‌ی اسرائیل. فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 46، شماره 2، تابستان.
   میررضوی، فیروزه. 1392. دشمنان دوست‌نمای خاورمیانه. موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران، معاونت پژوهشی.
   نادری‌نسب، پرویز. 1389. چالش‌های روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان در منطقه. فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 40، شماره 1، بهار.
   نورعلی‌وند، یاسر. 1396. عربستان سعودی و تلاش برای موازنه‌سازی مجدد در برابر ایران. فصلنامه مطالعات راهبردی، سال بیستم، شماره اول، بهار.
   نیاکوئی، سیدامیر و بهمنش، حسین. 1391. بازیگران معارض در بحران سوریه: اهداف و رویکردها. فصلنامه روابط خارجی، سال چهارم، شماره چهارم، زمستان.
   نیاکوئی، سیدامیر و ستوده، علی اصغر. 1394. ماهیت راهبرد عربستان سعودی علیه انقلاب اسلامی ایران در منازعات سوریه و عراق. فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال چهارم، شماره 17، زمستان.
   نیکو، حمید و سویلمی، مرتضی. 1396. جایگاه برنامه هسته‌ای ایران در دکترین امنیتی رژیم صهیونیستی. فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، سال دهم، شماره 37، بهار.
   یزدانی، عنایت الله و شیخون، احسان. 1392. بررسی الگوهای رفتاری عربستان سعودی نسبت به نقش‌یابی ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران در منطقه خلیج‌فارس (با تأکید بر تئوری سیبرنتیک). فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 28، شماره 3، پاییز.
 
   Alcaro, Riccardo. 2018. Netanyahu and the Iran Nuclear Deal: Using Half-Truths to Support a Lie. Institute Affari Internazionali, May 2018. Http://www.iai.it/sites/default/files/iai com1827.pdf
   Dassa Kaye, Dalia. 2016. Israel's Iran Policies After the Nuclear Deal. Rand Corporation. Htto://www.rand.org/pubs/oerspectives/PE207.html.
   Dekel, Udi and Guzansky, Yoel. 2013. Israel and Saudi Arabia: Is the Enemy of My Enemy My Friend?, INSS Insight No. 500, December 22, 2013.
   Dorell. Oren. 2017. Why the U.S. Cares about Saudi Arabia Newly Crown Prince? USA Today, 21 June 2017.
   Jahner, Ariel. 2012. Saudi Arabia and Iran: The Struggle for Power and Influence in the Gulf. International Affairs Review, Volume xx, Number 3, Spring.
   Kazemi, Ali-Asghar. 2014. Iran’s Quest For Nuclear Power Facts, Allegations And Challenges. International Studies Journal (ISJ), Vol. 10, No. 3, Winter 2014, pp. 27-54.
   Sharafi, Hadi & Mohaghar, Ahmad. 2014. Factors Affecting Foreign Policy Approach of Iran and Saudi Arabia in the Middle East Equations. International Journal of Basic Sciences & Applied Research. Vol, 3 (SP), 93-101.
   Sleiman Haidar, Ribale & McGinn, Jack. 2018.  Saudi Arabia and Iran Beyond Conflict and Coexistence?. Middle East Center London School of Economics, August 2018.