واسازیِ نقش ایرانیت در تکوینِ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(1368-1376)‏

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشکده حقوق، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران ‏.

2 استاد گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

در دوره زمانی مورد بررسی، سازوکار حکومت، قدرت و محیط داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران با دگرگونی های عمیقی متقارن شد که به صورت تدریجی خط­مشی سیاست خارجی را دچار تغییر و تحول نمود. دولتِ پسا-جنگ که به واسطۀ بحران­های منبعثِ از جنگ ایران و عراق با شرایط نوینی مواجه شده بود اولویت­ها و سلسله­مراتب اهداف سیاست خارجی خویش را تغییر داد. در نوشتارِ پیش­رو در پی آن هستیم تا نقش «ایرانیت» به عنوان یکی از مولفه­های سه­گانه هویت­ ملی در تکوین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دورۀ سازندگی را مورد واکاوی و واسازی قرار دهیم. از این رو در  این مقاله تلاش گردیده تا با استفاده از روش تبیینی و با اتکاء به اطلاعات مبتنی بر روش کتابخانه ای، ضمن تبیین «ایرانیت» به عنوان یکی از سه مولفۀ هویت ملی و نحوۀ  شکل گیری آن و معرفت نسبت به سیاست خارجی زمانۀ دولت هاشمی رفسنجانی، در نهایت به این پرسش پاسخ داده شود که «ایرانیت» به عنوان یکی از مشخصه­های هویت ملی ایران چه تاثیری در ایجاد و تکوین سیاست خارجی دورۀ مورد بررسی داشته است؟ از این رو، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این دورۀ زمانی به واسطۀ الزام «سازندگی» در دوران پسا-جنگ شرایطی را می­طلبید که در این مقاله به تحلیل آن پرداخته می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Deconstruction of Iranianism's Role in The Creation of Foreign Policy of the Islamic Republic of ‎Iran

نویسندگان [English]

  • Sayid Chehrazad 1
  • alireza azghandi 2
2 Prof. , faculty of law and political science, Islamic azad university science and research branch, tehran, iran
چکیده [English]

During the period under review, the mechanism of government, power, and the internal and external environment of the Islamic Republic of Iran was marked by a profound transformation that gradually changed the political line of foreign policy. The post-war government, faced with new crises caused by the crises of the war between Iran and Iraq, has changed the priorities and dynasties of its foreign policy objectives. In the foregoing article, we seek to disassociate the role of “Iranianism" as one of the three components of national identity in the development of foreign policy of the Islamic Republic of Iran during the period of construction. Therefore, in this article, we tried to use the explanatory method and relying on information based on the library method, while explaining Iranian as one of the three components of national identity and its formation and knowledge of foreign policy of the time Hashemi Rafsanjani's government will ultimately answer the question that Iranianism has been considered as one of the hallmarks of Iran's national identity in the creation and development of foreign policy? Hence, the foreign policy of the Islamic Republic of Iran during this period of time, due to the requirement of "building" in the post-war period, requires conditions that are discussed in this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foreign Policy of Islamic Republic of Iran
  • National Identity
  • Nationality
  • National Development
  • ‎Construction.‎

مراجع

ازغندی، علیرضا. (1383). سازنده گرایی: چهارچوبی تئوریک برای فهم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. دانش نامه حقوق و سیاست. سال 1. شماره 1.
ازغندی، علیرضا، مرادی جو، علی جان. (1396). نقش گفتمان آرمان‌گرایی واقع‌بین در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی دولت سازندگی). پژوهش‌های سیاسی و بین المللی. سال 8. شماره 33.
آقایی، داوود. (1386). جایگاه اتحادیه اروپایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوره سازندگی. فصلنامه سیاست. دوره 37. شماره 3.
باقری دولت آبادی، علی. و محسن شفیعی سیف آبادی. (1395). از هاشمی تا روحانی؛ بررسی سیاست خارجی ایران. تهران: تیسا.
باقری دولت آبادی، علی، ابراهیمی، حسین. (1395). توسعه محوری در دولت سازندگی و الزامات آن برای سیاست خارجی ایران. دولت پژوهی. سال 2. شماره 6.
پروانه، محمود. (1394). نقد گفتمان دولت سازندگی مبتنی بر گفتمان سیاسی امام خمینی (ره). اندیشنامه ولایت. سال 1. شماره 1.
پور احمدی میبدی، حسین، ذوالفقاری، عباس. (1394). انواع مدل‌های اسلام سیاسی و تعامل آن‌ها با سیاست جهانی. رهیافت‌های سیاسی و بین المللی. سال 6. شماره 41.
تاجیک، محمد رضا. (1383). سیاست خارجی: عرصه فقدان تصمیم و تدبیر؟!. تهران: فرهنگ گفتمان.
دهقان، حوریه، سمیعی اصفهانی، علیرضا. (1396). رویکرد دولت سازندگی به جهانی شدن اقتصاد و تأثیر آن بر رابطه دولت-بازار در دهه دوم انقلاب. رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی. سال 8. شماره 3(49 پیاپی).
دهقانی فیروز آبادی، جلال. (1389). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سمت.
دهقانی فیروز آبادی، جلال. و وحید نوری. (1391). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران اصول گرایی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
دهقانی فیروزآبادی، جلال. (1393). گفتمان اعتدال گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه سیاست خارجی. سال 28. شماره 1.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، یوسفی جویباری، محمد. (1394). تبیین تطبیقی الگوی روابط خارجی ایران در دو دولت بازرگان و هاشمی رفسنجانی. سیاست جهانی. دوره 4. شماره 3.
رسولی ثانی آبادی، الهام. (1391). بررسی هویت نظام جمهوری اسلامی ایران از منظر سازه انگاری. مجله علوم سیاسی. سال 15. شماره 58.
رفیع پور، فرامرز. (1394). توسعه و تضاد: کوششی در جهت تحلیل انقلاب اسلامی و مسائل اجتماعی ایران. تهران: شرکت سهامی انتشار.
رمضانی، روح الله. (1392). چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. ترجمه علیرضا طیب. تهران: نشر نی.
صادقی، سید شمس الدین. (1393). انقلاب اسلامی و هویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. مطالعات انقلاب اسلامی. سال 11. شماره 38.
صدری، هومن. (1381). جهت گیری‌های سیاست خارجی ایران (1997-1975). ترجمه حسین علیپور. مطالعات راهبردی. سال 5. شماره 2.
عطار، سعید، علی محمدی، آذر. (1395). راهبرد تنش زدایی در سیاست خارجی ایران (1384-1368)؛ درس‌هایی برای آینده. فصلنامه سیاست خارجی. سال 30. شماره 3.
فوزی، یحیی. (1387). تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران (1357-1380). تهران: موسسه چاپ و نشر اوج.
قنبرلو، عبدالله. (1394). مبانی سیاست خارجی تطبیقی: بررسی سه الگوی ایران، ترکیه و چین. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کریمی فرد، حسین. (1394). بررسی سیاست خارجی بازرگان براساس مولفه‌های هویت ملی. سیاست پژوهی. دوره 2. شماره 1.
کوبالکووا، وندولکا. (1395). سیاست خارجی در جهان بر ساخته. ترجمه مهدی میرمحمدی و علیرضا خسروی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
گریفیتس، مارتین. استیون روچ. و اسکات سولومون. (1393). پنجاه متفکر بزرگ روابط بین الملل. ترجمه علیرضا طیب. تهران: نشر نی.
مظاهری، محمد مهدی، ملائی، اعظم. (1392). دولت، هویت و سیاست خارجی در ایران معاصر (1390-1304). پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال 2. شماره 7.
موسوی، سید رضا. (1387). اولویت سیاست خارجی ایران در دوره سازندگی. راهبرد. شماره 47.
میلانی، محسن. (1388). شکل گیری انقلاب اسلامی از سلطنت پهلوی تا جمهوری اسلامی. ترجمه مجتبی عطارزاده. تهران: گام نو.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار