تحلیل توافق هسته ای برجام بر اساس استعاره بازی دو سطحی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

توافق هسته ای بین جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 در سال 1394، موسوم به برجام، به حدود دوازده سال بحران و تنش بین طرفین این پرونده پایان داد. چه عاملی باعث شد که دور آخر مذاکرات بین طرفین، که از سال 2013 آغاز شده بود، بر خلاف ادوار پیشین با موفقیت به سرانجام برسد؟ پژوهش حاضر در پی آن است که با استفاده از رویکرد ترکیبی و بر مبنای استعاره بازی دو سطحی پاسخی برای سئوال فوق فراهم آورد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که از یک سو بازخورد تحریم های اقتصادی که به افزایش مشکلات اقتصادی و افزایش فساد در کشور انجامید باعث اجماع نخبگان تصمیم گیر و تصمیم ساز در حل هرچه سریع تر این پرونده گردید و از این رو برجام را می توان محصول نظام جمهوری اسلامی ایران در کلیت آن دانست. از سوی دیگر، ایستادگی جمهوری اسلامی ایران در مقابل تحریم ها و فشارهای اقتصادی و توسعه صنعت هسته ای، طرف غربی را به این باور رساند که امکان دست کشیدن جمهوری اسلامی ایران از برنامه هسته ای خود از طریق فشار اقتصادی وجود ندارد. لذا نفع مشترکی بین طرف ایرانی و طرف غربی برای مختومه نمودن این پرونده به وجود آمد که حاصل آن توافق بدست آمده است. از این رو برجام را می توان حاصل همپوشانی منافع مشترک دو طرف دانست

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Iran’s Nuclear Deal Analysis in The Framework of Putnam’s Two Level Game Theory

نویسندگان [English]

  • Hoossein Porahmadi 1
  • Aliakbar Bazobandi 2
1 .
2 .
چکیده [English]

The nuclear deal between the Islamic Republic of Iran and P5+1 in 2015, JCPOA, ended to 12 years of crisis and tension between the two sides. What made the last round of negotiations between the parties, which began in 2013, to be successful unlike the previous rounds? This study seeks to provide an answer to the above question using a two level game theory in an eclectic manner. The results of this study indicate that, on the one hand, the effects of economic sanctions which led to the increase of economic problems and the unceasing increase in corruption in the country led to a consensus among the authorities to resolve the case as soon as possible, and hence, the JCPOA could be seen as the product of the Islamic republic of Iran in its entirety. On the other hand, the Islamic Republic’s resistance against sanctions and economic pressures and the development of the nuclear industry has led the western side to come to a conclusion that it is unlikely that Islamic Republic of Iran will abandon its nuclear program due to economic pressure. Therefore, a common interest between the Iranian side and the western side was created to close this case, which resulted in the agreement. Therefore, the JCPOA can be seen as the result of overlapping of the common interests of both sides.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Two Level Game
  • Economic Sanction
  • Global Economic System
  • Negotiation
  • Nuclear Agreement

مراجع

انتصار، ن و افراسیابی، ک. 1395. ماراتن مذاکرات هسته‌ای، ترجمه سعید جعفری و روح الله فقیهی، تهران: نشر قومس، 280 ص.
اوباما، ب. 1394. اوباما: توانایی ما برای برپا نگه داشتن تحریم‌ها حتمی نبود، قابل دسترسی در:
http://www.jamnews.com/textversion/detail/news/511948/1
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. 1394. خلاصه تحولات اقتصادی کشور، اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی.
بعیدی نژاد، ح. 1394. گام به گام با برجام؛ از آغاز تا فرجام، تهران: نشر مخاطب، 400 ص.
بیات، م. 1396. تجربه تحریم؛ راهبردی برای شناخت آسیب پذیری ها و تحقق اقتصاد مقاومتی در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد، شماره 84: صص 108-77.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری. 1393. از تحرک دیپلماسی دولت حمایت می‌کنیم، قابل دسترسی در:
http://www.leader.ir/fa/content/11153
پوراحمدی ح. 1381. اقتصاد سیاسی تعامل دولت و نظام جهانی در تدوین سیاست خارجی: ضرورت پژوهش‌های نوین در سیاست خارجی، فصلنامه سیاست خارجی، زمستان 1381: 1082-1051.
دلاوری، ابوالفضل (1394) اعتدال گرایی و تعادل سیاسی، بایسته‌های سیاست اعتدال در سپهر سیاسی کنونی ایران، فصلنامه راهبرد، شماره 75: 167-139.
دهقانی فیروزآبادی، س. 1393. چرخه گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از دولت بازرگان تا دولت روحانی، نشر مخاطب، 230 ص.
ذوالفقاری، و. و جعفری، ع. 1395. معمای هسته‌ای ایران و سنجش منطق سیاسی بازیگران، فصلنامه روابط خارجی، 8 (2): 200-169.
جمشیدی، م. 1394. تأثیر فرایند توافق هسته‌ای بر ادراک آمریکا از عقلانیت راهبردی ایران، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی، 4 (4): 94-69.
جمشیدی، م. 1392. تحریم؛ ابزار آمریکا برای تغییر محاسبه هسته‌ای ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، 16 (4): 156-119.
روحانی، ح. 1395. برخی مخالف مذاکره بودند؛ نظریه نرمش قهرمانانه مسیر را گشود، قابل دسترسی در:
http://www.irna.ir/fa/News/82419491
روحانی، ح. 1392. فیلم مستند تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری، شبکه اول صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
سلطانی نژاد، آ. و دیگران. 1394. توافق وین: تداوم یا تغییر در دیپلماسی هسته‌ای؟ پژوهشنامه روابط بین الملل، 203-175.
سمتی، ه. و هرمزی، ش. 1393. تأثیر توافق ژنو بر تحریم‌های ایران، فصلنامه روابط خارجی، 6 (2): 151-125.
شاپوری، م. 1395. وضعیت ایران قبل از توافق هسته‌ای، در: برجام؛ سیاست‌ها، دستاوردها و الزامات، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 542 ص.
شریفیان، ف. 1387. چیستی، خاستگاه‌ها و مبانی نظری پژوهش ترکیبی، پژوهش‌های تربیتی و روانشناختی، 4 (1): 108-81
علوی، س. 1393. واکاوی ساختار تحریم‌های بانکی آمریکا و الزامات رفع آن در مذاکرات جامع هسته‌ای، فصلنامه آفاق امنیت، 7 (4): 212-177.
علوی مجد، ح. و دیگران. 1392. روش‌های پژوهش ترکیبی: گونه شناسی، مجله مطالعات ناتوانی، 3 (2): 66-54.
صیادی، م. و برکشلی، ف. 1391. اثرات کوتاه مدت و بلندمدت تحریم‌های بین‌المللی  نفتی بر بخش انرژی ایران، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک، گزارش راهبردی، 48 ص.
مشیرزاده، ح. و سلطانی نژاد، م. 1393. مذاکرات هسته‌ای و منازعه ایران و آمریکا: کنکاشی در نظریه بلوغ، فصلنامه روابط خارجی، 6 (4): 125-97
ملکی، ع. و دیگران. 1394. به کارگیری نظریه بازی‌ها در تحلیل منازعه ایران و آمریکا با محوریت برنامه هسته‌ای ایران، فصلنامه راهبرد، 24 (1): 132-89.
نفیو، ریچارد (1397) هنر تحریم‌ها، نگاهی از درون میدان، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 145 ص.
Drezner, D. 2003. Locating the proper authorities: the interaction of domestic and international institutions, Ann Arbor: University of Michigan Press, 280 p.
Landler, M. 2016. Alter egos: Hillary Clinton, Barack Obama, and the twilight struggle over American power, New York: Random House, 432 p.
Parsi, T. 2017. Losing an Enemy Obama, Iran, and the Triumph of Diplomacy, Yale University Press, 472 p.
Putnam, R. 1988. Diplomacy and domestic politics: the logic of two-level games, International Organization, 42 (3): 427-460.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار