روابط امنیتی دو قدرت بزرگ روسیه و آمریکا در مجموعه امنیتی پسا شوروی: الگوها و روندها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم سیاسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

2 دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

3 .

چکیده

الگوهای روابط امنیتی در مجموعه امنیتی پسا شوروی هرچند از یک ثبات و استمرار حکایت دارد، اما با بروز برخی حوادث و رویدادها دستخوش تغییراتی شده است. این نوشتار، سعی دارد تا با استفاده از منابع کتابخانهای و روش توصیفی– تحلیلی، عملکرد روسیه و ایالات متحده آمریکا در تشکیل و مدیریت نظمهای امنیتی در مناطق پسا شوروی و به طور ویژه تأثیر بحران اوکراین بر این نظمها را مورد بررسی قرار دهد. بر این اساس، بر مبنای تئورینظمهای امنیتی دیوید لیک، پاتریک مورگان و پل پاپایانو، این سؤال مطرح میشود، الگوهای امنیتی که روسیه و آمریکا طی آن به مدیریت مناقشات در منطقه پسا شوروی پرداخته، کدامند و بحران اوکراین چه تأثیراتی بر این الگوها گذاشته است؟. بررسیهای این پژوهش نشان میدهد که هر دو قدرت بزرگ از هر شش نوع نظمهای امنیتی مورد نظر مورگان، لیک و پاپایانو؛ یعنی هژمونی، توازن قوا، کنسرت قوا، امنیت دسته جمعی و جامعه امنیتی تکثرگرا و همگرایی، به تناوب بهره بردهاند. البته الگوهای امنیتی ایالات متحده، از یک ثبات نسبی حکایت دارد و همواره کسب هژمونی جهانی، کنسرت قارهای، ایجاد یک معماری امنیتی، همگرایی و گسترش دموکراسی، اولویت همه دولتهای آمریکا پس از جنگ سرد در قبال روسیه بوده است. روسیه نیز هر چند همین الگوهای امنیتی را دنبال کرده است؛ اما بحران اوکراین موجب شد تا این کشور به سیاست کنسرت و هژمونی منطقهای، توازن به شکل سخت و نرم آن روی آورد و به شکلدهی محیط امنیتی منطقهای با استفاده از الگوهای همگرایی و مدیریت امنیت دستهجمعی اهتمام بیشتری ورزد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Security relations between the major powers (Russia and the United States) in the post-Soviet security complex before and after the Ukraine crisis

نویسندگان [English]

  • majid Rohidehboneh 1
  • hossain karimifard 2
  • Seyed Taghi Mirmehdipor 3
1 Department Political science, Rasht Branch
2 Department, of political sicense, Branch, Islamic Azad University, Ahvaz,
3 .
چکیده [English]

The contemporary international Security complex relations have been experiencing an era of stability in the post-Soviet-collapse. This literature attempts to describe and analyze the U.S.-Russia relations regarding their crisis management of security systems in Central Eurasia, and Ukrainian crisis, in particular, using library sources and a descriptive-analytical approach. Accordingly, the theory of security arrangements by David Lake, Patrick Morgan, and Paul A. Papayoanou raises the question of what particularly the security measures by which Russia and the US have managed conflicts are. The same is applicable for the aggressions in Central Eurasia and how the Crimean crisis has affected these patterns. The findings of this study show that both major powers have alternately used the six types of security arrangements Morgan, Lick, and Papayoanou, namely, hegemony, balance of power, Concert of Power, collective security, and pluralistic and convergent security societies. Although US security patterns in Central Eurasia remained stable after the collapse of the former Soviet Union, and regime change, their priorities have always been to achieve global hegemony which aims for a continental concert policy in order to create, converge and expand a democratic security system. As well as the U.S., Russia has been adopting the same security measures in its near abroad. What is more, the Ukrainian crisis has been the vehicle for Russia to capitalize on the regional concert taking balance of power in both coercive and soft aspect in order to articulate its own regional collective security complex.

.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regional Security Order
  • Ukraine Crisis
  • Concert of Power
  • Hegemony
  • Balance of Power
اداره کل سیاست خارجی اتحادیه اروپا (1397)، «استراتژی امنیت ملی و آموزه نظامی روسیه و پیامدهای آن برای اتحادیه اروپا»، ترجمه محسن محمودی و جواد عرب یار محمدی، بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری،
استوارت، رابرت، اینگر سول، دریک فریز (1392)، قدرت‌های منطقه‌ای و نظم‌های امنیتی، ترجمه سید داود آقایی و مجید محمد شریفی، تهران: نشر میزان
امینی، آرمین و سید محمد رضا موسوی (1392)، «شانگهای: منطقه‌گرایی نوین و تهدید منافع آمریکا در آسیای مرکزی»، فصلنامه راهبرد، سال بیست و دوم، زمستان
پاپایانو، پل. ای (1381)، «قدرت‌های بزرگ و نظم‌های منطقه‌ای: امکانات و چشم‌اندازها پس از جنگ سرد»، در دیوید ای. لیک و پاتریک ام. مورگان، نظم‌های منطقه‌ای؛ امنیت سازی در جهانی نوین، ترجمه سید جلال دهقانی فیروزآبادی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
بوزان، باری (1389) ایالات متحده و سیاست‌های جهانی در قرن بیست و یکم، ترجمه عبدالمجید حیدری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
ترابی، قاسم؛ کیانی، فریبا (1393)، «تبیین سیاست خارجی روسیه در قبال بحران اوکراین از منظر واقع‌گرایی ساختاری تدافعی»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 87، پاییز
ترنین، دیمیتری (1393)، «بررسی بحران اوکراین از منظر ژئوپلیتیک: رقابت نابرابر»، ترجمه احمد مهربان، همشهری دیپلماتیک، دوره جدید، شماره 82، خرداد
پوستین چی، زهره و ابراهیم متقی (1391)، » جنگ سرد منطقه‌ای و معادله جابجایی قدرت در سوریه»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره نخست، شماره 1، پائیز
حسینی، علی و حسن آئینه وند (1394)، «تجزیه و تحلیل اندیشه نئواوراسیاگرایی بر سیاست خارجی روسیه در بحران اوکراین 2014»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 92، زمستان
دهشیار، حسین (1393)، «سیاست خارجی روسیه در قبال اوکراین: گریزناپذیری بحران»، فصلنامه روابط خارجی، سال ششم، شماره اول
دهقانی فیرزوآبادی، سید جلال (1394)، اصول و مبانی روابط بین‌الملل (1)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
رودر، فلیپ جی (1381)، از سلسله مراتب تا استیلاء: مجموعه امنیتی پس از اتحاد شوروی، در دیوید ای. لیک و پاتریک ام. مورگان
سنبلی، نبی (1377)، «استراتژی کلان آمریکا پس از جنگ سرد»، ماهنامه رویدادها و تحلیل‌ها، شماره 117، فروردین و اردیبهشت.
 شاپوری، مهدی (1393)، بحران اوکراین: زمینه‌ها، بازیگران و پیامدها، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کسینجر، هنری (1396)، نظم جهانی؛ تأملی در ویژگی ملت‌ها و جریان تاریخ، ترجمه محمد تقی حسینی، چاپ دوم تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، تابستان.
کوزه‌گر کالجی، ولی (1394)، سیاست خارجی آمریکا در آسیای مرکزی: روندها و چشم اندازها، تهران: وزارت امور خارجه.
کولایی، الهه و احسان تقوایی (1392)، «اهداف و دستاوردهای روسیه از ایجاد سازمان پیمان امنیت دسته جمعی»، مجله راهبرد، سال 22، شماره 68
فاطمی نژاد، سید احمد و محمد رضا هاشمی (1395)، «روسیه و آسیای مرکزی: زمینه سازی برای جامعه بین‌الملل منطقه‌ای»، مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 9، شماره 2، پاییز و زمستان
مازر، مایکل، پریب، میراندا، رادین، اندرو، استوسوالس، آسترید (1395)، درک نظم جاری بین‌المللی، موسسه رند، ترجمه محسن محمودی و جواد یار محمدی، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری.
مانکف، جفری (1393)، «سیاست خارجی روسیه، بازگشت به قدرت بزرگ»، ترجمه عسگر قهرمان‌پور، همشهری دیپلماتیک، دوره جدید، شماره هشتاد و دو، خرداد.
میرترابی، سید سعید و علی تبار (1395)، «راهبرد امنیتی روسیه در دوره 2015-2005؛ از موازنه‌گرایی نرم تا موازنه‌گرایی سخت»، تحقیقات سیاسی بین‌المللی، دوره 8، شماره 29، زمستان.
مورگان، پاتریک ام. (1381)، «مجموعه‌های امنیتی منطقه‌ای و نظم‌های منطقه‌ای»، در دیوید ای. لیک و پاتریک ام. مورگان، نظم‌های منطقه‌ای؛ امنیت‌سازی در جهانی نوین، ترجمه سید جلال دهقانی فیروزآبادی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
نیاکویی، سید امیر و عسگر صفری (1397)، «الگوی رفتاری روسیه در نظام بین‌الملل: تلاش برای دستیابی به موازنه قوای مطلوب (2018-2014)»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 103، پاییز
هدایتی شهیدانی، مهدی (1397)، «تعارضات روسیه و امریکا در دوره ریاست جمهوری ترامپ و رویکرد رسانه‌ای به آن»، پژوهشنامه رسانه بین‌الملل، سال سوم، شماره سوم، پاییز
هدایتی شهیدانی، مهدی (1398)، «روسیه و نظم نوظهور بین‌المللی با تأکید بر روابط روسیه-آمریکا: فرصت‌ها و چالش‌های ایران، 31 تیر، موسسه تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران، قابل دسترسی در www.tisri.org/id=lvwgoe8p
Allison, Roy (2004), “Regionalism, Regional Structures and Security Management in Central Asia", International Affairs, Vol. 80, No.3, pp 463-483
Allison, Roy (2008), “Virtual Regionalism, Regional Structures and Regime Security in Central Asia", Journal Central Asia Survey, Volume 27, Issue 2
Aron, Leon (2013), “The Putin Doctrine", Foreign Affairs, March 8. Available at: https:www.foreignaffairs.com/8/3/2013
Baunov, Alexander (2015), “The Concert of Vienna: Russia's New Strategy”, carnegie.ru/commentary/61892
Glebov, Sergii (2017), “Russia as Rising Isolated Power and the W(r)est: Wrestling Ukraine from the West and the New Euro Atlantic Puzzle”, Rising Power Quarterly, Volume 2, Issu 1, Feb, pp.145-167
Goldberg, Jeffrey (2016), “Goldberg, Interview with Barack Obama”, The Atlantic, April
Jervis, Robert (1982/1983)," Deterrence and Perception'', International Security", Vol. 7, No. 3, Winter
Ikenberry, G. John (2001), After Victory, Princton University Press
Karlson, Hakan (2016), “Competing Powers: U.S.-Russian Relations, 2006-2016”, University of Gothenburg, Sweden, pp.1-170
Korolev, A. (2016), "Systemic Balancing and Regional Hedging: China-Russia Relations”, The Chinese Journal o International Politics, Vol. 9, No. (4)
Kim, Woo sang (2002), “Power Parity, Alliance, Dissatisfaction, and Wars in East Asia, 1860-1993”, Journal of Conflict Resolution, 46 (5), 654-671
Kissinger, Henry (2009), “Obamas Foreign Policy Challenge”, Washington Post, Wednesday, April 22
Kupchan, Charles A., Clifford A. Kupchan (1991), “ Concerts of Europe”, International Security, 16 (1), 114-161
 Layne, Christopher (2006), The Peace of Illusions: American Grand Strategy from 1940 to the Present, Ithaca, NY: Cornell University Press
Lind, Michael (2006), “The United States in the Global Concert of Powers, Should the United States Move Toward a More Multilateral Foreign Policy”, https://www.theglobalist.com/october
Lo, Bobo (2018), “Going Legit? The Foreign Policy of Vladimir Putin”, Lowy institute.org/publications/going-legit-foreign-policy-vladimir-putin, September
Logivrato, Brett (2014), “Obama Just Gave His Most Direct Public Rebuke of Vladimir Putin”, available at: http;www.businessinside.com/Obama-putia-brussel-speech-russia-ukraine-crimea-2014-3.
Mearsheimer, J. J (2014), "Why the Ukraine Crisis is the Wests Fault the Liberal Delusion That Provoked Putin", Foreign Affairs, Vol. 93, No. 5
Nikonov, Vyacheslav (2018), “Back to the Concert”, Russia in Global Affairs, Vol. 1, January/March/eng-globalaffairs.ru/number/back-to-the-concert-19429
Putin, Vladimir (2011), “ A New Integration Project for Eurasia: The Future in the Making", Izvestia, 3 October, www.russiaeu.ru/en/news
Radin, Andrew, Reach, Clint, “Russian Views of the International Orde”r, www.rand.org /pubs/research_report/RR1826.html
Rynning, Sten (2015), “The False Promise of Continental Concert: Russia, the West and the Necessary Balance of Power”, International Affairs, 91: 3
Slobodchikoff, Michael (2017), "Challenging US Hegemony: The Ukraine Crisis and Russian Regional Order", Soviet and Post Soviet Review, 44 (1), 76-95
Ternin, Dmitry (2014), “The Ukraine Crisis and the Resumption of Great Power Rivalry”, Carnegie Moscow Center, www.carnegi.ru/2014/07/09/ Ukraine- Crisis- and-Resumption- of Great –Power- Rivalry-pub-56113
-Walt, M, S (2015), "Why Arming Kiev is a Really, Really Bad Idea", Foreign Policy, Available at:http://foreignpolicy.com/2015/02/09/how-not-to-saveukraine-arming-kiev-is-a-bad-idea/,Accessed on:8-2-218
Waltz, Kenneth, (1979) Theory of International Politics, Reding, M, A: Addison-Wesley
Wilson, Jeanne L. (2017), “The Russian Pursuit of Regional Hegemony”, Rising Powers Quarterly, Volume 2, Issue 1, 7-25
Wright, Thomas (2014), “ The Rise and Fall of the Unipolar Concert”, The Washington Quarterly, Volume 37, Issue 4