چگونه اخوان المسلمین شکست خورد؟: فرایند قطبی‌ شدن در انقلاب مصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس

2 گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

زمانی که انقلاب مصر در ژانویۀ2011 آغاز شد، اخوان‌المسلمین به عنوان سازمان‌یافته‌ترین و گسترده‌ترین نیروی سیاسی در مصر شانس نخست برای جایگزینی رژیم مبارک به حساب می‌آمد. با این حال، اخوانی‌ها در پایان برهۀ انقلاب طی یک کودتا-انقلاب مجدداً به سازمانی غیرقانونی بدل شدند. این مقاله در چهارچوب نظریه بسیج منابع و پارادایم سیاست تعارضی تعریف شده و هدف اصلی آن این است که با استفاده از تکنیک روشی روایت علی و تمرکز بر فرایند قطبی‌شدن در برهۀ انقلابی (2013-2011)، نشان دهد که چگونه تغییرِ در روابط بین نیروهای اسلامی، احزاب سکولار و نیروهای مسلح به عنوان بازیگران اصلی انقلاب مصر زمینه‌ساز شکست نهایی اخوان‌‌المسلمین شده است. مطابق نتایج این تحقیق، برهۀ انقلابی در مصر از سه مرحله عبور کرده است. در مرحلۀ نخست (25ژانویه تا 11فوریه2011) دوقطبی مبارک/انقلاب غلبه داشته و در مرحلۀ دوم (تا انتخابات ریاست‌جمهوری در سال 2012) دوقطبی تثبیت وضعیت/ادامۀ انقلاب در فضای سیاسی شکل گرفت؛ اما آنچه شکست اخوان را امکان‌پذیر ساخت، ایجاد دوقطبی اخوان/ضدِّاخوان در مرحلۀ سوم بود که در آن ارتش به عنوان کنترل‌کننده منبع اسلحه، الازهر و مهم‌ترین احزاب سلفی به عنوان مراکزی مهم در اقتدار حرف زدن از طرف اسلام، و همچنین قاطبۀ گروه‌های سکولار که جوانان آنها نفوذ زیادی در شبکه‌های اجتماعی داشتند در یک طرف و اخوان‌المسلمین به تنهایی در طرف دیگر ایستادند. بنابراین، افزون بر اشتباهات خود اخوان‌المسلمین که در ادبیات تحقیقاتی بیش از همه مورد توجه بوده است، عملکرد ارتش، احزاب سکولار، سازمان الازهر و گروه‌های سلفی نیز نقش مهمی در شکست اخوان المسلمین بازی کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

How did the Muslim Brotherhood Fail?: The Process of Polarization in the Egyptian Revolution

نویسندگان [English]

  • Kamran Geshnizjani 1
  • Ali Mohammad Hazeri 2
1 Sociology Department, Tarbiat Modares University
2 Sociology, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

When the Egyptian Revolution began in January, 2011, the Muslim Brotherhood, as the most organized and influential political group in Egypt, was generally considered the most likely alternative for the Mubarak regime. However, they were designated an illegal organization again at the end of the revolutionary episode. Relying on Resource Mobilization theory and the theoretical paradigm of contentious politics, the main aim of this paper is to show how the process of polarization, that is, the changes in relations between the Islamists, secular groups, and the military, set the ground for the Muslim Brotherhood failure. According to the findings, the revolutionary episode went through three stages. In the first stage, the Mubarak/revolution polarization and in the second stage, the polarization of stabilization/continuation of the revolution took place in the political sphere. However, what made failure of the Muslim Brotherhood possible was Brotherhood/anti-Brotherhood polarization in the third stage in which the secular parties whose youth had a lot of influence in social networks, the armed forces, as the organization that controls the weapons, and Al-Azhar and the most important Salafi parties as the very important centers having the authority to speak on behalf of Islam, were on one side and the Muslim Brotherhood alone on the other. Hence, in addition to the mistakes of the Brotherhood which have occupied the center of literature, the role played by the armed forces, secular parties, Al-Azhar organization and Salafi groups were decisive in the Muslim Brotherhood failure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Polarization
  • Contentious Politics
  • Muslim Brotherhood
  • Egyptian Armed Forces
  • Islamism

مراجع

منابع
پناهی، محمد حسین و شجاعی باغینی، نیما (1395)، «مطالعه تطبیقی عوامل وقوع و پیروزی انقلاب اسلامی ایران و شکست انقلاب مصر»، مطالعات اجتماعی ایران، دوره دهم، شماره 1، صص 114-86
حاضری، علی محمد و گشنیزجانی، کامران (1399)، «اسلام‌گرایان به مثابه فرصت یا تهدید برای کنشگران انقلابی (مطالعه تطبیقی انقلاب اسلامی ایران و انقلاب 2011 مصر)»، جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 8، شماره 1، صص 210-185
دارا، جلیل و کرمی، مصطفی (1394)، «مقایسه انقلاب اسلامی ایران و انقلاب 2011 مصر در پرتو بررسی دو جریان روحانیت ایران و اخوان المسلمین مصر»، پژوهش‌های راهبردی سیاست، شماره 14، صص 69-41
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال و آجرلو، حسین (1392)، «مقایسه تطبیقی رهبری در انقلاب اسلامی ایران و انقلاب مصر»، رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 24، صص 22-3
دومانلو، طیبه؛ مقدم­شاد، محمود رضا و فیرحی، داود (1393)، «دمکراسی یا اقتدارگرایی؛ ناکامی سیاسی اخوان المسلمین»، پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، شماره 10، صص 53-28
سجادی، امیر (1393)، «دمکراسی و اسلام سیاسی در خاورمیانه: مطالعه موردی اخوان المسلمین مصر»، مطالعات سیاسی، شماره 25، صص 52-29
صادقی اول، هادی و چیت­سازیان، محمدرضا (1392)، «رویکرد اخوان المسلمین در قبال فرایند دمکراسی در مصر»، پژوهشنامه ایرانی سیاست بین­الملل، سال اول، شماره 2، صص 69-47
صبوری، ضیاالدین، احمدرضا بردبار و عبدالرضا عالی­شاهی (1394)، «انقلاب نافرجام 2012 مصر، نگرشی بر پارادوکس‌های اخوان المسلمین در نظر و عمل»، مطالعات سیاسی جهان اسلام، شماره 13، صص 110-89
فیرحی، داود و عسکری صدر، اکبر (1397)، «علل شکست اخوان المسلمین مصر پس از سرنگونی مبارک»، علوم سیاسی، سال 21، شماره 82، صص 126-99
گشنیزجانی، کامران و حاضری، علی محمد (1399)، «مطالعه تطبیقی تأثیر ساختارهای فرصت سیاسی بر فرجام جنبش‌های اسلام‌گرا در انقلاب‌های ایران و مصر»، مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال نهم، شماره 3، پیاپی 35، صص 121-97
ملائکه، سیدحسن و حسینی، سیدمحمدامین (1395)، «علل شکست اخوان­المسلمین در برپایی حکومتی باثبات در مصر»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین­المللی، شماره 26، صص 82-55
Abdullah, F.H. (2019), "Revolution in Egypt: Political Movements and Mobilization of Reources", Insight on Africa, 1-22
Abul-Magd Z. (2017), Militarizing the Nation: The Army, Business, and Revolution in Egypt: Columbia University Press.
Ahramonline (29/March/2012) available at:
http://english.ahram.org.eg/NewsContentPrint/1/0/38022/Egypt/0/AlAzhar-withdraws-from-constituent-assembly-.aspx
Ahramonline (22/November/2013) available at:
http://english.ahram.org.eg/News/58947.aspx
Al-Nagar M. (30/March/2012) available at:
https://www.egyptindependent.com/why-we-withdrew-constituent-assembly/
Aly AMS and Monem A. (2011), "The paradox of the Egyptian revolution", Middle East Brief, 55: 1-7.
BBC (31/March/2012) available at:
https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2012/03/120331_egypt_brotherhood_runner
BBC (31/January/2011) available at:
 https://www.bbc.com/news/world-middle-east-12330169
BBC (24/February/2013) available at:
 https://www.bbc.com/news/world-middle-east-21566270
Bayat A. (2005), "Islamism and social movement theory", Third World Quarterly, 26: 891-908.
Beinin J and Vairel F. (2013), Social movements, mobilization, and contestation in the Middle East and North Africa: Stanford University Press.
Blair E, Taylor P & Perry T. (25/July/2013) available at:
https://www.reuters.com/article/us-egypt-mistakes-specialreport/special-report-how-the-muslim-brotherhood-lost-egypt-idUSBRE96O07H20130725
Blair E & Awad M. (1/April/2012) available at:
https://www.reuters.com/article/us-egypt-brotherhood/brotherhood-presidency-bid-turns-up-heat-in-egypt-race-idUSBRE8300EF20120401
Brown NJ. (2013), "Islam and Politics in the new Egyp"t, Carnegie Endowment for International Peace, The Carnegie Papers, Washington DC.
Brown NJ and Stilt K. (2011), "A Haphazard Constitutional Compromise", Commentary, Carnegie Endowment for International Peace, 11th April.
Edwards B and McCarthy JD. (2004), "Resources and social movement mobilization", The Blackwell companion to social movements, 11: 152-156.
Egyptindependent. (2/April/2012) available at:
https://www.egyptindependent.com/three-brotherhood-leaders-resign-protest-shaters-nomination/
Egyptindependent. (2/April/2012) available at:
https://www.egyptindependent.com/egypt-s-constitution-passes-638-percent-approval-rate/
ElBaradei M. (30/January/2011) available at:
https://www.youtube.com/watch?v=lSVjv3hz3cY
El Chazli Y and Cooper J. (2012), "On the road to revolution", Revue française de science politique, 62: 843-865.
Essam El-Din G. (19/November/2012) available at:
http://english.ahram.org.eg/NewsContentP/1/58539/Egypt/The-constitutiondrafting-assembly-faces-fatal-thre.aspx
Farahat C. (2011), "The Arab Upheaval: Egypt's Islamist Shadow", Middle East Quarterly.
Fadel L. (25/March/2012) available at:
https://www.washingtonpost.com/world/liberals-and-leftists-resign-from-constitution-writing-panel-in-egypt/2012/03/25/gIQACTtTaS_story.html
Fadel L. (26/March/2012) available at:
https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/egypts-muslim-brotherhood-faces-sharp-internal-divisions-over-presidential-race/2012/03/26/gIQASa7qcS_story.html
Fadel L & Hassieb I. (1/April/2012) available at:
https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/egypts-muslim-brotherhood-faces-barrage-of-criticism/2012/04/01/gIQAfVxQpS_story.html
Gauvain R. (2011), "Be Careful What You Wish For: Spotlight on Egypt's Muslim Brotherhood and Salafi Organizations after the Uprising", Political Theology, 12: 173-179.
Goodwin J and Jasper JM. (1999), "Caught in a winding, snarling vine: The structural bias of political process theory", Sociological forum, Springer, 27-54.
Gunning J and Baron IZ. (2014), Why occupy a square?: People, protests and movements in the Egyptian revolution: Oxford University Press.
Ikhwanonline. (26/January/2012) available at:
https://www.ikhwanonline.com/article/78489/بیان-من-الإخوان-المسلمین-حول-أحداث-یوم-25-ینایر-2011م-وتداعیاتها
Ikhwanonline. (29/January/2012) available at:
https://www.ikhwanonline.com/article/78573/بیان-من-الإخوان-المسلمین-بشأن-الانتفاضة-المبارکة-للشعب-المصری-"29-ینایر-2011م"
Ikhwanonline. (2/February/2012) available at:
https://www.ikhwanonline.com/article/78603/بیان-من-الإخوان-المسلمین-إلی-الشعب-المصری-فی-یوم-وقفته-الملیونیة-الأول-من-فبرایر-2011م
Ikhwanonline. (9/February/2012) available at:
https://www.ikhwanonline.com/article/78899/بیان-صحفی-من-الإخوان-المسلمین-فی-الیوم-السادس-عشر-من-الثورة-الشعبیة-المبارکة
Ikhwanonline. (13/February/2012) available at:
https://www.ikhwanonline.com/article/79069/بیان-من-الإخوان-المسلمین..-حول-الإعلان-الدستوری-الصادر-الأحد-13-فبرایر-2011م
Ikhwanonline. (7/April/2012) available at:
https://www.ikhwanonline.com/article/105514/بیان-من-جماعة-الإخوان-المسلمین-وحزب-الحریة-والعدالة1
Ikhwanonline. (25/May/2012) available at:
https://www.ikhwanonline.com/article/84968/بیان-من-الإخوان-المسلمین-بعدم-المشارکة-فی-فعالیة-الجمعة-27-مایو-2011م
Jaraba M. (2014), "Why Did the Egyptian Muslim Brotherhood Year-Long Rule Fall?", Zeitschrift für Politik, 61-80.
Kurzman C. (1994), "A dynamic view of resources: Evidence from the Iranian revolution", Research in Social Movements, Conflicts and Change, 17: 53-84.
Kurzman C. (1996), "Structural opportunity and perceived opportunity in social-movement theory: The Iranian revolution of 1979", American Sociological Review, 153-170.
Létourneau J-F. (2016), "Explaining the Muslim Brotherhood’s Rise and Fall in Egypt", Mediterranean Politics, 21: 300-307.
Lynch M. (2014), The Arab uprisings explained: New contentious politics in the Middle East: Columbia University Press.
Lynch M., Freelon D., & Aday S (2016), "How social media undermines transitions to democracy", Blogs and Bullets IV: Peace Tech Lab.
Makara M. (2013), "Coup-proofing, military defection, and the Arab Spring", Democracy and Security, 9: 334-359.
McAdam D, McCarthy JD, Zald MN, et al. (1996), Comparative perspectives on social movements: Political opportunities, mobilizing structures, and cultural framings: Cambridge University Press.
McAdam D, Tarrow S and Tilly C. (2003), "Dynamics of contention", Social Movement Studies, 2: 99-102.
McCarthy JD and Zald MN. (1977), "Resource mobilization and social movements: A partial theory", American journal of sociology, 82: 1212-1241.
Milton-Edwards B. (2015), The Mulslim Brotherhood: The Arab spring and its future face, Routledge.
Pioppi D. (2013), "Playing with fire. The Muslim brotherhood and the Egyptian leviathan", The International Spectator, 48: 51-68.
Roy O. (2012), "The transformation of the Arab world", Journal of democracy, 23: 5-18.
Schoch C, Angell J, Rougier B, et al. (2016), Egypt's Revolutions: Politics, Religion, and Social Movements: Springer.
Shadid A. (29/July/2011) available at: https://www.nytimes.com/2011/07/30/world/middleeast/30egypt.html?pagewanted=all
Sowers J and Toensing C. (2012), The journey to Tahrir: revolution, protest, and social change in Egypt: Verso Books.
Tadros S. (2011) "Egypt's Muslim Brotherhood after the revolution", Current trends in islamist ideology, 12: 5.
Tavana D. (2011), "Egypt Parliamentary Elections: The Political Implication of Electoral Transition", Dubai Initiative: 12.
Tilly C and Tarrow S. (2007), Contentious Politics: Boulder, CO: Paradigm Publishers.
Tilly C and Tarrow S. (2015), Contentious Politics: Oxford University Press.
Trager E. (2016), Arab Fall: How the Muslim Brotherhood Won and Lost Egypt in 891 Days: Georgetown University Press.
Wickham CR. (2015), The Muslim Brotherhood: evolution of an Islamist movement: Princeton University Press.
Wiktorowicz Q. (2004), Islamic activism: A social movement theory approach: Indiana University Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار