تحلیل انتقادی گفتمان قدرت در دو فصل از سیاست نامۀ خواجه نظام الملک توسی

نویسندگان

چکیده

چکیده
مهم ترین شرط باز تولید سلطه و اقتدار سیاسی، دسترسی به گفتمان هایی است که سلطه حاکمان سیاسی را در افکار عمومی مشروعیّت بخشد. رسانه های جمعی، مراکزآموزشی و دانشگاهی، نهادهای مدنی، اجتماعی، مذهبی در باز تولید سلطه و اقتدار در جامعه مهم ترین نقش را ایفا می کنند. تحلیل انتقادی گفتمان به عنوان یکی ازرویکردهای تحلیل، لایه های پنهان زبان را در متون شفاهی و کتبی به منظور نشان دادن چگونگی شکل گیری و بازتولید گفتمان های قدرت و سلطه می کاود و روابط پنهان قدرت را آشکار می سازد و نقش آن را در بازتولید روابط سلطه نشان می دهد.
خواجه نظام الملک توسی، یکی از مقتدرترین نخبگان عرصه سیاسی، در مدّت وزارت سی ساله خود با طراحی گفتمان عقیدتی و سیاست مذهبی برای استحکام و استمرار و تداوم حکومت سلجوقیان در ایران کوشید. کتاب سیاست نامه در واقع یکی از رسانه هایی است که به منظور شکل گیری و تداوم همین گفتمان تدوین شده است. در این تحقیق با استفاده از تحلیل انتقادی گفتمان نشان داده شده است که خواجه نظام الملک چگونه با توجّه به پیش زمینه های معرفتی که بر جامعه حاکم بود، در سیاست نامه با بهره گیری از واژگان و جمله بندی ها و روایت ها و فراروایت ها،گفتمان عقیدتی خود را طرّاحی می کند و با کنترل افکار عمومی به طرد و حذف مخالفان می پردازد و نهایتاً سیاست تبعیض مذهبی خود را در جامعه دین مدار ایرانی مشروعیّت می بخشد و موجّه می کند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Critical Discourse Analysis of Power in Two Chapters of Siasat-Nameh of Khajenezam-ol-Molk-Tusi

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Khazaneh Dar Lou
  • Majid Jalalehvand Alkami
چکیده [English]

The most fundamental condition of reproduction of sovereignty & political authority is access to discourses which legitimate the dominion of politicians in public opinion. Multi Medias, training centers & universities, civic, social & religious foundation etc... have the most important rule in reproduction of sovereignty & authority in the society. Critical discourse analysis as one of the analysis approach investigates the hidden layers of language in both verbal & nonverbal texts in order to demonstrate the circumstance of forming & reproduction of sovereignty & authority discourses.
Khajenezam-ol-molk-tusi one the most authoritative genius in politic attempted for solidity, continuance & spread of Saljuqi dominion by planning ideological discourse & religious policy during his 30 years ministry. Siasat-nameh is one of those Medias that have codified for forming & continuance of this kind of discourse. By using critical analysis discourse, this subject will reveal that how Khaje-nazam-ol-molk-tusi - as regards to epistemological background which was dominated on the society- has planned his ideological discourses by words, phrasing, narratives & meta-narratives in addition, By controlling the public opinion he throws down & omits his antagonists & finally he legitimates & justifies his religious discrimination policy in Iranian religious society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critical Discourse Analysis
  • Ideological Discourse
  • Siasat
  • Nameh of Khajenezam
  • Ol
  • Molk
  • Tusi